opinione

Festimi luftarak i Vitit të Ri


Dr.Haxhi Avdyli

Erë
baroti dhe pamje lufte. Krisma, eksplodime dhe gjithandej rrugëve të
Kosovës. Fëmijë të vegjël të frikësuar dhe të strukur. Të rinj të
eksituar nga eksplodimet në qiell e në tokë. Nuk po është fjala për
vitin 1999 por festimet e ndërrimit të moteve 2010.
Një dëshirë e shfrenuar e për krisma e zjarr na zbulohej te secili. Kjo
shfaqje e festimit luftarak pa skenar, pa fillim e fund dhe e
çorganizuar zhvillohej para hundëve tona. Dikush kalonte në ekstazë por
kishte edhe të rinjtë qe i digjnin vetes gishtat e sytë nga mania e
tyre.
Fqinjët garonin me fqinjët se kush ka krismat më të forta. Askush
nuk pyeste sa kushtojnë këto mjete piroteknike, me rendësi ta kallim.
Qindra e mijëra euro u ndezën për një natë duke ndotur ajrin, dikujt
duke ia djeg gishtërinjtë apo sytë vetëm sa për tu kënaqur.
Por a është ky kaos petardësh kënaqësi. Dhe nëse është kënaqësi ku
buron kjo kënaqësi. Pse kjo kënaqësi e shfrenuar për të luajtur me
zjarr, drita apo me krismat e luftës.
Një dëshirë e fshehur ne vetëdijen kolektive të njerëzimit e krijuar
nga historia jonë mijëvjeçare e krismave. Dhe kjo histori ngadalë po
kalon në histeri. Njihet në literaturë psikiatrike një sindromë e
dëshirës për të luajtur më zjarr e quajtur piromani që secili nga ne e
kemi nga pak ne vete kush më shumë e kush më pak.
Por së paku kjo mani e jona kolektive të institucionalizohej përmes
fishekzjarrëve të hedhura ne qiell nga organet komunale, sikur në
festimet e humbjeve apo fitoreve në zgjedhje do të ishte zgjidhja me
fatlume për të gjithë ne. Më pak e kushtueshme, më e bukur dhe e
parrezikshme do ishte sesa hedhja e petardëve vend e pavend e nga
njerëz papërvojë.
Edhe nëse ndalohen me ligj hedhja e petardëve askujt s’kanë për ti
munguar vetëm ndonjë piromani të lindur dhe tregtarëve të petardëve.
Apo ndoshta do te duhen të sakatohemi apo të humben jete njerëzish për
të filluar për të menduar që të rregullojmë me ligj edhe këtë sferë të
jetës tonë pra festim të civilizuar si na ka hije.
S’ka nevojë që secili kosovar të ketë në menynë e vitit të ri qindra
petardë kur asnjë kënaqësi nuk sjellin por vetëm na ndotin, djegin dhe
keq edukojnë fëmijët tanë.
S’ka nevojë që tregjet tona më shumë të na shërbejnë barot sesa pemë e
ëmbëlsira. Por deri në vitin tjetër shpresojmë që legjislativi ynë do
të mendojë sesi të rregullojë edhe mënyrën tonë të festimit të
përbashkët dhe me dinjitet.
Lus Zotin se shteti ynë do mendojë më shumë për fëmijët e frikësuar,
e aty këtu të sakatosur, ajrin e ndotur nga zhurma e baroti, e më pak
për tregtarët piroteknik dhe ekstazës piromanike te dikujt.

Cirku vjetor i vetëvlerësimeve


Vlorian Molliqaj

Këtyre
ditëve të fundit, përderisa lexoja shtypin ditor dhe shikoja
televizorin, mbaheshin konferenca të institucioneve të vendit dhe atyre
ndërkombëtare në Kosovë, në të cilat rrëfeheshin politikanët për punët
e tyre gjatë vitit që shkoi. Ishte fjala “sukses” ajo që përmendej
vazhdimisht në këto konferenca. Secili politikan thërriste mediet dhe u
fliste atyre për sukseset e vitit 2009 që kishte arritur institucioni
që ai drejtonte. Të gjitha institucionet, edhe pse “kishin pasur disa
pengesa të vogla”, sipas tyre ishin shumë të suksesshme në punën gjatë
vitit që e lamë pas.
Hashim Thaçi tha se 2009-ta ka qenë një vit jo i lehtë, por i
suksesshëm. Ai tha se ky vit do të mbahet mend si vit shumë i
suksesshëm, pasi që në këtë vit është zhvilluar ekonomia e vendit,
është përmirësuar dukshëm furnizimi me energji elektrike, dhe janë
krijuar kushte për investime ekonomike. Ai edhe zgjedhjet lokale të
cilat i quajti historike, i vlerësoi si një pjesë të rëndësishme në
vargun e gjatë të sukseseve.
Nuk e di se si mund të thotë kryeministri se ka zhvillim ekonomik,
kur dihet mirë se varfëria dhe shkalla e papunësisë po rritet çdo ditë
e më shumë? Si mund të thotë ai se është përmirësuar furnizimi me
energji elektrike, kur të gjithë ne e dimë që KEK-u po bën çkyçje
masive nëpër shumë fshatra e lagje të Kosovës, kurse vetë punëtorët e
KEK-ut ka disa ditë që po protestojnë kundër politizimit të korporatës?
Për shkak se disa individë nuk e kanë paguar rrymën, terrin po e
përjetojnë individët tjerë të cilët, edhe pse e kanë paguar rrymën,
pësojnë për arsye që jetojnë në të njëjtën lagje apo fshat me ata të
cilët nuk e kanë paguar atë. Kjo është plotësisht e pakuptimtë, është
plotësisht absurde.
Si mundet kryeministri t’i quajë zgjedhjet lokale të nëntorit të
suksesshme dhe demokratike, kur në këto zgjedhje u vodhën votat e
qytetarëve të Kosovës, u votua për njerëz të cilët tashmë janë të
vdekur etj? Madje këto zgjedhje do të përsëriten në disa komuna për
këto arsye e shumë të tjera që nuk i përmenda, ndërsa Hashim Thaçi i
quan ato demokratike. Kurrsesi nuk është demokratike dhe as e
suksesshme vetëm mbajtja e zgjedhjeve, por mbi të gjitha, konteksti,
mbarëvajtja, procesi, ndershmëria. Zgjedhjet mbahen edhe në Bjellorusi.
Nga kryeministri atje mbajtja e zgjedhjeve quhet e sukseshme, por e
gjithë bota mbarë e di se çdo të thotë sukses dhe demokraci për të.
Në anën tjetër EULEX-i tha që siguria ne vend, rifutja e disa pikave
të doganave nën kontroll, arrestimi i disa personave si të dyshuar për
krime lufte etj. janë sukseset më të mëdha të këtij misioni gjatë vitit
2009. Si mund të thonë zyrtarët e EULEX-it që siguria në vend në vitin
2009 është një ndër sukseset e shumta që ka arritur EULEX-i? Ngjarja
tek Kroi i Vitakut në Mitrovicë, ku serbët protestonin, madje edhe duke
gjuajtur me armë zjarri e duke hedhur bomba, dhe nuk i lejonin
shqiptarët që t’i rindërtonin shtëpitë e veta, e tregoi fytyrën e
vërtetë të EULEX-it, pasi që ky i fundit nuk e arrestoi asnjë person
aty. EULEX-i i ka arrestuar formalisht disa serbë si të dyshuar për
krime lufte sa për të na hedhur hi syve, ndërsa, në anën tjetër, po i
dënon ish-ushtarët e UÇK-së. As pikat e doganave në veri nuk i ka futur
të gjitha nën kontroll, qysh prej djegies së tyre nga serbët dhe nuk ka
arrestuar asnjë person për djegien e tyre. Strukturat paralele të
Serbisë funksionojnë në Kosovë po sikur në kohën e UNMIK-ut (në mos më
mirë). EULEX-i nuk ka plan për to. EULEX-i le të mos na shesë neve
popullit përralla për sundimin e ligjit dhe rendit, por le t’i kapë
shkelësit e përditshëm të ligjit, të cilët i sillen para hunde. Hic
Rhodus, hic salta!
Edhe përfaqësuesit e Kuvendit, në konferencën e fundit për këtë vit,
theksuan se kanë kryer punët me shumë sukses në të gjitha fushat si në:
legjislacion, siguri, ekonomi etj. Çfarë pune të suksesshme paskan
kryer deputetët se? Kanë miratuar ligje që dalin nga Plani i Ahtisaarit
dhe ua kanë ngritur pagat vetes!
Ministria e Bujqësisë e quajti vitin 2009 si vit shumë të suksesshëm
për bujqësinë. Udhëheqësi i kësaj ministrie, Idriz Vehapi, tha se gjatë
vitit që po e lëmë pas, kjo ministri i ka përkrahur bujqit me
subvencione dhe ky është një sukses i madh. Nuk mund ta quash bujqësinë
e vendit të suksesshme përderisa fermerët po detyrohen t’i mbyllin
fermat e tyre pasi që nuk iu hoq TVSH-ja industrisë së qumështit siç
ishte premtuar. Kurse bujqit po shtrëngohen që të mos mbjellin më
perime, pasi që ato nuk po mund t’i eksportojnë për shkak të bllokadave
që po bën Serbia dhe Bosnja etj. Për çfarë bujqësie po na flet ministri
kur Kosovën e kanë shndërruar në vend ku tejet pak mbillet e
kultivohet, fare pak ndihmohet dhe asgjë nuk eksportohet?
Nuk po i përmendi fjalët e secilit përfaqësues të institucioneve
tjera veç e veç, pasi që pothuajse të gjithë dhanë deklarata të njëjta,
se institucione të cilat i udhëheqin dolën shumë të suksesshme në vitin
2009. Në fund të gjithë premtuan se viti 2010 do të jetë vit edhe me i
suksesshëm sesa ky që shkoi! E tash paramendojeni vetë se si mund të
jetë viti 2010 sipas kriterit me të cilin politikanët tanë masin
sukseset e tyre.

Logjika e vendimmarrjes


Vehbi Miftari

- Interesi politik, parimet udhëheqëse, pastaj ‘rifreskimi” -
Çështja e funksionalitetit të qeverisë kudo shihet pashkëputur nga
përmbushja e detyrimeve shtetërore karshi qytetarit. Prandaj,
mosfunksionimi i plotë i qeverisë, cilësdo qeveri vendi a qeverish
lokale, i cenon në mënyrë të drejtpërdrejtë, të tërthortë po se po,
vetë liritë dhe te drejtat e këtij qytetari.
Debatet e fundit për ndryshimet në Qeverinë e Republikës së Kosovës,
sado të përqendruara në atë që është quajtur “rifreskim” i kabinetit
qeveritar, në esencë kanë prekur gatishmërinë e partive politike që
qeverisin vendin për ta “ridefinuar” funksionalitetin e qeverisjes së
përbashkët, varësisht nga pikëpamjet e tyre politike. Një pajtueshmëri
për parimet udhëheqëse është gjithnjë e domosdoshme. Pas debateve
zgjedhore, si dhe pas rritjes së thirrjeve mes anëtarëve e
simpatizantëve të të dy partive, është e dukshme që rishikimi i rrugës
së përbashkët politike në qeveri, bëhet i nevojshëm.
Të dy partitë, në forumet e tyre udhëheqëse, duhet të përcaktohen
për interesin e tyre politik dhe të japin gjykimin e argumentuar nëse
mbetja në bashkëqeverisje është interes i tyre. Nëse kjo ridëshmohet,
duhet përcaktuar pastaj edhe parimet e bashkudhëheqjes dhe të dy
partnerët duhet t’i përfillin parimet e pashmangshme politike të
bashkëqeverisjes.
Në rastin e përkundërt, kur njëri ose të dy partnerët e deritashëm
vlerësojnë se interesi i votuesit të tyre ose interesi i përgjithshëm i
qytetarëve të vendit cenohet me qeverisje gjysmë të paralizuar, ato
duhet të bëjnë të qartë synimet e tyre. Beteja për të mbrojtur
interesin e votuesit duhet të peshohet në raport me potencialin për
zhvillim të përgjithshëm.
Kjo ndoshta e hapë mundësinë e debatit për zgjedhjet e ardhshme në
nivelin nacional. Dhe këtu përfshihen më shumë pjesëmarrës. E, dihet
mirëfilli se hapja e mundësisë së debatit mes forcave politike dhe,
eventualisht, arritja e një konsensusi të gjerë për shpalljen e një
date të mëhershme se vjeshta 2011 si datë të zgjedhjeve nacionale, nuk
është aspak fyese në raport me këto parime dhe nuk e lëndon frymën
demokratike.
Por, le të kthehemi edhe një herë te mundësia e “rifreskimit” të
parimeve politike para se të bëhet rifreskimi i kabinetit qeveritar.
Mbase, është koha të mendojmë rishtas nëse parimet udhëheqëse janë
përfillur gjatë qeverisjes së deritanishme, ose nëse ato duhet të
përcaktohen rishtas. Sepse, është pak e pritshme që duke i pasuar disa
veprime jo krejtësisht të matura në raport me formulën qeverisëse, në
njërën anë, dhe hapjen e përnjëhershme të mundësisë së pakënaqësive të
thella - po në raport me formulën e qeverisjes - në anën tjetër, si dhe
duke krijuar hone të tilla në raportet mes partnerëve, është pak e
pritshme, pra, që një rifreskim kabineti do të ishte i mjaftueshëm për
qeverisjen e ardhshme.
Ai (rifreskimi) mund t’ia rrisë jetëgjatësinë, por ne synojmë
funksionalitet në qeverisje dhe qeveri funksionale. Prandaj, një
formulë e mbështetur në parime dhe angazhim për kultivim të frymës
parimore është çelësi për çfarëdo bashkëpunimi të mëtejmë.
Rishpërndarja e resorëve sipas një formule të pjesëmarrjes, të
përpjesëtueshme me fuqinë e partive pjesëmarrëse në qeveri, mund të
ishte guri peshues në diskutimet për rishpërndarjen parimore të
përgjegjësive brenda koalicionit. A janë partitë të gatshme ta hapin
këtë dilemë?
Sidoqoftë, është krejtësisht e dukshme që “rifreskimi” nënkupton
edhe ofrim të kapaciteteve (më) të fuqishme menaxhuese në disa fusha.
Por, cili do të ishte produkti i tyre nëse formula e bashkëqeverisjes
nuk është e mbështetur në parime të përcaktuara qartë? Ose, çfarë
kuptimi mund të ketë ndryshimi i njerëzve menaxhues pa përcaktim të
formulës menaxhuese? Duhen korniza vepruese dhe jo veprime të
vagullta...

Antiamerikanizmi grek dhe mosnjohja e Kosovës


Arsim Rexhepi

1.
Sulmet e para terroriste kundër institucioneve amerikane në Greqi
datojnë shumë herët, që në një të katërtën e parë të shekullit të
kaluar. Pastaj kjo merr hov për shkak të pozicionimit amerikan në
konfliktin qipriot, kur, atëbotë, u dogjën flamuj amerikanë, ndërsa më
1957 u sulmua me bombë biblioteka amerikane në Athinë. Përgjegjësinë
për këtë e pati marrë “Organizata Greke për Pavarësi”, qëllimi parësor
i së cilës ka qenë “çlirimi i vendit nga tutela e të huajve“.
Atentatorët ishin grekë-qipriotë, luftëtarë për bashkimin e Qipros me
Greqinë.
Në sulmet terroriste kundër institucioneve amerikane kanë marrë
pjesë edhe pjesëtarë të Armatës Greke, dhe një ndër ideatorët dhe
antiamerikanët më te zëshëm në Greqi atëbotë ka qenë ish-kryeministri
grek i viteve 1990-93 Konstantin Micotakis, i cili ka qenë ndër
prijësit e gjithë fushatës antiamerikane të asaj kohe. Shkasi:
mospërkrahja amerikane çështjes qipriote.
Kjo është “mirënjohja greke“ ndaj amerikanëve, të cilët, në kohët e
varfërisë së skajshme në Greqi kishin bërë strehë për afër gjysmë
milioni grekë, të cilët vuanin urie. Pas Luftës së Dytë Botërore falë
doktrinës së Truman-it, më 1952, si Greqia ashtu edhe Turqia u shpëtuan
nga çdo tentativë komuniste e kohës. Madje, Truman pledonte për
obligimin moral që kishin SHBA-të ndaj Greqisë: nuk ka asnjë
alternativë tjetër për Greqinë, pos demokracisë.
Por, si shumëkund, edhe në Greqi antiamerikanizmi përzihet edhe me
antisemitizim. Edhe një poet i madh grek i fillimshekullit të kaluar,
Kostas Karjotakis, kishte derdhur vrerin e tij, qysh më 1927, kundër
SHBA-ve, duke vargjëruar tendencën e tij se gjoja amerikanët gjithçka
bëjnë për dollarin dhe hebreun.
2.
Nga aspekti ideologjik, e majta ekstreme në Greqi nuk është (siç do të
mund të supozohej logjikshëm) bartësi i vetëm i antiamerikanizmit në
atë vend. Me të njëjtin intensitet, edhe e djathta nacionaliste dhe një
pjesë e madhe e klerit kultivon këtë frymë armiqësore ndaj çdo gjëje që
vjen nga Amerika.
Për dallim nga vendet tjera, në Greqi antiamerikanizmi ka natyrë
psikoneurotike dhe ushqehet përditë nga debati i pafund i bartur në
shoqëri nga intelektualë të të gjithë ngjyrimeve politike, të cilët
vazhdimisht shërbejnë opinionin me teori konspirative amerikane dhe me
gjoja natyrën imperialiste të politikës amerikane. I vetmi vend
evropian ku ka patur njëfarë ngazëllimi për ngjarjet e 11.09.2001, e që
përmes disputit të këtyre (pseudo)intelektualëve grekë është bartur në
media dhe shoqëri, ka qenë, për turpin e saj, Greqia.
Këta far ideologësh nuk kurseheshin të shpërfaqnin njëfarë gëzimi se
si, me këtë rast, teoritë e tyre mbi konspirativitetin e ekzistencës së
Amerikës dhe për fundin e saj, po fillonin të realizoheshin. Askund, në
asnjë vend evropian, nuk ka ndodhur që të festohej një rast kaq
tragjik, kaq i tmerrshëm, si në Greqi. Madje, në këtë marrëzi, atje
kanë shkuar krah për krah me shumë vende islamike e antiamerikane të
dëshmuara.
Simptomet e këtij antiamerikanzmi histerik nuk janë reflektuar
askund më mirë se në shtypin dhe mediat greke të atij viti. E
pabesueshme, por e vërtetë, se si një artist si Mikis Teodorakis mund
të çirrej duke thirrur tërë andej “SHBA është demoni bashkëkohor“.
3.
Antiamerikanizmi grek, posaçërisht ai i spektrit të majtë, është
ngushtë i lidhur me ish-Bashkimin Sovjetik dhe ngadhënjimin mbi të të
SHBA-ve, madje pa patur një front aktiv. Thyerja e komunizmit dhe
shkatërrimi i ish-BRSS në sytë e tyre është krimi më i madh amerikan.
Me rrëzimin profan të ish-BRSS-së e majta greke u tkurr dhe u ndje e
fyer.
Refleksi i parë i kësaj gjendjeje ishte një antiamerikanizëm edhe më i shprehur.
Këtij disponimi antiamerikan i ka ndihmuar posaçërisht pozicionimi
amerikan përkrah „Juntës së Kolonelëve“, diktaturës ushtarake greke të
viteve 1967-74 dhe njëkohësisht përkrahja e pareshtur amerikane
Turqisë, e cila tashmë kishte nën kontroll afër 40% të Qipros.
Gjatë gjenocidit serb në Kosovë Greqia ishte i vetmi shtet anëtar i
NATO-s që në vazhdimësi ka ndihmuar Serbinë, madje tendencat e
antiamerikanëve të spikatur atje pretendonin të arsyetonin pozicionin
serb si një luftë e drejtë kundër islamizmit (sic!). Të organizuar nga
të majtët dhe nga Kisha Greke në gjithë Greqinë u mbajtën demonstrata
në përkrahje të „vëllezërve serbë“, duke mbledhur ndihma për ta.
Edhe refuzimi i vazhdueshëm grek, si një nga pesë shtetet e BE-së që
nuk e kanë njohur Kosovën, përveç tjerash (konkurrencës në rajon,
orientimeve gjeostrategjike, përkushtimit në aleanca) ka të bëj edhe me
antiamerikanizmin, sepse grekët Kosovën e shohin si një krijesë
amerikane. Dhe jo vetëm kaq: edhe Shqipëria sot shihet me të njëjtin sy.
Gjatë luftës së Kosovës për Liri delegacione të panumërta të të
gjithë partive dhe sindikatave greke udhëtonin në Serbi duke u
solidarizuar me regjimin e Milosevic-it dhe varganët e njerëzve që
demonstronin përditë mbi urat serbe. Në të njëjtën kohë sulmohet me
bomba molotov përfaqësia e „General Motors“, akt ky që jo pa simpati u
përshkrua në gjithë shtypin ditor grek. Përveç thirrjeve qeverisë greke
për të dalë nga NATO, histeria greke e atyre muajve shkoi gjer atje sa
të digjte flamuj amerikanë, dhe të brohoriste parulla të artikuluara
nga goja e kryepeshkopit të Athinës Christodopulos thirrjet „demon“,
„satan“, „fashist“ në aludim të SHBA-ve.
4.
E mbërthyer në një rrip të gjerë toke dhe ishujsh të panumërt Greqia
sot po përballet me krizën më të madhe ekonomike në historinë e saj.
Kjo krizë rrezikon edhe qetësinë sociale, për të cilën grekët gjatë
historisë së tyre kontroverse, nuk kanë treguar gjithmonë vetëdije.
Veç kësaj, të vetëdijshëm për depopullimin që i ka kapluar, grekët
mbahen fort për nacionalizmit të tyre irredentist, i cili pastaj nuk
mjaftohet me kaq, por shpërthen në një shovinizëm idiotesk kundër
fqinjëve, sidomos shqiptarëve dhe turqve. Dhe duke qenë se këta dy
popuj fqinj janë aleatët më besnikë të SHBA-ve, rrjedhimisht bën që
antiamerikanizmi grek të fryhet dhe të bymehet deri në marrëzi.
Greqia nuk do të na njoh pa u shtri në gjunjë nga kriza e
gjithmbarshme. Njohja e Kosovës për ta është dobësim i vetvetes. Aq më
shumë kur çështja shqiptare në Greqi është ringjallur dhe bërë temë
diskutimi në vendimmarrjen botërore.

Kah po shkon “Shpija e Kosovës”?


Fadil Maloku /sociolog

Në
RTV-21, muajin e kaluar kishte filluar një përpjekje për një reality
show, që për mendimin tonë si ide ishte e re dhe ndoshta edhe e pritur,
shkaku i kohës dhe dëshmisë për zhvillimet teknologjike që e kanë
kapluar edhe shoqërinë tonë.
Shikuar me një dioptri sociologjike, nuk ka asgjë të keqe që ndonjë
televizion merr iniciativë të tillë të tipit ala “Big Brother”, ku si
pretekst përdoret ideja e mbikëqyrjes 24-orësh e personazheve me
karaktere dhe me ambicie të ndryshme dhe në fund duhet të triumfojë i/e
parapëlqyeri/a i publikut dhe kështu të dëshmohet se edhe një personazh
tërësisht i panjohur mund të bëhet V.I.P dhe i kërkueshëm edhe
audiencën dhe rrethin e vetë shoqëror.
Në fakt, ideja e tërë këtij projekti, po flas për shoqëritë
perëndimore kishte dhe akoma ka për qëllim demonstrimin mediatik dhe
mbajtjen peng të njerëzve lidhur me shumë tema dhe shumë sfida të
improvizuara nga jeta e përditshme, si edhe prodhimin e një prototipi
mesatar të një mentaliteti të caktuar shoqëror, ku nuk triumfon
imponimi i njëmendët i ndonjërit nga pjesëmarrësit në lojë, por
karakteri i logjikës së biznesit dhe marketingut.
Por nëse i adresohemi “Shpisë se Kosovës”, hetojmë që kësaj
“shtëpie” i nevojitet edhe një lloj analize, e pse jo edhe diagnoze
sociologjike, në mënyrë që të kuptojmë deri diku mesazhin dhe vete
dedikimin e gjithë kësaj loje.
A ishte selektimi i banorëve me kritere?
Natyrisht, pa ndonjë pretendim për t’ia ulur apo ngritur vlerën dhe
porosinë që pretendon ta bëjë bie fjala “i Zoti i shtëpisë” apo dikush
tjetër do të thosha këtij fenomeni tërësisht të ri për mentalitetin dhe
kulturën tonë, do thënë se:
Pikësëpari, selektimi i personazheve apo karaktereve në “Shpinë e
Kosovës” nuk është bërë me ndonjë shije dhe tipologji mbizotëruese, pra
për mbi mesatare e karaktereve që e përbëjnë realitetin e Kosovës, që
dmth. se shoqëria kosovare nuk është përfaqësuar ashtu siç është në
realitet me rrafshet e karaktereve të personazheve, gjë që lë shumë për
të dyshuar se seleksionuesit ose kanë qenë njerëz që thjesht imperativ
e kanë pasur ose ekskluzivitetin e marketingut (gjë që është shumë mirë
për të zgjedhur mundësit dhe kapacitetet e reja teknologjike për të
rrit bizneset e reja) ose injektimin e argëtimit sipas tipit të një
Reality Show perëndimor.
Por, duket që seleksionuesve që i kanë përzgjedhur banorët e “Shpisë
se Kosovës” nuk u ka shkua fort për dore çështja e identifikimit te
karaktereve apo çështja e tipologjisë së këtyre karaktereve, duke marrë
për bazë gjithnjë strukturën stratifikuese sipas kritereve sociale dhe
tyreve ekonomike.
S’ dyti, mos të harrojmë që Kosova është vend që për nga mesatarja e
moshës së popullsisë ua tejkalon të gjithëve në rajon, bile bile edhe
më gjerë. Shikuar me këtë logjikë të numrave, këtë fenomen të ri
mendojë që përzgjedhja dhe kriteri i përzgjedhjes do të duhej të ishte
shumë me i ashpër. Në fakt përzgjedhja flet shumë edhe për vete shijen,
ngritjen dhe nivelin e edukimit edhe të vetë përzgjedhësve, që dmth. se
“Shpija e Kosovës” në realiteti është një perceptim me tepër subjektiv
se sa objektiv.
Do të doja të gabojë në këtë perceptim timin personal, por
tipologjia e seleksionimit negativ e banorëve dosido e ka dëmtuar
perceptimin për mbi mesataren e karakterit, inteligjencës, shkallen e
guximit, menaxhimit të situatave, etj. të një kosovari të thjesht. Pra,
siç po shihet selektimi më i ashpër i karaktereve të pjesëmarrëseve me
siguri shumë më shumë do ta bënte interesant këtë pretendim për Reality
Show, por gjithsesi edhe më atraktiv dhe më domethënës si për nga
porosia edukative, arsimore, asaj atë të inteligjencës dhe mbi të
gjitha atë mbi mesataren që në fakt i kanë “pronësuar” këto gjenerata.
Por, kjo tash nuk mund të ndryshohet sepse është qëndrim i “Zotit të
Shpisë”!?
Reality show “made in Kosova”
Por nëse i adresohemi ndonjë analize më të thukët të këtij fenomeni
kuptojmë që si risi me aktor dhe me sponsor vendas, pra “made in
Kosova”, show si i tillë nuk mund të themi së është ide e keqe. Nuk
është e keqe edhe për një arsye, ngaqë me këtë metodologji të qasjes
ndajë opinionit publik tentohet të zhvendoset vëmendja nga problemet
reale të papunësisë dhe varfërisë së madhe që e ka kapluar shoqërinë
kosovare.
Gjë që kur të përkthehet në gjuhën e logjikës së shëndoshë, ky
Reality Show përveç që “blen” kohë shërben edhe si rekomandim adekuat
se si duhet humbur kohën, si të topiten ndjenjat, si të tëhuajsohet
vetja dhe si të largohet vëmendja nga përditshmëria monotone dhe tejet
e acaruar sociale.
Duke bë përpjekje të shikohet me këtë dioptri ky lloj fenomeni apo
kjo lloj dukurie e re e “gjeneratës që (siç e identifikoje unë) mendon
globalisht, por që vepron dhe e jeton jetën lokalisht” , fitohet
përshtypja tjetër, se ndoshta kishte me qenë më mire sikur i “Zoti i
Shtëpisë” te provonte te kombinonte taktikat e organizmit te brendshëm
përmes krahinarizmave lokal, tipologjisë tradicionale dhe asaj moderne
ku organizimi i brendshëm shtëpiak do të ushtrohej herë me autoritetin
autoritar të kryefamiljarit, e herë me pluralizmin e mendimeve të
“anëtarëve tjerë të familjes”.
Çfarë karakteresh ndodhen brenda në “Shpinë e Kosovës”?
Dilemat, shqetësimet, debatet, pastaj ngacmimet së bashku me
kurtuazitë ndërmjet banorëve të shtëpisë se madhe të Kosovës, së bashku
me tendencat e deshifrimit te kundërshtarit përmes një filtrim debati
në rastin e shtëpisë se Kosovës gjate gjitha këto dite nuk kemi pa
asgjë nga këto.
Nëse u adresohemi karaktereve të banorëve, kuptojmë se edhe këtu nuk
janë gërshetuar sa dhe si duhet as parametrat e moshave, as të gjinisë,
e as të statuseve sociale, së bashku me statuset profesionale. Fitohet
përshtypja që parametrat e moshës (18-39) më së shumti e kanë dominuar
skenën e shtëpisë se Kosovës se bashku me atë të prejardhjes
gjeografike (Serbi, Kosovës, Shqipëri, Zvicër, etj).
Infantiliteti i Muhamedit!
Personazhi me këtë emër, në Shtëpinë e Kosovës në javët e para pat
fituar një simpati të pa shpjeguar nga opinioni i gjerë kosovar, por jo
edhe nga i Zoti i shtëpisë që (me arsye) e pat dënuar me përjashtim...
Rikthimi i tij ishte parapa që të arrijë disa efekte: Njërin që kishte
të bënte me rritjen e interesimit të publikut për këtë tip karakteri
dhe së dyti dinamizmi i diskursit për tema dhe situata te improvizuara.
Duket që përveç efektit të parë, asgjë nuk u arrit nga premtimi për
“luftën e tretë botërore” nga ana e Metit ngucakeq, jotolerant, vetë
imponues dhe jo shumë solidar!
Kompleksi i Sarandës
Sasa, që në javën e parë arriti me sharmin e sajë t’i fascinoje jo
vetëm banorët e shtëpisë se Kosovës por edhe publikun e gjerë me
tregimin e saj për jetën e saj...Duket që ky rrëfim patetik e bëri atë
që në javën pasuese të mbetet një personazh i mikluar nga banoret tjerë
të shtëpisë së Kosovës. Apatia e saj bëri që ajo me të mos mbetet në
qendër të vëmendjes as të Qëndrimit (kishte sjellje me tepër ilakase!?)
e as të publikut jashtë shtëpisë! Mbetet java që po vjen te shohim se a
do t’u bashkëngjitet karvanit te Jehonës, Ekremit, Suzanes, Arjetës dhe
Festimit
Erlinda e harlisur
Vajze lozonjare do të thoshim! Ajo përveç kompleksit të vogëlsisë
(ndajë Metit të gjatë!) në ambiente të një familje të madhe siç aludon
i zoti i shtëpisë me banorët e shtëpisë së Kosovës dhe dridhjes së
belit vend e pa vend (!?), nuk dëshmoi ndonjë kualitet tjetër fare as
në debate, as në gara e as në imponim të vetë vetes ndajë të tjerëve.
Duket që ajo më së afërmi e ka daljen nga shpija e Kosovës, por kjo le
të mbetet të shihet këtë javë!
Zigridi dinak
Zigridi, një djalë i lindur në Shqipëri me fakultet te edukatës
fizike pëson në shtrëngimin e duarve nga Fadili me i vjetër për gati
një dekadë!? Por, kualitetet e një heshtaku me pretendime dinake, duket
se si thotë populli ”nuk do të shkon kungulli gjithnjë mbi ujë”.
Nominimi i tij, duket se ishte i arsyeshëm kësaj jave edhe për faktin
se ai përveç ndjekjes se një kursi mesatar, as fort i imponueshëm e as
fort i tërhequr, bëri që të qëndrojë aq gjate ne shtëpinë e Kosovës...
Duket qe me këtë kurs ai do te qëndrojë edhe disa jave ne shtëpinë e
Kosovës.
Fadili i gjithanshëm
Javën që shkoi banori që më së shumti arriti të demonstrojë aftësitë
e tija të: bashkëpunimit me kolegët brenda shtëpisë, për vallëzim,
këndim si edhe për një debat të ngjeshur mbi jetën dhe shoqërinë në
shtëpi. Duket që përvoja e tij e të qenit jashtë shtëpisë së vërtetë ka
bërë që i njëjti me përvojën e tij të fituar nëpër botë, të dijë të
mbaj balanset mes infantileve, të maturve, dinakëve, të kompleksuarve,
sharmantve, besnikëve, etj. dhe ta dal në sytë e opinionistëve kosovarë
si banori me i parapëlqyer! Duket qe ai është personi me potencial për
trofeun prej 24.000 eurosh! Kuptohet, nëse në konkurrence nuk hyjnë
edhe ndonjë banore tjetër qe eventualisht do te mund te hyj javët qe
vijnë.
Arbeni i matur
Pas vërejtjes qe mori nga nominimet e një pas njëshme Arbeni duket
qe javën që shkoi ishte një ndër banoret qe me se shumti iu imponua
publikut kosovar me shpalosjen e pjesës se tij për psikologjinë e
personalitetit. Por, ai nëse vazhdon kështu mund realisht te hyje ne
konkurrence serioze me Fadilin për trofe.
“Burrëria” e Albulenës
Albulena, në këtë shtëpi ka hyrë me një background patriotik, duke
llogaritur kështu akoma në atmosferën e “nxehtë” për figurat historike
të shqiptarëve anekënd botës, por më vonë dëshmoi se si karakter nuk
mundi ta mbajë “burrërinë” e sajë të apostrofuar që më parë! Duket që
në këtë transformim, ka ndikuar Saranda e sidomos infektimi nga ana e
Erlindës dhe Jehonës.
Duket që apostrofimi vetë vetës si femër “burrërore”, nuk do të
parapëlqehet edhe gjithaq nga publiku në ditët që po hyjmë ku kriteret
për të shkuar në çerekfinale do të ashpërsohen edhe me tej. Por, kjo
mbetet për t’u pare javën që po hyjmë.
Zanati i Musës
Musa, si personazh në dukje të pare lë përshtypje tipike të një të
riu kosovar që ka nevojë për mbështetje “karizmatike” te Metit, gjë që
e bënë atë shumë të varur nga nevoja për të pas dikë si udhëheqës
jetësor. Sigurisht në këtë zgjedhje te tij ka ndikuar edhe vdekja e
hershme e babait te tij. Në fakt do të duhej të ishte e kundërta!
Sharmi i Qëndrimit
Ardhja e Qëndrimit, dosido ka sjellë freski në shtëpinë e Kosovës,
por jo edhe gjithaq sa është pritur nga videospoti paralajmërues.
Qëndrimi, me sharmin dhe butësinë e tij në një mënyrë është dashur te
behej një antipod i mashkullit siç ishte Meti. Por ndodhi e kundërta.
Me ri hyrjen e Metit, Qëndrimi sikur u spraps nga vetë vetja e javës së
parë kur edhe fitojë simpati dhe filloi të kalkulojë shumë mençurisht
me antipodin e tij dhe me Sasën dhe me Jehonën. Ajo çka pak a shumë e
ka bë interesant qëndrimin e Qëndrimit, pa dyshim është sharmi i tij që
herë herë është keqkuptuar jo vetëm nga Meti, por edhe një pjese e
opinionit ka te beje me machomanizmin e tepruar nga na e tij?!
Do thënë si rekomandim, se në komentimin e javëve që po hyjmë nuk do
të ishte keq të marrin pjese si sociolog e psikolog, ngase ne tere
boten e civilizuar ku organizohen show biznese të tilla mendimi
profesional i sociologut dhe psikologut është më se i nevojshëm edhe
për shkak te tipologjive te sjelljeve, komenteve te duhura të
karaktereve te banoreve, si edhe për shkak se prezenca e tyre dëshmon
se i gjithë ky projekt përveç porosive lidhur me shkathtësitë
individuale te banorëve, stratifikimin social, nivelin e emancipimit
dhe përgjithësisht të kulturës do të projektonte definitivisht edhe
modelin apo karakterin e një kosovari/e mesatare të kohës sonë.
Në fakt, ky show biznes është i leverdishëm edhe për shkak se i
funksionalizon tiparet e karaktereve që shprehin gatishmëri për ti
sfiduar kundërshtarët potencial përmes mendjes, fuqisë fizike dhe
gjeturisë dhe inteligjencës, duke promovuar kështu shkathtësi të reja
për menaxhimin e situatave tensionuese dhe tejet dinamike. “Shpija e
Kosovës”, duket akoma nuk e ka gjetur shtëpinë e Kosovës?!

Bush, Klinton dhe Obama leksion për politikanët shqiptarë!


Dashnim Hebibi/Zvicër

Leksionet
zakonisht i dëgjojnë nxënësit dhe studentët për ti praktikuar në një të
ardhme të shpejtë, por leksionet e jetës dhe shembujve praktikë në çdo
sferë të jetës, mirë është të merren nga të gjithë ne pavarësisht
moshës dhe profilit intelektual dhe nga cili kënd i botës vjen. "Merr
shembuj nga të tjerët, mos të bëhemi ne shembull për të tjetër". Jemi
mësuar të marrim shembuj, apo të shohim kopjime në veshje, në stil, apo
në bashkëbisedim me publik nga ana joverbale dhe verbale të
politikanëve tanë, por nuk jemi mësuar që të shohim që politikanët
shqiptarë, qoftë kryeministrat, ministrat apo edhe presidentët, këtu
keni parasysh edhe shtetin amë Shqipërinë, që të kopjojnë të paktën të
mirat nga shtetet e zhvilluara.
Nëse nuk i kujtohen shembujt e mirë, politikanëve tanë qoftë në
Shqipëri apo Kosovë, të marrin dhe të zbatojnë shembullin e
amerikanëve, që e bënë para pak ditësh, kur presidenti aktual amerikan
Barack Obama ndër të tjera potencoi para popullit amerikan dhe kësaj
here, ky drejtim i z.Obama para popullit, nuk ishte ndihmë për
Amerikën, por në ndihmë për një shtet tjetër, që është në gjendje të
rëndë, që përjetoi pra nga tërmeti HAITI. Ky shembull nuk vlen vetëm
për politikanët, por edhe për fushat tjera të jetës. Kur ne po
mundohemi ta kopjojmë botën në shumë drejtime, mirë do ishte të
kopjojmë edhe në këto drejtime. X këngën e kam dëgjuar më duket
anglisht, X këngëtari po e imiton Y edhe në vallëzim, X artisti po
mundohet të luajë si Y, ky politikan po mundohet të jetë si Y e kështu
me radhë, por realisht, në situata të rënda a do ishte më se e
nevojshme të jemi bashkë?
"Me kënaqësi mund të ju njoftoj se presidentët George W. Bush dhe
Bill Clinton "janë kthyer në punë" dhe janë pajtuar të udhëheqin
grumbullimin e donacioneve për ndihmë Haitit të dëmtuar rëndë nga
tërmeti me anë të themelimit të Fondit presidencial Clinton-Bush për
Haitin, ka thënë presidenti aktual Barack Obama, pas takimit në
Shtëpinë e Bardhë me dy ish paraardhësit e tij".
Sa shembull praktik dhe domethënës. Në politikë ka inate apo nuk ka
inate, ose më mirë me thënë, ka zili dhe kjo zili i dërgon deri në
armiqësi. Sa të lumtur janë amerikanët, kur shohin tre presidentët e
tyre në një foltore, ku presidenti aktual, ua lëshon foltoren ish
presidentëve. Nëse do të ndodhte tek ne ky shembull, që kryeministri
t'ia lëshojë ish kryeministrit edhe pse ndoshta mundet të jetë nga e
njëjta parti foltoren është paksa e çuditshme, apo presidenti ish
presidentit. Kosovën në këtë rast po e përjashtojmë, sepse nuk e kemi
presidentin historik të saj, Dr.Ibrahim Rugova, ai është në amshim dhe
ky shembull do të vlente për presidentët e rinjë që do të vijnë pas
presidentit aktual.
Presidentët tanë,kanë dëshirë që të jenë president shumëvjeçarë në
pozitë dhe nuk mundet të shikojë nga një pozitë tjetër. Të ndalemi tek
ish presidentët e Shqipërisë. Sa do të ishte e mirëpritur në këtë
situatë që po përjeton Shkodra me rrethinë, që të jetë bashkë në një
foltore ish presidenti me presidentin aktual dhe të kërkojnë ndihmë për
Shkodrën. Ky rast, është shembull edhe për kryetarët e partive. Nuk
vlen për tek ne ky shembull edhe shumë vite. Tani, kur Shkodra po
përballet me probleme serioze, atje shkojnë ministrat dhe ish
ministrat, kryetarët dhe ish kryetarët, deputetët dhe ish deputetët dhe
flasin e përflasin, se si të vijnë në pushtet...
Dikush nga lexuesit mundet të pyes, se nuk bëhet ky krahasim, sepse
ne jemi larg për të arritur deri tek kjo që po shohim apo pamë. Por, do
ta pyesësh menjëherë atë lexues, se pse atëherë po kopjojmë të huajt në
drejtime tjera, fjala bie në stil të jetës dhe në art e kulturë? Gjërat
e mira, duhet të pranohen dhe të zbatohen, por të mos vonohen për
veprim. Individët presin që shoqëria në tërësi t’u dëftojë çfarë është
e drejtë dhe çfarë e padrejtë. I perceptojnë rregullat si të paprekshme
dhe kujtojnë se e kanë për “detyrë” t’u binden. Individët fillojnë të
kuptojnë se edhe të tjerët kanë nevoja. Mund të orvaten t’ua plotësojnë
nevojat të tjerëve nëse kur janë duke vepruar kështu u përmbushen edhe
nevojat e tyre. Megjithatë vijojnë ta përcaktojnë se ç’është e drejtë e
ç’është e padrejtë kryesisht në bazë të pasojave ndaj atyre vetë.
Ky veprim i ish presidentëve dhe presidentit aktual amerikan, na
kujton se etika është shkenca mbi moralin ose etosin. Fjala moral
rrjedh prej fjalëve mos-moris dhe ka domethënien e fjalëve zakon dhe
karakter ose natyrë. Termi etikë dhe pavarësimi i etikës si disiplinë e
veçantë filozofike janë të lidhura me Aristotelin. Si kategori të
etikës janë: e mira dhe e keqja, e drejta dhe e padrejta, virtyti, e
mira më e lartë, vullneti i mirë, liria etj. Meqë pikëpamjet e moralit
janë të shumta ato ndahen në: heteronome dhe autonome. Gjithashtu e
dimë se, një rol shumë të rëndësishëm në krijimin e një imazhi politik
pozitiv dhe të besueshëm te një politikan i ri jo thjesht si emër i
përveçëm, por si përfaqësues i një subjekti politik, luan edhe
performanca publike e politikanit të ri në cilësinë e zëdhënësit
politik të subjektit përkatës politik apo të qeverisjes, qoftë vendore,
qoftë qendrore.
Sa do ishte e mirëpritur, që ish kryeministri Majko, Nano dhe tani
Berisha, ti drejtohen gjithë shqiptarëve kudo që janë, që të ndihmojnë
këtë gjendje në Korçë??? Do na duhej edhe shumë leksione që ti mësojmë,
por nuk guxojnë që t'na ikin...
(Autori është drejtues i Qendrës Mediale Shqiptare në Diasporë)
Postuar: 5:53 / 18 Janar 2010 | RSS

Nekrolog i heshtur, 17 JANARI: Rënie për çdo kohë


Enver S. Morina

17
janari bashkëdyzon dhembjen dhe dashurinë, tragjiken dhe madhështoren.
Edhe pse është ditë dimri me ngricë e të ftohtë, dielli mund të shndris
dhe të na kujtoj se edhe në këtë ditë (ri)kujtohet: Turqit, po t`mos
ishte kjo ditë, nuk do t`i kërkonin eshtrat e mbrojtësit të kulturës
perëndimore për shëndetin e Perandorisë (Për fat!); plumbat në trupat e
tre dëshmorëve do të shërbenin për gjueti nacionalizmash ballkanik në
Undergrubenbah dhe Kinostudio “Shqipëria e Re” apo “Alba-Filmi” do ta
kishte një rol- aktor më tepër!
Përvjetorët as nuk ngushëllohen, as nuk festohen. Si një prerje mes
mortjes dhe dasmës përvjetorët, me rikujtimin madhështor që ka herë-
herë vdekja dhe me pavdekësinë e tyre, krijojnë një pikë lidhëse,
krijojnë imazhin në këtë dekadë të pambaruar për pathyeshmëri dhe
aktualitet që, fatkeqësisht, rrjedh ende dhembje. Në historinë e një
kombi, të shumta janë ditët që i përkujtojmë, si ngjarje që kanë lënë
gjurmë të pashlyeshme. Dhe personalitetet gjithashtu. Një ndër to,
është 17 janari në shekuj e vite: Me 17 janar 1468 vdiq Skënderbeu, me
17 janar 1982 vriten vëllezërit Gërvalla dhe Kadri Zeka, me 17 janar
1993 vdes aktori Ndrek Luca, me 17 janar …
Kaluan 17 vite (N. Luca), 28 vite (vëllezërit Gërvalla dhe K. Zeka),
5 shekuj e më shumë që 17 janari hyri në kalendarin e datave historike
që rikujton fatet e dhembshme- tragjike por edhe fitoret dhe lavdinë
heroike të popullit shqiptar.
Me 17 janar të vitit 1982 në Untergrubenbah, fshatë afër Shtutgardit,
pas një atentati klasik vriten në pritë J. Gërvalla bashkë më vëllain
Bardhoshin dhe shokun e tyre K. Zeka.
Figura e tretë madhore, në ketë atentat, vdekja e fundit pas
intervenimit të vrasësit të dytë, mjekut Vidiç, Jusuf Gërvalla poet
prozator, dramaturg, romancier, përkthyes, këngëtar futet në mozaikun e
ndritshëm të historisë kombëtare si figurë qendrore në dimensione të
gjëra edhe të shtrirjes vepruese- atdhetare dhe krijuese artistike.
Jusufi pas arratisjes në Gjermani, si një personalitet tashmë i
formuar dhe konsekuent në gazetarinë kosovare, vazhdon për një kohë
edhe atje nxjerrjen dhe redaktimin e disa revistave. Përkundër
aktivitetit të dendur politik e publicistik tregon afinitet edhe si
shkrimtar: vëllimet me poezi “Fluturojnë e bien”, “Konjush e verdhë dhe
“Shenja të shenjta, pasta romani që i mbeti në dorëshkrim “Rrotull”,
dramën “Procesi”, etj.
Vetëm atëherë kur dështoi diplomacia serbosllave në dezinformatat e
saja, ajo, aktivizoi policinë sekrete. Në prani të mjekëve dhe
përfaqësuesve të ligjit deklaron: “Deklaroi se mua Jusuf Gërvallën,
vëllain tim Bardhoshin dhe shokun Kadri Zeka i vrau policia e fshehtë
jugosllave…për të vetmen arsye se ne luftojmë për të drejtat e
shqiptarëve të Kosovës…” Nga e gjithë kjo, dilema: Vetë Jusufi i kishte
parë fytyrat e krimineleve por nuk i kishte identifikuar: “Vrasësit i
pashë, por nuk i njoha. Nëse janë shqiptar kurrë mos u zbulofshin.”
Rënie atdhetare, testament kombëtar, flijim për rilindje, vdekje për
vrasësin, udhërrëfim për falje. Vetëm kjo vdekje e testamenton jetën
dhe të ardhmen.
Kadare shkruan (ia kushtoi edhe një prozë emblematike “”Balada për
vdekjen e J. G.”): se “Vrasja e J. Gërvallës ndërpreu veç të tjerash
një nga krijimtaritë më origjinale e më kolorite të letrave shqipe…
Vdekja e tij s’ishte veçse një prerje.” Ndërsa poeti N. Papleka:
Në botë ka vdekje të ndryshme
Dikush vdes ende pa lindur
Dikush vdes ditë për ditë
Po burrat vdesin veç një herë
Për të rilindur një mijë herë
Veç një herë vdiq Jusuf Gërvalla
17 janari i papërcaktuar nëpër vite:
“…17 JANARI TA KUJTON TERRIN. KJO DITË BASHKËDYZON DHEMBJEN DHE
DASHURINË, TRAGJIKEN DHE MADHËSHTOREN. NJË ANKTH I PËRZIER ME FRIKË.
EDHE PSE ËSHTË DITË E KTHJELLTË DIMRI ME NGRICË DHE TË FTOHTË, DIELLI
MUND TË SHNDRISTE (NË DEKADËN E FUNDIT TË SHEKULLIT XX DHE
FILLIMMILENIUMIN E TRETË JANË BASHKËDYZUAR EDHE STINËT) DHE TË NA
KUJTONTE SE EDHE NË KËTË DITË JETOHET. TURQIT, PO TË MOS ISHTE KJO
DITË, NUK DO T’I KËRKONIN ESHTRAT E MBROJTËSIT TË KULTURËS PERËNDIMORE
PËR SHËNDETIN E PERANDORISË; PLUMBAT NË TRUPAT E TRE DËSHMORËVE DO TË
SHËRBENIN PËR GJUETI NACIONALIZMASH BALLKANIKË NË UNTERGRUBENBAH;
KINOSTUDIO “SHQIPËRIA E RE” APO “ALBA – FILMI” DO TA KISHTE NJË ROL –
AKTOR MË TEPËR...”
Postuar: 5:55 / 18 Janar 2010 | RSS

Çka po ndodh kështu me qytetin tim Prizrenin?!


Adnan Abrashi

Në
mesin e mbi 50 për qind të popullatës së Kosovës e cila nuk ka dalë në
zgjedhjet e 15 nëntorit të vitit të kaluar, pa dyshim se jam edhe unë,
ai “vetëvrasësi “ i drejtës sime, sikur na thonë, kushtetuese dhe të
pacenueshme demokratike të zgjidhi dhe të jem i zgjedhur. Pas
hamendësimeve të shumta në vete, këtë vendim e kam marrë në momentin e
fundit, mu ashtu sikur bënë një vetëvrasës ordinar, i cili, aktin e
vetëflijimit të vetë, zakonisht e kryen në mëngjes, para agimit.
Kuptohet, ky qëndrim “ekstrem” i imi, nga shumica e demokratëve më të
“arsyeshëm” dhe më të “vetëdijesuar” se unë, nuk ka hasur në përkrahje
dhe mirëkuptim të duhur. Sa kam pasur të drejtë me këtë veprim, së paku
si statisfakcion për vete, do të më mbetet pasqyra e gjithë asaj
maskarade që ndodhi më vonë gjatë balotazhit për zgjedhjen e kryetarëve
të disa qyteteve të Kosovës, e veçanërisht te zgjedhja për kryetar të
qytetit tim të Prizrenit. Mosarritja e votimit të kryetarit, si dhe
anulimi dhe përsëritja e këtyre zgjedhjeve nga KQZ-ja me arsyetim se
aty kanë ndodhur keqpërdorime dhe manipulime të shumta, edhe më tepër e
favorizojnë dhe e inkurajojnë këtë veprim timin.
A thua, a ka pasur në Prizren vërtet keqpërdorime dhe manipulime me
votën e lirë të qytetarëve të tij?! Vështruar nga aspekti i logjikës së
shëndoshë në gjithë procesin e rrjedhjes së gjërave në dukje, me plotë
gojë mund të thuhet, PO! Ka pasur dhe atë 100 për qind. Sepse, në këto
zgjedhje të raundit të dytë për kryetar, që të dy kandidatë kanë fituar
përqindjen e njëjtë të votave, “fifty-fifty”, apo, 50 me 50 për qind.
Nga ana tjetër, sikur PDK-ja, ashtu edhe LDK-ja e Prizrenit, me
argumente bindëse e akuzojnë njëra tjetrën për vjedhje dhe manipulim
votash. Nëse, me këtë rast, nuk i mohojmë si të vërteta pretendimet për
ekzistimin e manipulimeve të asnjërës parti rivale, atëherë, si
konstatimin më logjik do ta kemi një matematikë të thjeshtë: 50% të
LDK-së + 50% të PDK-së për manipulime, na bëjnë 100% dallavere me votat
e lira dhe demokratike të qytetarëve prizrenas!

Çka po ndodh kështu me qytetin tim?!
Edhe pse hija e vjetër e tradicionalizmit specifik vazhdon të
mbretërojë në bindjet e të tjerëve për këtë qytet, pa marrë parasysh
kush dhe çka mendojnë për të, prizrenasit vazhdojnë të jetojnë sipas
tekeve të tyre. Ashtu të qetë, duke lënë gjithmonë përshtypjen se,
përveç punëve të veta, atyre nuk u intereson asgjë tjetër. Së paku
kështu duket në shikim të parë, e, realisht, diku në brendinë e
krenarisë së atyre kinse të mentalitetit të qetë, si latente fshihet:
zhgënjimi, pakënaqësia, indiferentizmi... ndjesia kolektive e një
sindrome të paaftësisë se ata vetë mund të ndryshojnë së paku diçka në
këtë drejtim.
E në realitet, edhe pa këtë hipotekë të re për prirjen tonë të hajnisë
me vota, Prizreni sot është i mjerë. Të bën të mendosh sikur rënkon.
Përveç papunësisë dhe varfërisë si materiale, ky qytet shpirtërisht
është i zhytur në hipokrizi. Në një trend të shfrenuar të moralit të
sëmurë në krizë. E them këtë me plot keqardhje, por vërtet marrëzia
dominon kudo mbi të. Po, po, marrëzia! Nga njëra anë, e atyre që e
udhëheqin dhe vendosin si pushtet për të, (e atyre që 100 për qind
vjedhin dhe manipulojnë me votat e qytetarëve) dhe nga ana tjetër, e
neve shumicë që vetëm ankohemi dhe flasim, por asgjë nuk ndërmarrim në
këtë drejtim për ndryshimin e kësaj gjendjeje.
Fatkeqësisht, Prizreni sot s’ka më individ me autoritet. S’ka
politikan të mirëfilltë dhe politikë vizionare për të ardhmen e vetë.
Këtë e treguan edhe zgjedhjet e fundit lokale. Mjerisht, në çdo pore të
jetës, si moral në përhapje sundon gënjeshtra, hipokrizia dhe
mediokriteti. Nënshtrimi ndaj “autoritetit të karriges” si mirësjellje,
mbi të cilin është ulur pushtetari kokëbosh. Politikani injorant, me
dishepuj të vet servilë përreth, të cilëve, pa kurrfarë dinjiteti i
përkulen gjithë të tjerët. Ata janë “Zot” në këtë qytet. Ata janë
madhështorë në sytë e botës që bindshëm po iu nënshtrohet.
“E, po, i kemi zgjedhur vetë!” – na thonë shumë “komentues –
badiavxhi” të cilët, në këtë qytet mund t’i hasësh çdo ditë dhe në çdo
kohë, duke ndenjur kot së koti me orë të tëra nëpër kafiteritë e
SHATËRVANIT (qendra e qytetit) dhe duke i shtjelluar politikat ditore.
Këta janë ata që dinë çdo gjë, dhe, për këtë janë në gjendje që me orë
të tëra t'ju bindin për njohurinë e vet që ka nga të gjitha lëmenjtë e
jetës: shkencë, politikë, sport, kulturë... Këta janë “press– qendra” e
thashethemeve të qytetit. Analistë lokalë që pa dyshim krijojnë opinion
të rëndësishëm tek masat e gjera që u besojnë.
Ata janë sinonim i asaj “qysh flet çarshija”
Si karakteristikë tjetër, Prizreni është qytet tipik i përfaqësuar nga
disa pakica etnike, ama, nga ana tjetër i ka “katundarët”, edhe
“zoraxhitë“ e vet (kështu në zhargonin e popullarizuar të çarshisë
quhen qytetarët autokton të Prizrenit), por për këtë “fenomen” pak
flitet haptas. “Zoraxhitë” janë ata bashkëqytetarë për të cilët thuhet
se flasin shqip dhe mendojnë turqisht. Ata që në të shumtën e rasteve
janë me profesion ose “esnafë - dyqanxhinj”, ose shtëpiakë pa punë; të
cilët, në fakt e përbëjnë pjesën më të madhe të atyre që nuk kanë dalë
në votime.
Në zgjedhjet e fundit për balotazh, ta zëmë, PDK-ja e Prizrenit, ka
lidh koalicion me shumicën e partive politike minoritare. Ajo, duke e
bërë këtë potez llogariti se edhe faktikisht morri bekimin dhe
përkrahjen e tyre por, ata harruan se me këtë akt formal, i kanë
përfituar vetëm udhëheqësit politik të minoritarëve të cilët edhe ashtu
i kanë të garantuar disa poste në pushtet dhe vetëm kështu e luajnë
lojën demokratike, e kurrsesi elektoratin e gjerë të tyre.
Që të dyja parti politike aktualisht më dominonte në Prizren (PDK
dhe LDK), gabimin e më të madh në këto zgjedhje e kanë bërë që në
start. Atë psikologjik: me vetëbesimin e tepruar në vete. Tepër të
bindur në vete se, nëse si parti politike ekzistojnë dhe veprojnë në
këtë qytet, me këtë rast edhe e njohin mirë mentalitetin e tij. Gabimi
tjetër i tyre qëndron në strategjinë e veprimit përmes politikës
kadrovike partiake në radhët udhëheqëse të tyre. Edhe pse është e
arsyeshme që në këto rrethana të mos e njohësh këtë mentalitet
specifik, sepse një pjesë e madhe e funksionarëve të tyre të eksponuar
partiak, janë vendosur tek pas lufte në Prizren, së paku është dashur
që në shtabet e tyre zgjedhore të rekrutojnë këshilltarë dhe njerëz që
shumë mirë e njohin këtë autoktoni specifike. Njerëz që e dinë në thelb
si frymon ky qytet dhe kanë njëfarë autoriteti të tërthortë tek shumica
e banorëve e tij tradicional. Andaj, me këtë rast, lirisht mund të
konstatojmë se, dyzet e disa për qind të atyre që kanë dalë në votimet
e zgjedhjeve të fundit në këtë qytet, nuk është i gjithë Prizreni.
Prizreni i vërtetë. Së paku jo ai të cilin e njoh unë mirë më se 50
vite.
Për të gjitha këto marifete që ndodhën me zgjedhjet e fundit lokale
në Prizren, dhe të gjithat si vërejtje që i cekëm më sipër, janë vetëm
njëra anë e medaljes, sepse ana tjetër tregon se, në këtë situatë, tek
të dyja parti rivale, strategjinë kyçe të fushatës zgjedhore nuk e kanë
hartuar vendasit, por qendra. Prishtina! Hashim Thaçi, Eqrem Kryeziu,
Enver Hoxhaj, Lutfi Haziri... Kjo, pa dyshim, në njëfarë mënyre,
indirekt i shkarkon nga përgjegjësia për dështim politikanët tanë
vendor, por assesi nuk e ndryshon mendjen e shumicës se qytetarëve se
me këtë veprim mund të kenë gabuar pse nuk kanë dalë në këto zgjedhje.
Bibe-bile, edhe mjaft nga ata që kanë dalë, tani janë të penduar...

Rrota e diplomacisë vetëmohuese


Prof.dr. Mehdi Hyseni

Marrëdhënie
diplomatike dhe fqinjësi të mirë me të gjitha ato vende dhe popuj
ballkanikë, por vetëm mbi bazën e reciprocitetit të popujve, jo të
interesave dhe të privilegjeve të ngushta të diplomatëve dhe të
politikanëve në dëm interesit të përgjithshëm të popujve.
Më 15 janar 2010, u dha lajmi zyrtar nga krye-diplomati përkthyes i
Rugovës, se Kosova ka lidhur marrëdhënie diplomatike me Malin e Zi.
Lajm shumë i gëzueshëm ky për politikanët dhe për diplomatët e
Prishtinës dhe të Podgoricë, jo për shqiptarët e Kosovës, as për
shqiptarët nën Mal të Zi, sepse nuk është në interesin e tyre të
ndërsjellë, kur është fjala për njohjen dhe respektimin e plotë të
drejtave dhe lirive të tyre reciproke.
Mirëpo, ky gëzim nuk zgjati disa orë ngase “tifozëve sportivë” të
tij, që kanë përgatitur valixhet e tyre diplomatike drejt Malit të Zi,
kryetari i Republikës së Malit të Zi, Filip Vujanoviq, ua prishi
disponimin momental, duke deklaruar se: “Unë gjithsesi nuk do t’i
nënshkruaj aktet e shkëmbimit të ambasadorëve derisa bashkësia
nacionale malazeze të pranohet qartë si pakicë, dhe t’i sigurohet
përfaqësim autentik në pushtetin e Kosovës”. (www.radioevropaelire.org,
15.01.2010).
Kërkesa absurde të presidentit të Malit të Zi, Filip Vujanoviq, që
malazezëve kolonistë në Kosovë, t’u njihet statusi i pakicës, ashtu
sikurse pakicës serbe etj., nuk është kurrfarë befasie, por vetëm
përsëritje e kërkesës së para do ditshme pikërisht nga presidenti Filip
Vujanoviq, të cilën kanë pasur rast ta lexojnë dhe ta shqyrtojnë edhe
krerët e politikës dhe të diplomacisë së Kosovës.
Mirëpo, me gjithë këtë kërkesë provokuese të presidentit Filip
Vujanoviq, Prishtina dhe Podgorica shkëmbyen instrumentet e tyre
formale për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike ndërmjet dy vendeve.
Me gjithë shpalljen dypalëshe të vendosjes diplomatike midis Kosovës
dhe Malit të Zi, kërkesa e njëkohshme e presidentit malazias, Filip
Vujanviq, do të ndërlikojë dhe problematizojë marrëdhëniet ndërmjet
këtyre dy vendeve derisa Kosova, të mos e njoh “pakicën malazeze”.
Ndërkaq, në anën tjetër, kjo kërkesë, do të zbutë qëndrimin negativ
të Beogradit, në mënyrë që, të mos vinte deri te prerja e marrëdhënieve
diplomatike ndërmjet Serbisë dhe Malit të Zi, ashtu siç ka
paralajmëruar “demarshi” i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Serbisë
për tërheqjen e ambasadorit serb nga Podgorica, si rrjedhim i lidhjes
së marrëdhënieve diplomatike të Malit të Zi me Kosovën, më 15.01.2010.
Antidiplomacia e boshtit shqiptar!
Së pari, Tirana dhe Prishtina, do të duhej t’i zgjidhnin problemet e
të gjithë shqiptarëve në Ballkan, duke i integruar në një shtet të
përbashkët, e pastaj, të lidhnin marrëdhënie diplomatike, ekonomike dhe
tregtare me vendet kolonialiste dhe imperialiste sllave të Ballkanit.
Kjo, do të duhej të ishte strategjia e drejtë, afatgjatë, pragmatike
dhe e dobishme për shpëtimin dhe mbrojtjen e interesit të përgjithshëm
kombëtar shqiptar dhe të Shqipërisë.
Ndryshe, përfundimi i deritashëm i lidhjeve dhe i marrëdhënieve
diplomatike të Tiranës dhe të Prishtinës me vendet fqinje sllave, ka
vetëm karakter biznesi politik, ekonomik, tregtar të karriestëve dhe të
mafiozëve të ndryshëm politikë shqiptarë dhe serbosllavë. Zhvillimi i
një politike dhe diplomacie të tillë nuk është në funksion të pajtimit,
të bashkëpunimit,të ingreimit, as të afrimit të popujve të Ballkanit.
Me një fjalë, pavarësisht se çfarë rëndësie ka vendosja e
marrëdhënieve diplomatike të një vendi me ndonjë vend tjetër, duke
përfillur standardin e interesit të reciprocitetit, sipas së drejtës
ndërkombëtare, lidhja e marrëdhënieve diplomatike të Tiranës dhe të
Kosovës me vendet kolonialiste sllave ballkanike, nuk është në
interesin jetik reciprok të koekzistencës, të paqes dhe të
bashkëpunimit të mirëfilltë të popujve të tyre, por të biznesit të
bartësve të diplomacisë dhe të politikës drejtuese, në emër dhe për
interes të tyre.
“Kryediplomatët” dhe “kryepolitikanët” e Tiranës dhe të Prishtinës
po mashtrohen duke ushqyer iluzione të shkreta, se kinse, pas vendosjes
së marrëdhënieve diplomatike me shtetet kolonialiste serbos-sllave,
domethënë vetëm me bekimin dhe me pëlqimin e tyre, “ më lehtë, do ta
zgjidhin” statusin kolonial të shqiptarëve, të cilët qe 100 vjet
ndodhen nën sundimin e tyre të egër dhe gjenocidal.
Një rezonim dhe veprim i këtillë i të ashtuquajturave elita politike
dhe diplomatike të sotme shqiptare, është gabim fatal, sepse deri tani,
askund në botë, nuk ka ndodhur që shtetet kolonizatore vullnetarisht,
të japin bekimin dhe pëlqimin për shkolonizimin domethënë vetëvendosjen
dhe pavarësimin e kolonive të tyre.
Ndaj, as Mali i Zi, as Maqedonia, as Serbia, as Greqia kurrë nuk do
japin bekimin, as pëlqimin e tyre formal, që shqiptarëve t’u njihet e
drejta historike mbi territoret e tyre dhe e drejta e vetëvendosjes, që
të jetojnë si një komb dhe si një shtet i lirë dhe i njësuar në Ballkan.
Në vend se, Tirana dhe Prishtina të dalin sa më parë me platformën e
tyre strategjike për bashkimin e Kosovës dhe të Shqipërisë, titullarët
e tyre vrapojnë si lypësi pas zotërisë, që së pari, të integrohen me
Beogradin, me Podgoricën, me Shkupin dhe me Athinën.
Pavarësisht nga interesat afatshkurtra të politikës dhe të
diplomacisë ditore të Tiranës dhe të Prishtinës, vendosja e
marrëdhënieve diplomatike me shtetet fqinje, ku shqiptarët ende janë
nën sundimin e tyre të egër kolonialist, është një tradhti sui generis
edhe ndaj historisë, edhe ndaj shqiptarëve, edhe ndaj Shqipërisë Etnike.
Po të kishte ekzistuar një diplomaci e mirëfilltë shqiptare, as
Tirana e as Prishtina, nuk do të duhej të vendosnin marrëdhënie
diplomatike me Podgoricën, derisa të mos zgjidhej përfundimisht dhe
drejtësisht statusi autonomisë politike të shqiptarëve të Malësisë së
Madhe nën Mal të Zi.
Mirëpo, duke qenë se nuk ekziston një politikë dhe një diplomaci e
tillë, e njësuar kombëtare dhe shtetërore shqiptare në Ballkan, Tirana
dhe Prishtina, duke cenuar thellë interesin e përgjithshëm kombëtar dhe
shtetëror shqiptar kanë lidhur marrëdhënie diplomatike edhe me Malin e
Zi, edhe me Maqedoninë.
Nga kjo politikë dhe, nga kjo diplomaci fatkeqe shqiptare, do të
përfitojnë më së shumti serbët, malazezët dhe maqedonasit në
rinkofirmimin e interesave të tyre të derisotme kolonialiste dhe
neokolonialiste në kurriz të vetëvendosjes dhe të bashkimit të
shqiptarëve dhe të Shqipërisë Etnike.
Ndërkaq, më së paku, do të përfitojnë shqiptarët dhe Shqipëria
Etnike, sepse “përbishtimi” i një politike dhe, i një diplomacie të
tillë, nuk është në interes të drejtpërdrejtë të tyre, por të
politikanëve dhe të diplomatëve vasalë shqiptarë.
Postuar: 5:44 / 18 Janar 2010 | RSS

Koalicioni PDK-“Vetëvendosje”, apo si po degradohen institucionet e Kosovës


Nexhmedin Spahiu

-
Aktiviteti i “Vetëvendosjes” për mosdalje në zgjedhje i ka shkuar për
shtat PDK-së. Vjedhja e votave nga PDK çon ujë në mulli të
“Vetëvendosjes”. Duke u vjedhur votat që janë themeli i demokracisë,
degradohen institucionet. Kur degradohen institucionet atëherë piqen
kushtet për revolucion -
Slogani qendror i Lëvizjes “Vetëvendosje” ka qenë, dhe mbetet, se
institucionet e Kosovës janë institucione koti vetëm sa për të maskuar
vendimet e ndërkombëtarëve dhe për të realizuar politikën e
ndërkombëtarëve. Me një fjalë: institucionet e Kosovës nuk janë
institucione të mirëfillta, por duhet të krijohen nga e para pas
përzërjes së ndërkombëtarëve, në mënyrë që ato fare të mos kenë ndikim
në ndërtimin e tyre. Ata që kundërshtojnë Albin Kurtin arsyetohen me:
“Ku dimë ne të krijomë institucione pa ndërkombëtarët?”.
Shumica e kosovarëve në fillim besuan në ndërkombëtarët dhe
institucionet që ata do t’i krijonin për ne. Me kalimin e kohës humbi
ky besim. Tamam në prag të shpalljes se pavarësisë së Kosovës, besimi
në institucionet e Kosovës ra nën 50 %. Këtë e dëshmon përqindja e
daljes në zgjedhjet nacionale e lokale të vitit 2007. Madje në
zgjedhjet e vitit 2009, autori i këtyre rreshtave me qellim të
vetëdijesimit për dalje në zgjedhje përmendi faktin se Presidenti
Klinton po na fton që të dalim në zgjedhje kurse presidenti Tadiq po na
fton që të mos dalim në zgjedhje, e ne duhet ta dëgjojmë Presidentin
Klinton e jo Presidentin Tadiq. Doli se shumica e kosovarëve e dëgjuan
Tadiqin e jo Klintonin!
Disa thonë se nuk e dëgjuam Boris Tadiqin po Albin Kurtin, qëndrimi
i të cilit në këtë pikë është identik. Në fakt, jo bash identik po i
përafërt. Boris Tadiq thotë se shqiptarët nuk janë brum nga i cili mund
të ndërtohen institucione të qëndrueshme, kurse Albin Kurti thotë se
institucionet që na i ndërtuan ndërkombëtarët nuk janë tonat dhe nuk
mund t’u shërbejnë interesave tona. Në thelb, si Boris Tadiqi si Albin
Kurti shprehin mosbesim në institucionet ekzistuese të Kosovës.
Problemi nuk është tani vetëm me Boris Tadiqin e Albin Kurtin, por
edhe me shumë se gjysmën e qytetarëve të Kosovës të cilët pajtohen me
Boris Tadiqin dhe/ose Albin Kurtin.
Dikush mund të thotë se dalja e ultë në zgjedhje nuk është tregues i
kësaj, pasi edhe në vendet me demokraci të zhvilluar, ku besimi në
institucione është i lartë, ka dalje të ultë në zgjedhje. Kjo është e
vërtetë, por atje nuk ka rrezik për vjedhje votash. Mosdalja në
zgjedhje në vendet me demokraci të zhvilluar e ka më shumë kuptimin e
asnjanësisë sesa të mospërfilljes së shtetit.
Në secilin rast mosdalja në zgjedhje i leverdisë partive që vjedhin
vota, kështu që lirisht mund të thuhet se aktiviteti i “Vetëvendosjes”
për mosdalje në zgjedhje i ka shkuar për shtat PDK-së. Në anën tjetër,
vjedhja e votave nga PDK çon ujë në mulli të “Vetëvendosjes”. Duke u
vjedhur votat që janë themeli i demokracisë, degradohen institucionet.
Kur degradohen institucionet atëherë piqen kushtet për revolucion. Sa
më shumë që degradohen institucionet e Kosovës aq më të vërteta dalin
fjalët e Albin Kurtit.

Jetimët e shtetit


Mevlude Zejnullahu

- Këndvështrim sociologjik -
Në Kosovë ka përfunduar lufta, pothuajse,
që 11 vjet. Pas gjithë këtyre viteve, rrjedhat teknologjike të botës
janë bartur edhe këtu, e sidomos teknologjia e medieve, të cilat
gjithherë kanë synim - lehtësimin e përçimit të lajmeve sa më lehtë e
sa më shpejt te publiku. Pra, në këtë dekadë të pasluftës, Kosova, si
kurrë më parë, ka filluar të vrapojë drejt globalizimit qoftë të
medieve, qoftë të infrastrukturës rrugore, qoftë të demokratizimit të
institucioneve të saj; qoftë, madje, edhe për shumë çështje sociale,
shëndetësore e, edhe për planifikime familjare. Por, shumë shqetësime
kanë mbetur ende të theksuara si: vetëvrasja, prostitucioni,
pornografia, homoseksualizmi, droga etj., veçmas: aborti, i cili këtu
do të përmendet kalimthi.
Sot në Kosovë nuk di nëse ka ndonjë familje (përjashtuar ato në
gjendje shumë të rëndë ekonomike) që s’i dëgjon lajmet së paku një herë
në ditë qoftë në radio ose në televizion e që nuk i komenton deklaratat
e politikanëve të partive të ndryshme, por jo edhe programet e tyre të
prezantuara gjatë e pas fushatës zgjedhore.
Zgjedhjet e kaluara dëshmuan se politika kosovare (partitë) duket se
nuk e ka fort të qartë, në program jo se jo, se ka përgjegjësi të
merret edhe me këto probleme që përmendëm, të cilat, edhe meqenëse
kohët e fundit në shoqërinë tonë gjithnjë e më shumë janë në rritje, aq
më pak po kihet kujdes për to e ndaj atyre njerëzve. Ato vazhdimisht po
tejkalohen, sikur të ishin të armiqve. Për to nuk hapin veshët
institucionet e shtetit e as nuk iu shkon mendja partive të përmendin
ndonjërën prej tyre. Kurse, në anën tjetër, mediet çdo mëngjes, çdo
mesditë e çdo mbrëmje bëjnë zhurmë rreth këtyre problemeve, lehin sikur
zagarët, sipas takatit, pas gjahut në mal ose në fushë, duke sjellë
edhe pamje të personazheve e, edhe fjalë rrëqethëse nga jeta e tyre.
Por, ndërmjet shoqërisë dhe shtetit ka dhe një problem tjetër, shumë të
vrazhdë.
Me prurjen e “vlerave” të reja, kinse emancipimit e demokratizimit
të shoqërisë, sidomos gjinisë femërore, disi ka filluar të keqkuptohet
ajo liria e sjelljes së një kategorie të femrave në Kosovë. Por, prej
nga ky keqkuptim? Përgjigjet rreth tij do të ishin të ndryshme, ngaqë
nuk ka analiza të plota se përse vajzat e reja, për shkak të kësaj
“lirie” të keqkuptuar, kanë filluar t’i lëshohen lirisë seksuale me
bashkëmoshatarët e vet e shpeshherë edhe me mosha të tjera më të mëdha.
Një ndër shpjegimet tona është se, shkaqet duhen kërkuar në praninë
e ndërkombëtarëve në Kosovë që nga paslufta e këndej. Kontingjentet e
forcave paqeruajtëse, që në Kosovë kanë qenë në numër tejet të madh,
natyrisht se kanë pasur nevoja seksuale dhe interesime. Kjo tezë e jona
mund të kontestohet nga këndvështrimi informativ, por si dukuri e
shprehur tashmë, madje edhe me dimensione goxha alarmuese, për mendimin
tonë, e ka “gjetur” vendin e vet në mesin e atyre fenomeneve që duhet
t’u kushtohen vëmendje e posaçme.
Së këndejemi, mendojmë se shkaqet duhen kërkuar edhe tek njëfarë
indeference e re e prindërve që ka filluar ndaj gjeneratës së re
(gjenerata e viteve ’90-ta), që tashmë ka hyrë si kontingjent, që më së
shumti po ka probleme ta gjejë vetveten në këto proceset e reja, të
quajtura, pra, demokratike! E, edhe pse, në anën tjetër është një hall
tjetër i madh: prindërit, më parë sesa me problemet e vajzës, janë të
mbingarkuar me probleme ekonomike, sidomos me: ta sigurojnë ekzistencën
(bukën) për familje.
Më tutje, kuptojmë se, një qytetari kosovar, që është i ngarkuar me
shumë halle ekonomike e sociale, larg mendsh se do t’i bie ndërmend t’i
flasë vajzës për edukatë seksuale, se kur është koha më e përshtatshme
e marrëdhënies së parë, apo cilat mjete preventive duhet të përdoren
gjatë marrëdhënies seksuale për t’u mbrojtur nga: shtatëzënia e
padëshiruar, nga HIV-i, sifilizi e ndonjë sëmundje tjetër infektuese e
ardhura nga moskujdesia gjatë aktit seksual.
Gjithashtu, kemi vënë re se gjeneratat e reja kanë një
individualizim të tepruar, që me kushtet dhe rrethanat tona ekonomike
vështirë se mund të ndërtohet dhe të ngrihet njësojë sikurse që ka
ndodhur, bie fjala, në botën perëndimore. Këtij faktori themi që duhet
shtuar edhe krizën që e ka kapluar institucionin e familjes kosovare
që, tashmë, edhe me thellimin e tepruar të krizës ekonomike, është
futur në një lloj skeme të çoroditur makiaveliste! Por, ka një zgjidhje.
Terapia më e mirë për të gjithë ne është: jo kthimi decidiv kah
vlerat konservative të familjes sonë, se ato, është e kuptueshme, nuk
mund t’u bëjnë më rezistencë kohës dhe proceseve të reja integruese,
por duhet të shkojmë kah kombinimi i natyrshëm i këtyre vlerave me
trendët e rinj të shoqërisë sonë shumetnike. Kështu, mbase, do të jemi
shumë më të kujdesshëm për vete dhe për shtetin!
Pak larg nesh ka shembuj për të mirë. Nëse kalojmë kufijtë
gjeografikë të Kosovës, shohim se në Shqipëri është i pranishëm një
trend i tillë i kombinimit të këtyre dy sistemeve të reja, por në
Kosovë, edhe pse kaq afër me këtë kombshtet, ende s’e dimë se kah do të
shkojë ky trend. Përveç që i mbetet kohës të na tregojë se kah do të
shkojmë, është edhe koha që projektet e qeverisë dhe programet e
partive të jenë shumë më ndryshe nga ç’janë tash, dosido të ofrojnë një
zgjidhje për jetë më të mirë e më të rehatshme për akëcilin shtetas të
Republikës së Kosovës. Por, hëpërhë, na mbetet ta presim edhe më tutje,
po kaq rëndë, atë të ardhme më të mirë për këta jetimë të shtetit!
(Autorja është gazetare e diplomuar dhe vijon studimet bachelor në Sociologji)
Postuar: 3:20 / 20 Janar 2010 | RSS

A duhet “Rugovizmi” të mbetet vetëm pronë e disa partive politike, apo e gjithë kosovarëve?


Prof.dr. Fadil Maloku/sociolog

Këtyre
ditëve, apo më saktësisht më 21 janar mbushen plotë katër vjet që kur
vdiq ideologu dhe udhëheqësi më karizmatik i shqiptarëve të Kosovës në
shekullin e kaluar. Në fakt, emri i tij së bashku me konceptin e tij te
ri për mënyrën e sjelljes se shqiptarëve të Kosovës në vitet 90-ta, pat
zgjuar dhe mendojë akoma zgjon sërish interesime si për studime dhe
analiza të ndryshme shkencore historike e me siguri edhe sosh
sociologjike. Në vijim, pak shumë do të mundohemi të japim një
këndvështrim më tepër sociologjik se sa historik për këtë si ta quaj
rrugëtim gati dy dekadash të kosovarëve.
Një fakt tjetër që meriton me u marrë me këtë çështje, kujtojë me
rëndësi të pa kontestueshme ka të bëjë edhe me aktin apo tendencën e
“pronësisë” së emrit dhe veprës se Dr. Ibrahim Rugovës dhe gjithë asaj
që shquhet si “Rugovizëm” në ditët e sotme! Pra, me vdekjen e tij
sërish u aktualizua diskursi rreth monopolit dhe trashëgimisë
rugoviane, siç po e quajnë LDK-ja dhe LDD-ja, nëpër mediumet publike
dhe nëpër aulat tjera mediatike.
Ky debat do të kishte kuptimin e vetë meritor sikur të ngrihej në
nivel të analizave dhe studimeve akademike të tipit të analizës së
përmbajtjes e sidomos të tipit të metodologjisë analogjike sikurse
bëhet gjithkund në botën e civilizuar në rast se dëshirohet të
dëshmohet deklinimi i sjelljes se një komuniteti nga ajo sjellja
standarde të themi kushtimisht edhe historike, ngase kështu përveç që
do të shndriteshin disa nga aspektet fondamentale të kësaj “filozofie”,
“lëvizjeje”, “trashëgimie”, etj. siç janë të prirë ta projektojnë akoma
sot bie fjala LDK-ja dhe LDD-ja, në fakt do të dihej përfundimisht edhe
titullari!
Para detektimit të titullarit apo kësaj “pronësie” , për mendimin
tim është shumë me rëndësi të studiohet çështja e përkufizimit të asaj
që monopolistët nga LDK-ja dhe LDD-ja e edhe vetë mediet e shquajnë si
“filozofi rugoviane”, “trashëgimi rugoviane”, “filozofi jo violente”,
etj., në mënyrë që më pastaj të kalohet tek pronësia dhe monopoli
politik. E themi kështu që në fillim ngaqë, realisht nuk do te duhej që
ky thesar si do qe ta quajmë: “filozofik”, “ideologjik”, etj. Nuk mund
dhe nuk do te duhej parimisht t’i takojë ndonjë subjekti të caktuar
politik, ashtu siç po pretendojnë këto dy subjekte që kanë interesa
ekskluzive politike(!), por gjithë popullit të Kosovës.
Mjerisht, akoma me këtë çështje po merren vetëm mediet dhe më pak
publicistika e shkenca sidomos ajo sociologjike, ndërsa ajo që është më
interesant në tërë këtë diskurs tash edhe publik ka të bëjë se me
analizat, krahasimet, kuptimin, perceptimin dhe procesin e hulumtimit
dhe të cilësimit po merren njerëzit jo kompetent dhe paragjykues. Për
t’i ikur këtyre kurtheve dhe anonimiziteteve do te duhej që dukurinë e
“rugovizmit”, apo “filozofisë së jo violencës”, që janë aktualisht duke
e interpretuar aparatçikët e LDK-s dhe ata të LDD-s, të provojmë ta
hulumtojmë nga shumë këndvështrime dhe shumë aspekte tjera që gjerë
tani pak apo pothuajse fare pak janë bërë gjerë tani.
Në fakt, kujtojë që për këtë diskurs do të ishte më mirë t’i
adresohemi pakëz kontekstit kohor kur ai doli në skenën politike
kosovare. Ky shkrim ka për qëllim pak a shumë të prek disa nga këto
aspekte të këtij konteksti kohor dhe atij shoqëror, pra si u ambientuan
kaq shpejt kosovarët me të, sa ishte i arsyeshëm aplikimi masiv i kësaj
ideje në gjithë qytetarët e Kosovës, më tej a mund të flasim për ndonjë
model të mundshëm të pozicionimit sociologjik, pastaj si u zhvillua dhe
nga cilët faktorë e ushqye dhe e mbajt kaq gjatë kjo “lëvizje apo
filozofi” e pa parë gjerë atëherë në mentalitetin dhe etnopsikologjinë
e shqiptarëve të Kosovës por edhe për vete regjimin e Serbisë?!
Në fakt , a mund të shquhet e gjithë kjo dukuri e sjelljes si
“filozofi”? Cila është teoria dhe praktika e saj? Apo kishim të bëjmë
vetëm me një taktikë e përkohshme të lidershipit të atëhershëm për të
ruajtur substancën kombëtare që ishte në shënjestër të gjitha regjimeve
serbe(sllave)?! I bëjmë gjithë këto pyetje, ngase akoma nuk kemi ndonjë
elaborim më të hollësishëm rreth kësaj sjellje kolektive e shqiptarëve
të Kosovës viza vi viteve ’90-t/’99. I bëjmë, po ashtu edhe për shkak
se “rugovizmi, apo filozofia e joviolencës”, në kulturën e sjelljes së
shqiptarëve në përgjithësi ishte një risi e llojit të vetë që ishte në
kundërshti edhe me vetë historinë e tyre të njohur të rebelimit
permanent (por të fragmentarizuar dhe asnjëherë të unifikuar?!).
Gjersa, interpretuesit e sotëm pra monopolistët dhe uzurpatorët e
LDK-s dhe LDD-s asnjëherë nuk e kanë ndier nevojën e sistemimit,
elaborimit dhe arsyetimit të kësaj ”filozofie” dhe “joviolence” , bile
as sa ishte gjallë i ndjeri Rugova! E tash krekosen për trashëgimi,
vetëm e vetëm që të qëndrojnë në politikë me emrin dhe “filozofinë
rugoviane”?! Por të shohim, në disa vazhdime si lindi kjo ”filozofi” që
tash po mburracohen disa nga aparatcikët e sotit?
Si lindi “filozofia rugoviane”?
Përkundër shtet - krijesave postkomuniste që iu nënshtruan një
imperativi të vetëm, pra atij të animimit të opinionit të brendshëm dhe
të jashtëm për ecurit e proceseve të reja demokratike, shqiptarët e
Kosovës, në vitet 90-ta, në fakt u deshtë t’i nënshtrohen edhe një
synimi tjetër që te perëndimorët me konfirmimin e Mastrihtit, kishte
filluar të zgjonte kërshërinë e shuarjes apo shkrirjes së asaj që te
ata identifikohej me shekuj si identitet shtetëror (që ata asnjëherë
nuk arritën ta kenë të vetin në asnjë periudhë kohore!) apo kulm I
përbashkët identitetesh kombëtare.
Procedimi i tillë dualist i shqiptarëve të Kosovës, shikuar nga
këndvështrimi pragmatik në esencë ishte një përpjekje e fundit e tyre
edhe për t’u identifikuar me rrjedhat dhe trendët aktuale që po
ndodhnin pas rënies së Murit të Berlinit pra komunizmit, por edhe për
t’u çliruar nga regjimi kolonialist serb. Meqë, kosovarët aktualisht
nuk kishin asnjë shans ta arrinin këtë synim të tyre për çlirim
kombëtar dhe për ta bërë strehën e shtetit të tyre , edhe për shkak të
raportit të forcave: ushtarake, politike, ekonomike, etj, por edhe të
një disfavori tjetër që kishte të bënte me rrethanat e jashtme globale,
ku ish Jugosllavia akoma kishte një kredibilitet të pa kontestuar,
kujtojë që historia do ta dëshmojë se ndërrimi i kursit nga ai
historikisht violent në një kurs të përkohshëm jo violent i lëvizjes
rugoviane, në fakt ishte vetëm një stacion pritjeje historike, pra një
periudhë e konsolidimit dhe përgatitjes së asaj që edhe de fakto ndodhi
në vitin 1999, kur edhe u pa se lufta e armatosur ishte e pa evitueshme
në Kosovë.
Duke mos dashur te jem as apologjet e as kundërshtar i këtij
diskursi që tash ka filluar të ri keqkuptohet me qëllime apo pa qëllime
te caktuara, do te doja që si një dëshmitar i asaj kohe, pra si një
sociolog i ri që kishte bë analiza dhe studime (empirike) të asaj
periudhe, të bëjë krahasime dhe të gjurmojë të vërtetën e ndërrimit të
përnjëhershëm të kursit të sjelljeve të shqiptarëve të Kosovës.
Dihet, parimisht se shqiptarët si komb deri diku edhe i emancipuar e
i pajisur me të gjitha tiparet e një kombi modern: me elitë pak a shumë
të ngritur intelektuale, politike dhe me një strukturë po ashtu si të
pretenduar shkencore e ekonomike,etj. pra me një vetëdije shumë më të
avancuar për vetë vetën, mbetën pothuajse të vetmit në Evropë, të cilët
akoma nuk e kishin rrumbullakuar procesin e formimit të identitetit të
vetë shtetëror!
Statusi i popullit të vonuar
Ky "vonim", i cili po ashtu i ka shkaqet dhe pasojat e veta, që
pothuajse janë një kombinim i rrethanave objektive dhe atyre
subjektive, sot nuk mund të shërbejë si ndonjë satisfaksion as moral, e
as politik (për askënd!), ndërsa për atë historik as që vlen të
diskutohet më tej, ngaqë është akoma i “gjallë” si thuhet nga ne
sociologët. Shikuar, kështu, dmth. nga këndvështrimi i asaj çka qenë
dhe ç’është tani kombi shqiptar, kujtojmë që interesimi për një status
të tillë "vonues" në familjen e madhe të kombeve evropiane , ka qenë
rrjedhojë i shumë faktorëve dhe shumë shkaqeve gjë që nuk është objekt
i analizës sonë sociologjike tani.
Interesimi ynë do të fokusohet për ngjarjet që kanë të bënë me
periudhën pas viteve '9o- ta, kur kualiteti i synimit shqiptar për ta
bërë identitetin e vetë ashtu siç e kishin bërë edhe kombet tjera të
Evropës, u begatua edhe me një formë dhe përmbajtje të re (të pa
elaboruar gjykojë sa duhet nga ne) të panjohur gjerë atëherë për etikën
e tyre shekullore të sjelljes, atë të jo dhunës, apo jo violencës siç e
quanin perëndimorët! Që ishte një befasi e madhe, jo vetëm për
shqiptarët e Kosovës dhe ata të Shqipërisë e gjetiu, por edhe për vetë
serbët dhe regjimin e Millosheviqit!
Futja dhe implikimi i një strategjie të tillë, tashmë edhe me një
aplikativitet masiv të jashtëzakonshëm, çështjen e demokratizimit dhe
të çlirimit nga regjimi serb të shqiptarëve të Kosovës sikur e hodhi në
shtratin e Prokrustit ndërkombëtar, pra Amerikës dhe aleatëve tjerë
perëndimor. Ishte një hap i madh ky! Problemi tashmë ishte si të
“arsyetohet” përbrenda hapi për jo violencë dhe qetësi (për mua ishte
gjithnjë një indiferencë pasive) masive, ngase ekzistonte rreziku real
i shfarosjes nga ana e shtetit serb.
Por, procesi i inicimit të rrënimit të stereotipive tradicionale siç
ishin ato: të besës, mikpritjes, trimërisë, pastaj atij të gatishmërisë
për t'u flijuar për të mirën e atdheut dhe mirëqenies së kombit dhe
konceptit të mos durimit ndajë të huajit, filluan tash të marrin
kuptimin e një refuzimi masiv?! Dhe ajo që është edhe më interesant në
tërë këtë histeri të pranimit të përnjëhershëm (pa ndonjë konsensus
paraprak masovik, pra pa ndonjë referendum) filloi të harrohet historia
e stereotipive "identifikuese", përmes të cilave shqiptarët gjithandej
Ballkanit njiheshin në memorien e popujve! Të orientuar kështu
shqiptarët e Kosovës, tanimë filluan në mënyrë të (pa)vetëdijshme dhe
me aplikativitet masiv ta këmbejnë dogmën e jo dhunës(cila kuptimin e
të menduarit kreativ shqiptar e rrudhi në një kod të vetëm i cili e
funksionalizoj pranimin e durimit si mjetë të vetëm të mbijetimit) , me
stereotipit e mëhershme(të rebelimit individual) që e kishin kultivuar
gjatë tërë qenësimit të vetë shekullor në këto hapësira!
Dilema rreth shtetit dhe demokracisë?
Është interesant se kodi i ri apo sistemi i ri i sjelljeve shqiptare
në Kosovë, përveç tendencës së mbijetimit që tashmë ishte bërë
tërësisht evident, sepse kërcënohej edhe biologjikisht nga lufta
shfarosëse e iniciuar nga serbët, që siç dihet shpërtheu në Slloveni,
Kroaci, e sidomos në Bosnjë, filloi dalëngadalë me një takt të
sponsoruar kryesisht nga shtresa e intelektualëve, të dalë si aspirues
ekskluziv vetëm i shtetit (por jo edhe i çlirimit definitiv nga regjimi
serb), në mënyrë që më vonë të ndërtohet demokracia dhe të ushtrohet
relaksimi i raporteve midis shteteve dhe kombeve.
Dalja e proceseve demokratike, në planë të dytë të preokupimit, për
shqiptarët e Kosovës pati reperkusione të natyrës së dilemave
përcaktuese, ngaqë për elitën udhëheqëse (Ibrahim Rugovën) të kësaj
kohe, ishte diskutabile koncepti i trasimit të hapave të mëtejmë, që
reduktoheshin në dilemat:
a) Se a thua, do të ishte më mirë të viktimizohej ideja e
demokratizimit të proceseve dhe raporteve (rrugëtim ky, të cilin vendet
tjera postkomuniste veç e kishin filluar menjëherë pas shembjes së
komunizmit) për hir të realizimit të synimit shekullor për shtet, i
cili dorën në zëmër akoma nuk shihej askund në horizontin e rrjedhave
dhe ngjarjeve, dhe:
b) Apo më mirë do të ishte, që të viktimizohej ideja madhore e
realizimit të këtij synimi për hir të idesë së shtetësisë (kushtimisht
ta quajmë funksionale!) embrionale që kishte filluar të ngrihej nën
monitorimin e elitës intelektuale (ende jo edhe asaj politike!)të
Kosovës, me anën e zgjedhjeve të lira, referendumit, dhe formave tjera
të shprehjes së këtij vullneti?
As me Shqipërinë e as me Serbinë!
Ishte i çuditshëm fakti, se megjithëqë nuk pati ndonjë artikulim të
dukshëm, do të thoshim promovues përkitazi me këto probleme madhore për
kombin, prapë se prapë dilemën e manifestuar kësisoj ata e
materializuan përmes një përcaktimi do të thoshim, Aristotelian, duke e
orientuar vullnetin e tyre ekskluzivisht në pavarësi si nga Serbia e
ashtu edhe nga Shqipëria, me lëvizjen gjerë atëherë të panjohur dhe të
pa studiuar paqësore të identifikuar me emrin e Ibrahim Rugovës, që sot
aparatçikët e LDK-s dhe atyre të LDD-s, po e kualifikojnë si
“rugovizëm”.
Në këtë kontekst, shqiptarët duke i respektuar rregullat e trendëve
perëndimore dhe sistemin e vlerave të tyre, filluan të gjurmojnë
mundësin e katapultimit të brengës së tyre kolektive për identitetin e
parealizuar shtetëror të Kosovës, me strategjinë e evolucionit
(politikës si art i së mundshmes!) demokratik, që ishte për ta
tërësisht një terra inkognita!
Pozicionimi i tillë Kosovar, u dha kurajë atyre që të shpresojnë në
sintagmën e njohur:" se diplomacia dhe politika( si art i së mundshmes)
thyejnë shumë tabu, bile edhe atë të mos ndryshimit të kufijve? Mirëpo,
në ndërkohë shtrohej edhe çështja e dyshimit në kaçikun, e
përgjithësisht interesimin e tërësishëm shqiptar, për ta bërë realitet
tërë këtë prejudikim e preokupim kolektiv të tyre, me një metodologji
të tillë të panjohur dhe ta konsumuar sa duhet nga asnjë komb në Evropë!
Dyshimi, siç do të vërehet dhjetë vjet më vonë, do të përkujtohet si
dyshim i bërë më vend. Ngaqë, vetëm rikthimi i tyre në kodin
identifikues të rebelimit, dhe stereotipive tjera tradicionale
shqiptare, do të bëjnë që problemi i pazgjidhur i Kosovës të marr kahet
e një orientimi të dëshiruar të realizimit të asaj që ne sot jemi duke
e gëzuar. Në kontekst të kësaj periudhe, është evidente se i tërë
procesi i amputimit të filozofisë së jo violencës ne mentalitetin dhe
etnopsikologjinë e shqiptarëve të Kosovës ka kaluar nëpër disa faza apo
disa modele apo etapa emancipuese
Modele këto, që do të thoshim, në një mënyrë pasqyrojnë jo vetëm
nivelin e emancipimit të gjithëmbarshëm politik të klasës dhe shoqërisë
shqiptare në Kosovë, por edhe të vetë qytetarëve për ta pranuar këtë
vlerë të re dhe deri atëherë të pa praktikuar në jetën e tyre të
përditshme.
Të gjendur, në mes të pamundësisë së shfrytëzimit të tëra mjeteve
dhe arsenalit të poseduar, ende vetëm në nivel një entuziazmi
shpeshherë edhe improvizues (!) dhe papjekurisë së kushteve dhe
rrethanave që do shkonin në favor të tezës "makiavelistë",se: duhet
përdorur të gjitha mjetet (duke mos e përjashtuar as luftën e
armatosur,, në mënyrë që të bëhet realitet qëllimi shekullor për
shtetin e tyre (!), Kosovarët, pas dhjetë "vjetëve të humbura", siç do
thoshte z. Kraja, do të fillojnë t'i kthehen vetë vetës dhe ta
rishqyrtojnë rrugëtimin e tyre maratonik.
Në realitet, përmes një retrospekcioni sociologjik, jemi munduar të
cilësonim dhe identifikonim disa nga modelet apo pozicionimet e
sjelljes së shoqërisë Kosovare gjatë kësaj periudhe kërcënimesh,
shantazhesh, dhe ndjekjeve të mëdha që do ta përmbyll eksodi i vitit
1999.
Këto modele pozicionimesh për dioptrinë e një sociologu ishin
interesante edhe për faktin se identifikuan disa modele sjelljesh
kolektive, si ai: Euforik, Dyshues, Iluzionist, dhe ai Frustues që do
të kenë reperkusione në vitet ne vijim
(Autori është anëtar i Shoqatës së Sociologëve Botëror

Risi e strategjisë së re – vjetërsia e saj!


Avni Klinaku

(“Nuk ka asgjë më të lehtë se sa ta gënjesh atë i cili ka dëshirë të gënjehet”)
Pasi që njeriu ta ketë lexuar strategjinë e re për veriun e Kosovës
të përfaqësuesit ndërkombëtar të zyrës civile, z. Piter Feith, nuk mund
të mos ndalet e të mendojë: a thua përfaqësuesit e faktorëve
ndërkombëtarë në Kosovë të jenë kaq injorantë?! Apo mos ndoshta ata për
vete janë të zgjuar dhe e dinë se çka janë duke kërkuar nga situata,
por po na konsiderojnë ne injorantë!? Deri te këto përfundime të çon
pashmangshmërisht analiza e zhvillimit të situatës së deritashme në
veri të Kosovës dhe strategjia më e “re” për zgjidhjen e saj.
Në strategjinë e re për veriun nuk ka asgjë të re! Aty janë të
përshkruar tezat e vjetruara e të përsëritura tash e dhjetë vjet! Tezat
e vjetruara e të pasuksesshme! Qasje e njëjtë ndaj problemit! Dinamikë
e njëjtë! Metoda të njëjta pune! Katër shtyllat në të cilat është
bazuar strategjia e re janë konsumuar e stërvjetruar me kohë. 1)
“Komunë e re e Mitrovicës veriore”, 2) “zgjedhje lokale në Leposaviq në
bazë të kornizës ligjore të Kosovës”, 3) “strukturat paralele do të
margjinalizohen dhe Zyra e UNMIK-ut në veri të Mitrovicës do të
mbyllet”, 4) “EULEX-i do ta forcojë praninë e vet në tërë pjesën
veriore të Kosovës dhe do ta forcojë në mënyrë të dukshme sundimin e
ligjit”, janë këto katër shtyllat e strategjisë së re të cilat ne i
kemi dëgjuar mijëra herë, deri në monotoni! Këtu nuk ka asgjë të re!
Për më tepër, edhe strategjia e vjetër për veriun, e pasqyruar
besnikërisht në të renë është e ndërtuar mbi tri premisa të gabuara, të
cilat nuk të japin asnjë mundësi për sukses. Së pari, sipas strategjisë
së re dhe të vjetër nuk paska çështje të pazgjidhur shqiptare, së dyti,
me pavarësinë e Kosovës paska marrë fund çështja shqiptaro-serbe,
pavarësisht Preshevës, Bujanocit, Medvegjës e veriut të Kosovës, kurse
Kosova mbetet tokë e askujt dhe, së treti, çështja e qytetit të
Mitrovicës e fshatrave përreth paska mundësi të zgjidhet pa marrë
parasysh faktin se nga ato troje janë shpërngulur dhjetëra mijëra
shqiptarë dhe në pronat e tyre janë vendosur uzurpatorët serbë. Kështu
nuk zgjidhet asgjë! Kështu vetëm sa komplikohet problemi e nxiten edhe
më tepër ambiciet shoviniste serbe e njëherësh ruhen e forcohen edhe
tensionet ndëretnike.
Mirëpo, kur faktorët ndërkombëtarë na e shesin një strategji të
tillë si të re ata nuk janë fare injorantë dhe e dinë shumë mirë çka
janë duke kërkuar nga situata në krejt Kosovën e sidomos në veri të
saj. Ata nuk e konsiderojnë as popullin injorant. Por ata e kanë
kuptuar shumë mirë se qeveria e dizajnuar nga vetë ata është e aftë që
për shkak të privilegjeve që i gëzon nga pushteti të shtiret si
injorante. Prandaj strategjia e vjetër shitet si strategji e re.
(Autori është kryetar i Lëvizjes për Bashkim)

Norma gjuhësore dhe gjykatësit hijerëndë


Hasan Saliu

Duket
se ka paraqitur lajm futja e gjuhës shqipe si lëndë e detyrueshme për
studentët e UP-së. Megjithatë, kjo duhet të shihet si domosdoshmëri e
vonuar, si një segment i përpjekjeve për të rritur cilësinë e arsimit
dhe këtu padyshim që rektori duhet përgëzuar.
Gjuha si mjeti më i përsosur i komunikimit dhe i shpjegimit
shkencor, ka pësuar dëme edhe nga koha e gjatë e pushtimit. Në dekadën
e mbijetesës së arsimit kur shtëpitë u bënë shkolla, e folura shtëpiake
gati-gati u bë normë gjuhësore e ligjërimit, ndonëse pasurimi dhe
pastrimi i gjuhës vjen padyshim nga brumi i saj.
Pasojat e standardit të rrezikuar më shumë janë duke u parë në jetën
publike, si në të folur ashtu edhe në të shkruar. Sot është vështirë të
kesh në dorë një dokument zyrtar të institucioneve shtetërore pa gabime
drejtshkrimore.
Dokumentet e lëshuara nga gjykatat shpesh kanë më shumë gabime sesa
fjalë, për të mos folur për strukturën e fjalisë. Ndërsa, mjerimi
retorik i politikanëve ka bërë shpesh që edhe debati demokratik të mos
na duket shumë tërheqës.
Edhe ky debat zhvillohet me mjete gjuhësore si një komunikim
ndërmjet ligjvënësve dhe masës për çështje që duhet të prekin këta të
fundit. Dhe kjo kulturë masive, paraqitet si kompleksitet ndërmjet
kulturës, qytetërimit dhe historisë.
Për moralistin e kohës, Habermas, veprimi komunikues përdor të
gjitha mënyrat njerëzore të mendimit dhe të gjuhës. Dhe kur mungon ky
debat, shoqëria di të bëhet jo vetëm më pak prosperuese, sepse nuk nxit
zgjidhjen e problemit, por madje e bën shoqërinë më agresive si pasojë
e mosshkarkimit emocional.
Ata që ndajnë drejtësi shpesh janë interpretues të dobët, avokatë që
vërtet kanë mungesë të aftësive bindëse dhe këtu nuk është vetëm
problemi i mosnjohjes së normës gjuhësore. Filozofia ligjore parashikon
qartësi, rregull dhe formim intelektual, si dhe standarde vlerësimi e
frymë kritike, racionale e shpesh morale.
Në këtë kuadër këto ditë kemi qenë dëshmitarë të asaj që tashmë
quhet telenovelë zgjedhore dhe paqartësitë që shtohen në interpretimin
e ligjeve. Në mesin e procesit të stërzgjatur të zgjedhjeve dhe
debateve për to, ajo që qytetari votues ka kuptuar më mirë, është
pamundësia për të dëgjuar interpretim bindës dhe të formuluar qartë për
hallet e votës së qytetarëve, të testit thelbësor të demokracisë.
Shpesh nuk është kuptuar se cili është interpretimi analitik e cili normativ i ligjit nga vetë menaxhuesit e zgjedhjeve.
Studiuesi Auden këtë gjendje do ta shpjegonte se për ca gjykatës “Ligji është si dashuria”:
Ligji, - thotë gjykatësi i vrenjtur në fytyrë e me hije të rëndë tek
flet rreptë e përçart; Ligji, pra është, siç ju thash edhe më herët;
Ligji d.m.th., siç e dini edhe vetë;
Është, që t’jua shkoqis edhe një herë;
Shkurt fjala: Ligji është ligji.
Postuar: 3:00 / 20 Janar 2010 | RSS

Lakmia e biznesit kosovar po na e nxinë jetën


Skënder Limani

Çmimet
e konsumit primar ose jetësor në Kosovë po ngritën ose po rriten për
çdo ditë. Që prej ditëve të para të janarit 2010, për çdo ditë po na
paralajmërohet që këto çmime do të vijnë duke u rritur, pa ndërprerë.
Çmimet e konsumit jetësor nënkuptojnë bukën ose drithërat (misrin),
orizin, sheqerin, mishin, vezët, qumështin, djathin, perimet, pemët,
etj. Pra, produktet ose prodhimet bazike konsumuese jetësore për qenien
e quajtur njeri. Por, si dhe pse po ndodhë kjo rritje e çmimeve?
Bizneset në Kosovë na thonë që ky është faji i lëvizjeve të çmimeve
në tregjet botërore, andaj me rritjen e çmimeve atje, çmimet rriten
edhe këtu. Disa nga ato biznese na thonë që arsyeja e rritjes së
çmimeve të konsumit të jetë tek importimi i lëndës së parë që vjen nga
jashtë, pra që importohet, e që çmimi i tyre të jetë i lartë ose që
vazhdimisht rritet. Disa të tjerë na thonë që arsyeja për këto rritje
çmimesh të jenë politikat fiskale të caktuara nga Qeveria e Kosovës,
pra tatimet e larta.
Vlen të përmendet se sa herë që Qeveria e Kosovës del para opinionin
nëpërmjet medieve duke u lavdëruar që në Kosovë të ketë ngritje
ekonomike për 5 ose 6 përqind, me automatizëm bizneset kosovare rrisin
çmimet gati dyfish nga ajo përqindje e paralajmëruar nga Qeveria.
Ndërkohë, këto ditë e pamë në disa gazeta të përditshme që çmimi i
naftës të jetë rritur për arsye përfitimi që kanë bizneset e Kosovës të
cilat kontrollojnë importimin e naftës nga jashtë. Këto biznese, me ose
pa dhunë, po e caktojnë çmimin e shitjes për litër të naftës dhe të
derivateve të saj, nëpër pompat e benzinës në Kosovë. Sepse thuhet që
nafta në Kosovë të hyjë me çmime gati përgjysmë (50%) më ulët sesa që
shitet. Pra, hynë diku me 50 cent ndërsa shitet rreth 1 euro për litër.
Nëse kjo është e vërtetë, atëherë në këtë kuadër Qeveria e Kosovës
përjashtohet nga ngritja e çmimeve në Kosovë.
Kjo tregon që çmimet po i cakton dhe po i dikton biznesi i
brendshëm, sipas përfitimeve të tyre, derisa Qeveria e Kosovës shikon
televizor. Ose, nuk përjashtohen mundësia qe vet Qeveria e Kosovës,
përmes agjentëve të vet (duke marr për bazë tenderët e shtrenjtë), të
përfitojë diçka nga këto ngritje çmimesh. Sepse mbetet e pazakontë që
Qeveria e Kosovës vazhdon të heshtë kundrejt rritjes së çmimeve të
konsumit jetësor në Kosovë. Sido që të jetë, dukuria e rritjes së
çmimeve të konsumit jetësor në Kosovë nuk ka lidhje me tregun e lirë.
Në kuadër të kësaj teme, vlen të përmendet edhe përfshirja e atyre
që mendojnë që produktet ose prodhimet e konsumit jetësor të importuara
nga Serbia në Kosovë, nuk duhet të konsumohen. Në logjikën e parë, kjo
ndoshta mund të duket e drejtë. Kjo ka të bëjë me dozën e politikës
ditore që udhëheq Serbia karshi Kosovës. Në anën tjetër, edhe
mendimtarët e tillë janë ata që po shkaktojnë rritjen e çmimeve të
konsumit jetësor në Kosovë. Sepse produktet që po vijnë nga Serbia po
vijnë me çmime të volitshme, duke marr për bazë të ardhurat mujore të
familjes Kosovare. Në anën tjetër, prodhimet vendore nuk janë në
përkatësi me të ardhurat mesatare vjetore të familjes Kosovare, sepse
ato janë shumë më të shtrenjta. Kështu, është menduar që prodhimet e
konsumit të importohen nga Kroacia ose edhe më larg sepse e kemi mik,
duke shkaktuar me automatizëm rritjen e çmimeve të konsumit primar
jetësor krejt pa nevojë.
Sido që të jetë, në kuadrin e rritjes së çmimeve të konsumit jetësor
në Kosovë, humbësi dihet, e ajo është familja kosovare e Kosovës.
Sidomos familjet që të ardhurat i kanë nga rrogat e Qeverisë së Kosovës
(shërbyesit civilë) dhe rastet sociale. E familja e tillë kosovare
përbën shumicën në territorin e Kosovës. Nëse asgjë tjetër, këto
“politika qeveritare” vënë në lëvizje edhe përkatësinë e tyre etnike.
Postuar: 2:58 / 20 Janar 2010 | RSS

Loja me veriun


Alma Lama

Janë
dy ngjarje, të një rëndësie jo dhe aq të madhe në dukje, që kanë
ndodhur në Kosovë javën që lamë pas. E para ishte përzënia me forcë e
ministrit serb Goran Bogdanoviq nga territori i shteti të cilin ai
refuzon ta njohë, dhe së dyti përzënia e strukturave paralele, edhe pse
jo krejtësisht nga komuna e Shterpcës dhe zëvendësimi i tyre me të
zgjedhurit e ligjshëm të 15 nëntorit. Sado që e para, pra përzënia e
ministrit provokator që luan me dy karta, edhe të Kosovës , si banor i
saj, dhe atë të Serbisë si i emëruar politik në krye të ministrisë
fantome për Kosovën, erdhi më shumë si pasojë e erës së ndryshimeve që
po fryn në kreun e policisë, (dikush u përpoq të marë kredite
patriotizmi për ambicie personale) efekti ishte shumë pozitiv.
Institucionet e Kosovës guxuan dhe provuan për herë të parë se nuk
mund të injorohen kaq lehtë nga zyrtarët serbë, ndryshe nga ç’ndodhi
pak ditë më parë me vizitën e presidentit Tadiq, vizitë e cila më shumë
sesa thirrjet për paqe, të shpërndara bashkë me temjanin në kishën e
Deçanit, shërbeu për të përçarë serbët e Kosovës dhe të ndezë edhe një
herë inatin e klerikut të mllefosur Artemie.
Argumenti i dytë, edhe më i rëndësishëm se i pari është se të dyja
rastet dëshmuan se nëse institucionet e Kosovës do të kishin vullnet
politik, futja e komuniteti serb në zinxhirin e rendit dhe ligjit është
mision i vështirë por jo i pamunudur. Por drita që bie mbi këto dy
zhvillime pozitive do të nxjerrë në pah edhe anë të tjera të medaljes.
Ose më thjeshtë do të ngrinte një pyetje të pashmangshme. Përse ka
munguar vullneti politik për tu përballur me perandorinë dhjetëvjeçare
të krimit, të ngritur sidomos në veri të Kosovës?
Them vullnet politik sepse dëshira për të ndryshuar atë realitet, ka
qenë prezente tek e gjithë shoqëria, përjashto ata që janë të lidhur me
kontrabandën që zhvillohet nga veriu, që kanë përfitime të mëdha
ekonomike nga kjo situatë e që shpesh i tërheqin fijet deri lart, tek
përfaqësues institucionesh nga më të rëndësishmet. Por liderët politik
nuk zgjidhen për të shprehur dëshira futuristike para kamerave, por që
nëpërmjet aksioneve konkrete të ndryshojnë një realitet të dhënë apo të
caktuar.
E vërteta është se përgjegjës kryesorë për vrimën e zezë në veri,
janë institucionet ndërkombëtare e në radhë të parë UNMIK-u. Ishte ajo
administratë e që me apatinë e saj, me mungesën e vullnetit e herë herë
për shkak të lidhjeve të forta me krimin (jo rrallë policë të UNMIK-ut
nga vende të ndryshme të botës kanë qenë pjesë e kontrabandës në veri)
apo nëpërmjet dhënies së disa funksioneve strukturave paralele, që këto
të fundit të ndërtojnë pashallëkun e tyre, që sot nuk po mundet ta
shkatërrojë askush.
U tolerua gjithçka, strukturat paralele, targat e vjetra te
makinave, dokumentet e vjetra, pasaporta e Serbise, mospagimi i rrymës
dhe shërbimeve të tjera komunale, paga nga Serbia, investime të Serbisë
pa kaluar në institucionet e Kosovës, ndërtimet pa leje, mungesa e
doganave, shërbimet sekrete e gjithçka tjetër që nënkuptonte lidhjet me
shtetin serb. Veriu u bë dhe vazhdon të mbetet vendstrehimi më i sigurt
i kriminelëve të luftës.
E bëra të gjithë këtë hyrje për të ardhur tek një moment i
rëndësishëm. Këto ditë, një dokument, i cili ende është në fazën e
përpunimit, përflitet nëpër media. Strategjia për veriun, ku
institucionet vendore dhe ndërkombëtare më në fund e kuptuan se vrima e
zezë në veri mund të hedhë në erë të gjithë rrëfimin për shtetin
funksional.
Dalja e kësaj strategjie të papërfunduar në momentin që kreu i
qeverisë ka paralajmëruar ndryshime në kabinetin e tij, nuk duket të
jetë mjaft serioze. Ose “spindoktorët” e tij kanë pasur një qëllim
tjetër, të zhvendosin vëmendjen e opinionit publik dhe në këtë mënyrë
të blihet edhe ca kohë. Kjo sepse formula magjike e “riformatizimit”
ende nuk është gjetur mes partnerëve të koalicionit, që nëse nisemi nga
faktet se si i kanë punët e brendshme, më shumë do t’iu shkonte
përcaktimi rivalë.
Por mund të ketë edhe një arsye tjetër. Rënia e reputacionit të
kësaj qeverie si pasojë e problemeve me zgjedhjet do të mund të
restaurohej disi nga një dokument me emër të madh, i cili i referohet
problemit më të madh, veriut të Kosovës ose mollës së sherrit mes
Serbisë dhe Kosovës. Këto paranteza shtrohen natyrshëm duke pasur
parasysh se deri tani skemi parë asgjë konkrete që do t’i ngjante një
aksioni të fuqishëm për të futur atë pjesë të territorit nën
administrim. Madje asnjë nga institucionet e këtij vendi, qofshin
vendore apo ndërkombëtare nuk është marrë me veriun deri tani; asnjë
dokument, plan, strategji e cila do të mbetej qoftë edhe në letër.
Situata në këtë pjesë të territorit është mjaft dramatike. Mjafton
të përmendim se edhe një vit pasi policët e EULEX-it kanë marrë
përsipër sigurinë në ndërtesën e Gjykatës dhe një numër i vogël
prokurorësh, hetuesish apo gjykatësish të këtij misioni po punojnë,
akti i tyre vazhdon të mbetet simbolik. Gjykatësit shqiptarë ende nuk
mund të shkojnë në ndërtesë dhe rikthimi i tyre do të ishte jo më shumë
se një kthim në gjendjen para 17 shkurtit 2008. Për fjalën progres këtu
nuk ka vend.
Shpallja e pavarësisë e ka radikalizuar qëndrimin e serbëve në këtë
pjesë ku loja politike e Beogradit vazhdon të luhet me ritëm të shtuar,
me qëllimin e qartë për ta shndërruar veriun në një konflikt të ngrirë.
Shuarja e strukturave paralele jo domosdoshmërisht do të bëhej me
zhvillimin e zgjedhjeve pas disa muajsh në komunën e Mitrovicës. Në të
vërtetë pa një spastrim të terrenit nga ata “liderë” që shantazhojnë
qytetarët e thjeshtë serbë që kanë dëshirë të ndërtojnë një të ardhme
më të mirë dhe të dalin në zgjedhjet e organizuara nga institucionet e
Kosovës , kjo gjë është e kotë të ëndërrohet. Sa më shumë kohë ka
kaluar, aq më thellë i kanë futur rrënjët këto struktura të paligjshme.
Prandaj dora e butë, e EULEX-it, e paralajmëruar këto ditë si pjesë
e strategjisë kur të bashkohet me një qeveri e cila vlon nga
pakënaqësitë e partnerëve, apo frikën e zgjedhjeve të parakohshme,
vështirë se do të jepte ndonjë rezultat të hatashëm. Strategjia për
veriun, edhe pse e vonuar, pothuajse një dekadë, do të ishte veprimi i
duhur në rast se ajo do të mund të implimentohej me vendosmëri. Në të
kundërtën do të shndërrohej në një bumerang.

Diplomatët si “miza”?!


Agim Muhaxheri

Ligjet
nuk veprojnë "erga omnes", ndaj të gjithëve. Ata të pjesës matanë lumit
Ibër, sikur janë bërë imunë dhe fare nuk ndiejnë se rrojnë në shtetin e
Kosovës. Në kodra, kudo - sheh flamurin e Serbisë, të bie në sy
ikonografia, banderolat e mëdha në të cilat shkruan në alfabetin
cirilik "Serbi - Rusi", "Rusija je uz nas" ("Rusia është me ne") ...
Gjendja në veri është anarki, kaos, xhungël.... Këtu vritet
demokracia, shkelet rendi juridik i shtetit. Cili do të jetë ilaçi i
qetësimit të shpirtrave të trazuar ?! Gjithnjë kur ndërmerret ndonjë
iniciativë politike e sanimit të gjendjes në këtë "oazë të xehtë",
krerët e Beogradit ngrisin zërin e protestës, vajtojnë deri në OKB.
Reagimet pasuan përkitazi me planin e përbashkët të dy subjekteve,
Zyres Civile Ndërkombëtare (ICO-s) dhe Qeverisë. Megjithëkëtë, krerët e
Beogradit e vazhdojnë këngën e vjetër, me mjete të ndryshme i
kundërvihen strategjisë së kryeministrit Hashim Thaçit dhe prijësit të
ICO-së, Pieter Feithit, mbjellin "mina" të reja. Haptazi, para syve të
botës, i financojnë bandat, japin për ta bakshishin prej 42 milionë
euro.
Nëse BE-ja e ka seriozisht, e financon jetësimin e këtij plani,
rifillon funksionimi i rrjetit të drejtësisë me vendësit, prokurorët e
gjykatësit, strukturat paralele do të jenë fluska sapuni, të
paefektshme.
Përrallat e Beogradit për këputjen e zinxhirit të drejtësisë në
Kosovë, emërimin e prokurorëve dhe gjykatësve të vet, s' janë gjë
tjetër pos një vetëkënaqësi, "masturbim politik". Po që se ky plan
mbetet vetëm në letër, mund të ndodhë dukuria e të ashtuquajturës "deja
vu"?!
Diplomatët e huaj i "ngrehin veshin" Serbisë, i bëjnë vërejtje, e
sugjerojnë të këndellet, t'i normalizojë marrëdhëniet me Kosovën,
ndryshe, vështirë e ka të integrohet, të marrë "biletën" për në
Bruksel. Por, këta s'e prishin lojën, s'ndiejnë as për superfuqinë
botërore, Amerikën, diplomatët i shikojnë si "miza"!
Kryeministri Hashim Thaçi ka thënë se në jetësimin e planit 'për
integrim në veri" Beogradi s'do të jetë partner, as do të pyetet. Nëse
faktori ndërkombëtar, ithtarët e pavarësisë sonë, nuk i tregojnë
"dhëmbët", sërish do të vazhdojë gjendja status quo.
Serbët s'donë të drejta, pikësynim kanë si ta fusin nën kthetra një
pjesë "të livadhit". E "trashin" pazarin, të përfitojnë atë që kanë
synim. Ndërkaq, kur diplomatët e huaj ua përmendin Medvegjën, Bujanocin
e Preshevën, ata reagojnë: Për këtë punë,' trampë', ndërrim të
territoreve, s' bëhet llaf...
I ashtuquajturi sekretar shtetëror që ka "sektor" Kosovën, Oliver
Ivanoviqi qiti "tym prej goje", planin Feith - Thaçi e cilëson "tejet
të rrezikshëm", shpreh fobinë se shqiptarët do t'i marrin "dizgjinët në
dorë" edhe në veri ! Fill pas deklaratës "bombastike" të tij, Thaçi
vajti në Shtërpcë, bisedoi me kryetarin e kësaj komune, Bratislav
Nikoliqin për prosperitetin e këtij mjedisi. Nikoliqi, këto ditë ia
mbylli shtegun "njeriut të Serbisë", ministrit Goran Bogdanoviqit, të
cilin, siç dihet, për një ekses politik, policia e përzuri nga vendi.
Burrështetasit e ndryshëm, nënpresidenti amerikan Joe Biden,
presidenti francez Nicolas Sarkozy e të tjerë i kanë tërhequr vërejtjen
Serbisë se e mbështesin fuqimisht pavarësinë e Kosovës, se nuk do të
ndodhë restitutio in integrum, kthimi në gjendjen e mëparshme.
Njësoj janë shprehur edhe diplomatët, finlandezi Martti Ahtisaari,
britaniku David Miliband, gjermani Wolfang Ischingeri etj. Ahtisaari
hyrjen e Serbisë në Bashkimin Evropian e kushtëzoi me njohjen e
pavarësisë sonë. Kështu është shprehur edhe Ischingeri.
Ish i dërguari i BE-së për statusin e Kosovës, Ischingeri për BBC-në
ka spikatur se s'do të përsëriten gabimet për hyrjen në familjen elite
të Evropës, në BE. "Qiproja u lejua të hyjë në BE pa u zgjidhur
konflikti ndërmjet Greqisë dhe Turqisë...", ka thënë Ischingeri.
Parimet janë parime. Serbia s'mund të jetë përjashtim. Nëse ke
mosmarrëveshje, konflikt me fqinjin, të digjet "bileta", s'mund të hysh
në BE Ischingeri me kohë e ka paralajmëruar Serbinë. Apo, ndoshta, ajo
(Serbia) deklaratën e Ischingerit e merr si diçka të paefektshme, që
"s'prodhon" efekt juridik e politik, mbase edhe këtë diplomat e
konsideron si "slobodna ptica" ("zog i lirë").
Zotërinjtë e Beogradit janë hidhëruar me Kroacinë se e ka nxjerrë
nga takti në procesin e Hagës. Boris Tadiqi i qon "selam" kryetarit të
porsazgjedhur kroat Ivo Josipoviqit se s'do të marrë pjesë në
"zijafet", më 18 shkurt, nëse aty vjen presidenti i shtetit të Kosovës,
dr. Fatmir Sejdiu. Kroatët më me qejf e presin Sejdiun se Tadiqin!
Serbinë e ka zemëruar tej mase edhe "vëllai i vogël", Mali i Zi,
sidomos kryeministri Milo Gjukanoviqi, i cili "hiq pa e pyet" lidhi
marrëdhënie diplomatike me Prishtinën zyrtare. Se pyet hej,
Gjukanoviqi, këqyrë perspektivën e vendit të vet, nuk merret me
kopallat e pasardhësit të Millosheviqit, Tadiqit.
Kjo është diplomacia serbe, e cila e tutë arushën me shoshë, i kërcënohet Kroacisë, Malit të Zi...

Logjika e të kritikuarit në shoqërinë tonë


Adil Behramaj

Nxitoj
të them që nuk po ndjehem aspak kompetent të shkruaj për këtë temë, por
meqë mendimi i mirëfilltë kritik mungon jashtëzakonisht shumë në
shoqërinë tonë dhe meqë kritika konsiderohet si pararojë e shoqërisë
civile, po marr edhe unë guximin që të reflektoj me logjikën e njëjtë
mbi krikëllimat e ndryshme politiko-kritike. Padyshim, është shumë e
nevojshme kritika dhe shprehja e lirë e mendimit nga intelektualë dhe
njerëz profesional të lëmenjve të ndryshëm, sepse duke ngritur zërin sa
më lartë kundër keqpërdorimeve, shoqërisë civile i ruhen vlerat dhe
mbrohen interesat e tyre. Në këtë drejtim, rëndësi të veçantë ka edhe
mendimi ndryshe nga alternativa tjetër e pushtetit – opozita!
Si në çdo shoqëri tranzicioni edhe tek ne mungojnë institucionet e
mirëfillta demokratike dhe instrumentet e kontrollit mbi pushtetin.
Mbizotron, po ashtu, një socium me gamë të gjerë problemesh, arsim në
nivel të ulët, korrupsion në shkallë të lartë etj. Thënë shkurt, ka
mjaftë vend për kritika. Por, pavarësisht problemeve të shumta prapë
nuk dëgjohet ndonjë zë i fuqishëm intelektuali që përmes kritikës të
kontribuojë në tejkalimin e tyre dhe avancimin e proceseve. Në këtë
kontekst vlen të theksohet vetëm kontributi i mediave publike dhe
OJQ-ve të ndryshme, si në informimin ashtu edhe në vetëdijesimin dhe
emancipimin e shoqërisë.
Subjektet politike opozitare, në të shumtën e rasteve kritikojnë nga
mania për të kritikuar dhe shpeshëherë rezultojnë në mënyrë edhe shumë
të mangët dhe jopërmbajtësore. Kritikojnë, por nuk e shtjellojnë
vështrimin e tyre kritik apo problemin, dhe nuk ofrojnë alternativa të
tjera qoftë edhe si rekomandime. Thjeshtë bëjnë kritika që më së shumti
iu shërbejnë qëllimeve të veta dhe të rralla janë kritikat me sens të
mirëfilltë dhe konstruktive, me të cilat mund të shërbehet edhe vet
pozita. Kuptohet, për të mirën e shoqërisë.
Lexojmë shpesh nëpër të përditshmet e ndryshme publicist që në të
kaluarën me devocion të madh i kanë shërbyer shoqërisë civile dhe
intelektual të dëshmuar se si tani janë veshur me petk partie dhe po
mundohen të luajnë rolin e petkalarësit opozitar, duke nxjerr kritika
edhe nga "zgafellat" e aleancave të ndryshme, të cilët në lojëra-fjalët
e tyre përveç që luajnë me cinizmin dhe ironinë e tyre qesëndisëse,
asgjë tjetër nuk thonë. Thuhet që qeverisja e keqe është klub i
zhvillimit dhe avancimit të opozitës, dhe një zhvillim i njëanshëm
opozitar edhe ka ndodh por vetëm si pasojë e ndërrim-klubit nga anëtarë
të grupeve opozitare të ndryshme dhe jo në sajë të qeverisjes së keqe
edhe pse kjo është e pranishme. Do të thotë që as qytetarit të
rëndomtë, i cili vlerëson sipërfaqësisht, kjo gjuhë kritikuese nuk po
ia mbush mendjen. Por, gjithsesi edhe zërat e çjerrë kritik mund të
tingëllojnë si trumbeta që të ndarët të bashkohen në aleanca kundër.
Problemi qëndron tek pjesa tjetër, të cilët janë lodhur nga krekosja
e qeveritarëve dhe krikëllimat e opozitarëve dhe tani janë zhytur në
amulli mendimi sepse nuk po duan të bëhen pjesë e këtyre vorbullave.
Janë lodhur nga zërat e çjerrë të cilët jashtëzakonisht shumë ngjasojnë
me ato dhentë që obligimin e vet e përmbushin me mekërimat e tyre sepse
nuk janë në gjendje të japin asgjë më shumë ngase janë shterpe.
Mendimi kritik është mendim ndryshe dhe ka të bëjë me
racionalitetin, me shoshitjen që i bëhet një pune apo një veprimi duke
nxjerrë në pah si anët e mira ashtu edhe të metat apo gabimet me qëllim
të shmangies dhe përmirësimit. Pra, është pikërisht mendimi kritik ai
që gjeneron edhe zgjedhje të tjera dhe ndihmon në marrjen e vendimit
adekuat për alternativën më të mirë. Andaj, kritika publike duhet të
jetë antipod i paragjykimeve, mashtrimeve, padrejtësive dhe
shfrytëzimeve të çfarëdo lloji dhe joshfrytëzim mbi shfrytëzime.
Në shoqërinë tonë, edhe pse kritika e mirëfilltë është arma më e
fuqishme me të cilën shoqëria civile mund t’i luftojë keqpërdorimet e
ndryshme, ajo mungon shumë ngase mungon edhe kultura e debatit apo
rrahja e mendimeve, mungon edhe toleranca në dialog sepse nuk jemi
shoqëri e lirë demokratike në kuptimin e mirëfilltë dhe nuk dijmë të
pranojmë dhe shohim në kritikë, një dukuri apo një problem nga një
këndvështrim tjetër, por ende e shohim dhe përceptojmë atë si armiqësi
dhe e marrim si shumë personale. Psikolog të ndryshëm, për gjuhën tonë
kritikuese, sigurisht që do kishin thënë se është manifest i shkallës
më të ulët të agresivitetit andaj duhet pasur kujdes që të mos bëhemi
shkallaqë.

Jemi të vendosur që të ruajmë paqen dhe sigurinë në Kosovë, dhe në rajon


Skender Hyseni

-
Deklaratë e ministrit të Punëve të Jashtme të Republikës së Kosovës,
Skender Hyseni në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara -
New York
22 janar 2010
Z. President,
Anëtarë të shquar të Këshillit të Sigurimit,
Si gjithmonë, do të dëshiroja së pari t’ju falënderoj për mundësinë
e dhënë që t’ju njoftoj për gjendjen në Kosovë, që do të thotë për të
arriturat e vazhdueshme dhe përparimin e qëndrueshëm që Republika e
Kosovës ka bërë që nga fjala ime e fundit në Këshill më 15 tetor të
vitit të kaluar. Përpara se të vazhdojë, do të dëshiroja të uroja pesë
anëtarët e rinj, Brazilin, Gabonin, Libanin, Nigerinë dhe Bosnjë e
Hercegovinën për zgjedhjen e tyre në Këshillin e Sigurimit.
Z. President,
Kosova ka vazhduar të ndërtojë institucionet e saj mbi bazat e
Kushtetutës sonë të re demokratike, si dhe mbi bazën e dispozitave të
Planit Gjithëpërfshirës të Presidentit Martti Ahtisaari. Viti 2009 ka
qenë vit i suksesshëm për Kosovën në shumë rrafshe. Ne kemi kompletuar
procesin e anëtarësimit në Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe në Bankën
Botërore. Njohja e pavarësisë së Kosovës ka vazhduar në mënyrë të
pandërprerë.
Qeveria e Kosovës ka qenë shumë e suksesshme në adresimin dhe
zgjidhjen e shumë çështjeve nga fusha e ekonomisë, drejtësisë dhe
sigurisë në të gjithë Kosovën. Mirëqenia e komuniteteve pakicë, si dhe
kthimi i refugjatëve të Kosovës në shtëpitë dhe pronat e tyre ka qenë
prioritet, dhe përparimi i arritur gjatë vitit 2009 është i dukshëm.
Përmirësimi i kushteve në rajonet e komuniteteve pakicë, veçanërisht
në komunat me shumicë serbe mbetet një prej prioriteteve kryesore të
Qeverisë së Republikës së Kosovës edhe gjatë këtij viti. Ne do të
vazhdojmë përpjekjet tona të veçanta për të intensifikuar tutje kthimin
e refugjatëve serbë të Kosovës dhe për mbrojtjen dhe restaurimin e
trashëgimisë fetare dhe kulturore.
Sa u përket marrëdhënieve me shtetet e tjera, 65 shtete nga e mbarë
bota tashmë e kanë njohur Kosovën si shtet të pavarur dhe sovran.
Njohjet më të fundit kanë ardhur nga Zelanda e Re, Republika e Malaëit
dhe Republika Islamike e Mauritanisë. Dëshiroj t’ju shpreh këtyre
shteteve mirënjohjen më të thellë për njohjen e pavarësisë së vendit
tonë.
Kosova ka hyrë në marrëdhënie diplomatike me mbi 25 shtete nga e
mbarë bota. Në vazhdimësi të përfundimit të suksesshëm të procesit të
demarkacionit fizik të vijës kufitare me Republikën e Maqedonisë, ne
kemi nënshkruar një marrëveshje për marrëdhëniet diplomatike dhe hapja
e ambasadave është në rrugë e sipër. Më 15 janar 2010, marrëdhëniet
diplomatike janë vendosur edhe me Malin e Zi. Ambasadorët do të
shkëmbehen në kohën e duhur.
Kosova është e gatshme që të përmirësojë marrëdhëniet edhe me
Republikën e Serbisë. Dialogu mes vendeve tona mund të zhvillohet për
shumë çështje të interesit të përbashkët dhe mund të ndodhë vetëm në
nivel të barabartë, si midis dy shteteve të pavarura dhe sovrane. Ne
refuzojmë çfarëdo thirrje për rifillim të negociatave për statusin. Për
më tepër, ne vlerësojmë se thirrjet për ripërtëritje të negociatave për
statusin e Kosovës vijnë nga njerëz që janë qoftë të pavetëdijshëm për
situatën dhe përpjekjet e jashtëzakonshme për të gjetur konsensus ose,
edhe më keq, kërkojnë aktivisht që të destabilizojnë rajonin.
Negociatat e reja do të ishin tepër destabilizuese, dhe madje mund
të prodhojnë konflikt të ri në rajon. Pavarësia e Kosovës është e
pakthyeshme dhe kështu do të mbetet, jo vetëm për hir të Kosovës, por
edhe për hir të paqes dhe sigurisë së qëndrueshme rajonale, për të
cilën pavarësia e Kosovës ka kontribuar aq shumë.
Ne po ashtu kemi lidhur një numër marrëveshjesh dypalëshe për
çështje si Nxitja e Investimeve, Zbatimi i Ligjit, Bashkëpunimi në
Fushën e Shëndetësisë, Lëvizja e Ndërsjellë e Qytetarëve, Ripranimi i
Personave, Bashkëpunimi Ekonomik, Bashkëpunimi Policor, Asistenca
Reciproke në Çështje Doganore, Bashkëpunimi Zhvillimor, Heqja e
Ndërsjellë e Vizave, etj., përfshirë me Shqipërinë, Austrinë,
Danimarkën, Francën, Luksemburgun, Maqedoninë, Slloveninë, Turqinë dhe
Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Së fundi, ne kemi lidhur dhe
marrëveshjen e parë për suksedim të traktateve me Belgjikën.
Z. President, Shkëlqesi,
Në nëntor dhe dhjetor kanë ndodhur dy ngjarje shumë të rëndësishme
për Kosovën: E para: Zgjedhjet. Mbështetur në Kushtetutën e Republikës
së Kosovës dhe në pajtim me një numër ligjesh që qeverisin mbajtjen e
zgjedhjeve në Kosovë, që do të thotë Ligji për Zgjedhjet e
Përgjithshme, por edhe ai për Zgjedhjet Komunale, të dy të miratuar në
qershor 2008, ne kemi organizuar zgjedhjet për kuvendet dhe kryetarët e
komunave të 36 komunave të Kosovës. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i
Kosovës si rrjedhojë është ngarkuar plotësisht me organizimin dhe
mbajtjen e zgjedhjeve të 15 nëntorit.
Ato ishin shumë të rregullta dhe paqesore. Pjesëmarrja e
komuniteteve jo-shumicë në këto zgjedhje ishte e konsiderueshme. Prej
74 entiteteve të certifikuara për të garuar në këto zgjedhje, 40 sosh
përfaqësojnë komunitete të ndryshme pakicë. Prej tyre, 22 ishin
entitete politike të serbëve të Kosovës. Kjo është dëshmi e qartë se,
përkundër thirrjeve të vazhdueshme të Serbisë, dhe në të vërtetë
përkundër presionit të Qeverisë së Serbisë dhe thirrjes për bojkot,
serbët e Kosovës gjithnjë e më tepër po marrin pjesë në ndërtimin e
institucioneve në Kosovë.
Pjesëmarrja e mirë e serbëve të Kosovës në këto zgjedhje është
mirëpritur gjerësisht. Në një rezolutë, menjëherë pas zgjedhjeve,
Parlamenti Evropian mirëpriti “pjesëmarrjen shumë të mirë të serbëve të
Kosovës” dhe i vlerësoi ato si “një tregues inkurajues se komuniteti
serb i Kosovës është i gatshëm të marrë përgjegjësitë e veta në
institucionet e Kosovës.”
Z. President, ne besojmë se zgjedhjet e nëntorit kanë krijuar një moment të ri në ndërtimin e një Kosove shumetnike.
Misionet vëzhguese të zgjedhjeve të 15 nëntorit në deklaratat e tyre
përfundimtare i kanë përshkruar zgjedhjet si të lira, të drejta dhe
demokratike. Delegacioni Ad Hoc i Parlamentit Evropian e mirëpriti në
deklaratën e vet, procesin në vazhdim të decentralizimit dhe, si e kanë
quajtur ata, ditën paqësore të zgjedhjeve në Kosovë. Deklarata e
Presidencës së Bashkimit Evropian, “mirëpriti mbajtjen e rregullt të
zgjedhjeve komunale,” si dhe pjesëmarrjen e gjerë të grupeve të
ndryshme etnike.
Reagime shumë pozitive për zgjedhjet erdhën edhe nga Sekretari i
Përgjithshëm i NATO-s, Përfaqësuesi i Posaçëm i Bashkimit Evropian në
Kosovë, Ambasadorët e shteteve të ndryshme të akredituar në Prishtinë,
dhe OJQ të ndryshme vendore dhe ndërkombëtare. Edhe PSSP-ja “e vlerësoi
trendin drejt një pjesëmarrjeje më aktive nga komuniteti serb i Kosovës
si një hap inkurajues drejt pajtimit afatgjatë dhe integrimit me
komunitetin lokal.”
Pjesëmarrja në votime në komunat me shumicë serbe ka shkuar deri në
54 përqind, në Shtërpcë në raundin e dytë, përderisa në tri komunat e
tjera të reja të Graçanicës, Kllokotit dhe Ranilluk-ut, pjesëmarrja në
votime ishte rreth 25 përqind. Si rezultat, ne tash kemi katër kryetarë
të zgjedhur komunash nga partia SLS në katër komuna.
Zhvillimi i dytë që unë do të doja ta theksoja ishin deklaratat
gojore në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë nga 1 deri më 11 dhjetor
2009. Delegacioni i Republikës së Kosovës, i udhëhequr nga Ministri i
Punëve të Jashtme, ju drejtua Gjykatës më 1 dhjetor, duke ofruar
informacion përmbajtësor për procesin. Pasi të gjitha deklaratat
drejtuar Gjykatës tashmë janë në dispozicion të publikut, më lejoni që
të theksojë se, Republika e Kosovës ka kërkuar nga Gjykata, që në rast
se e sheh të përshtatshme që të përgjigjet në kërkesën për një mendim
këshilldhënës, sipas rezolutës 63/3 të Asamblesë së Përgjithshme, të
gjejë se Deklarata e Pavarësisë e 17 shkurtit 2008 nuk ka qenë në
kundërshtim me asnjë rregull të aplikueshëm të së drejtës
ndërkombëtare. Ne kemi besim të plotë në Gjykatën Ndërkombëtare të
Drejtësisë.
Z. President, siç kam thënë në deklaratën drejtuar Gjykatës, ne nuk
mund dhe nuk duhet të harrojmë krimet kundër njerëzimit dhe terrorin që
Republika e Serbisë e ka ushtruar mbi popullin e Kosovës; gjëra të
këtilla nuk duhet të përsëriten asnjëherë. Sido që të jetë, Z.
President, Shkëlqesi, ne në Kosovë jemi të përkushtuar që të shikojmë
kah e ardhmja.
Ne jemi të vendosur që të ruajmë paqen dhe sigurinë në Kosovë, dhe
në rajon. Tash është më e sigurt se asnjëherë më parë se e ardhmja e
përbashkët si për Kosovën ashtu dhe për Serbinë, dhe në të vërtetë për
të gjithë kombet e Ballkanit Perëndimor, është në anëtarësimin
përfundimtar në Bashkimin Evropian, ashtu siç thuhet në raportin më të
fundit të Komisionit Evropian të tetorit 2009.
Ne po ashtu shikojmë kah dita kur do të mund të zëmë vendin tonë si
Anëtar i Kombeve të Bashkuara. Zotimet e shprehura në Deklaratën tonë
të Pavarësisë dhe në Kushtetutën tonë, demonstrojnë vullnetin tonë për
të marrë përgjegjësitë e këtij anëtarësimi. Në vijë me këtë, Qeveria
ime së fundi u pajtua për një projektligj që i mundëson Kosovës të
zbatojë sanksionet e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, i
cili pritet të miratohet së shpejti nga Kuvendi i Republikës së Kosovës.
Shkëlqesi, gjendja e përgjithshme e sigurisë në Republikën e Kosovës
është e qetë dhe e qëndrueshme, ndonëse gjendja në veri mbetet një
çështje shqetësuese. Përpjekjet e shtuara dhe të vazhdueshme janë të
nevojshme për të parë përmirësim të mëtejshëm të gjendjes dhe përparim
në atë pjesë të Kosovës. Institucionet dhe Qeveria e Republikës së
Kosovës kanë bashkëpunuar ngushtë me Misionin e Bashkimit Evropian për
Sundim të Ligjit për të luftuar krimin dhe korrupsionin, si dhe për të
parandaluar veprime të mëtejshme shkatërrimtare të strukturave paralele
dhe kriminale në veri.
Ndërhyrja skajshmërisht përçarëse e Qeverisë së Republikës së
Serbisë në Republikën e Kosovës, dhe mbështetja për strukturat paralele
ka vazhduar. I ashtuquajturi nominim i gjykatësve dhe prokurorëve për
gjykatat në Kosovë i kohëve të fundit nga autoritetet e Serbisë ishte
një sulm tjetër i rëndë në sistemin e gjykatave të Kosovës, siç duket
me qëllimin e qartë të minimit të procesit në vazhdim të
decentralizimit dhe themelimit të komunave me shumicë serbe. Ky është
po ashtu një tentim për të bllokuar dhe minuar përpjekjet e përbashkëta
të EULEX-it dhe Kosovës në vendosjen e rendit dhe ligjit në të gjithë
Kosovën përmes ndërtimit të institucioneve shumetnike. Ndërhyrja e
vazhdueshme destabilizuese e Serbisë në vendin tim është e papranueshme
dhe ajo duhet të marrë fund.
Kosova, nga ana e saj, do të vazhdojë të gjejë mënyra për të
përmirësuar dhe forcuar edhe më shumë marrëdhëniet me fqinjët,
përfshirë me Serbinë, dhe kjo mbetet një prej prioriteteve kyçe të
Qeverisë sime.
Z. President,
Në fund, dëshiroj t’ju falënderoj ju dhe anëtarët e Këshillit të
Sigurimit për mundësinë e dhënë që t’i paraqes pikëpamjet e Kosovës. Ne
mezi presim të punojmë me të gjithë anëtarët e Këshillit, dhe në të
vërtetë me të gjithë anëtarët e Kombeve të Bashkuara, për të promovuar
qëllimet tona të përbashkëta të paqes ndërkombëtare, dhe të
stabilitetit e të bashkëpunimit rajonal në Ballkanin Perëndimor.
Ju faleminderit!
Postuar: 4:11 / 23 Janar 2010 | RSS

Qeverisja e keqe nuk është në interes të Kosovës


Adem Sylejmani

Kaloi
viti 2009 dhe nuk na solli mrekulli, ashtu siç premtuan pushtetarët
tanë. Realisht as që është pritur diçka e tillë, ngase kapacitetet
vepruese, punuese dhe mënyra e menaxhimit e dikton ecjen më të shpejtë
apo të ngadaltë të një procesi.
Jemi në vitin 2010 dhe vitet po ecin, por zhvillimi i vendit tonë ka
ngelë aty ku është dhe nuk ka përparim, në asnjë resorë që vlen të
përmendet.
Optimizmi që mbërtheu popullatën tonë pas shpalljes së Pavarësisë,
tani ka rënë ndjeshëm nga një arsye e vetme: zhgënjimi me institucionet
tona, me qeveritarët tanë. Ky zhgënjim po kthehet ngadalë edhe në
urrejtje ndaj tyre. Shkak për këtë është vetë kontributi i tyre.
Është krijuar përshtypja në opinion, se ata që mësyjnë pushtetin
kanë vetëm një qëllim: grabitjen e pasurisë shtetërore, pasurimin dhe
keqpërdorimin e taksapaguesve të qytetarëve të këtij vendi. Përshtypjet
ndaj kësaj dukurie të shëmtuar tanimë janë ngulitë thellë në mendjet e
qytetarëve dhe si pasojë e kësaj, ne sot kemi mos-besueshmëri të
theksuar ndaj institucioneve tona. Po ashtu, mos-dalje në zgjedhje
sepse s’ke për kë të votosh etj., etj.
Ky opinion nuk është krijuar vetëm në vitin 2009, por nga paslufta ai gjithnjë po shkon fatkeqësisht drejt rritjes.
Ne çdo ditë në mediumet tona si në ato elektronike dhe në ato të
shkruara, kemi lajme nga më të ndryshmet, se gjoja qeveria e Kosovës do
të re-formatizohet apo të freskohet. Sido që ta quajmë, është e njëjta
gjë. Lind pyetja, se ç’ka mund të sjellë ky, ku po na çon dhe pse
flitet rreth freskimeve? Duket se kjo përpjekje jep mesazhin, se kjo
qeveri nuk është në gjendje të bëjë asgjë më shumë, se sa këto që po i
dëgjojmë.
Qartë po shihet se, kemi një qeveri që nuk po funksionon si duhet,
kemi një koalicion i cili nuk po funksionon mirë (nëpër kafene flasin
ndryshe, nëpër gazeta dhe me deklarata ndryshe).Vetëm një gjë dy
partnerët e kanë të përbashkët, pasurinë e fituar në mënyrë të
paligjshme nga ana e tyre. Mund të jetë pak sa e vështirë të dihet deri
në fund, se cili do t’i prinë listës së të korruptuarve, pasi që
konkurrenca është e fortë, se cili do të bëjë më shumë se sa tjetri.
Cilat rrethana e çuan në arritjen e koalicionit në mes tyre? Nëse
dje ka qenë interesi i vendit bashkimi tyre (nëse është ky mendim,
atëherë mund të shihet se ky veprim lë shumë për të dëshiruar), sot me
interes është prishja e tij dhe largimi i tyre nga qeverisja e Kosovës.
Opinioni i gjerë publik, ka parë dyfytyrësinë politike të dy
subjekteve në koalicion. Ky është edhe një fakt që duhet ta pamundëson
jetëgjatësinë e tyre. Ata (dy partnerët në qeverisje) ende
bashkëjetojnë për interesa të ngushta dhe jo për interesa të vendit,
bashkëveprojnë vetëm sa për të thënë, se ja ne jemi të qëndrueshëm,
jemi edhe më të fortë sesa që ishim para deklarimit se ky koalicion u
prish etj. Ekziston një mendim i shtrirë në masë të madhe te qytetarët
e Kosovës, se praktika e keqe qeverisëse e dy partnerëve (PDK-LDK)
meriton po nga ana e tyre, ndëshkimin.
Ngecja e zhvillimit ekonomik të vendit, mos-rritja e pagave të
shërbyesve civilë, policisë, punëtorëve shëndetësorë, mos-zbatimi
ligjit, mos-kontrolli në tërë territorin e vendit, strukturat paralele
serbe, korrupsioni i një shkalle të lartë, tenderomania, fyerjet
kërcënimet e rivalëve politik, parregullsitë e shumta në zgjedhje,
jo-serioziteti në punë, janë tregues të qartë dhe përbuzja më e madhe
që aktualisht i bëhet qytetarit të vendit.
Këta tregues negativë, të gjithëve na bëjnë ditur, se qeveritarët
tanë pa kurrfarë bazë dhe pa fije turpi mundohen të ç’orientojnë
vëmendjen e opinionit, me kinse re-formatizim të qeverisë, freskim të
saj, e broçkulla të tilla, vetëm e vetëm që të zgjatet jeta e një
pushteti të sëmurë rëndë nga të metat dhe gabimet e shumta, vetëm e
vetëm që të ruhet bashkëjetesa e partnerëve, të cilët dështimet e mëdha
i paraqesin si suksese të mëdha.
Në këtë atmosferë të nderë duket interesante, pse bashkësia
ndërkombëtarë nuk ka një qëndrim të qartë, nuk e përkrahë freskimin e
qeverisë. Lidhur me këtë, e ardhmja do të qartësojë dy dilemat e sotme
lidhur me këtë “indiferencë” të ndërkombëtarëve.
A thua ndërkombëtarët shohin fundin e kësaj qeveria dhe jo freskimin
e saj apo emrat e përfolur për zëvendësimin e tyre janë të
papërshtatshëm për ta?
Sido që të jetë, qytetarit tonë sot i intereson përmirësimi i
standardit të jetës së tij. Ai do punë, do rritje pagash, do të sheh me
sy, se Kosova po përparon dhe ardhmëria e tij është e sigurt në këtë
vend. Në të kundërtën, te qytetarët do të kemi vetëm zhgënjim dhe
tensionim të gjendjes.
Është e pa-tolerueshme që vetëm ne shqiptarët, nuk jemi të përfshirë
në liberalizim të vizave. Kjo na ndodhi edhe si pasojë e neglizhencës,
por edhe të paaftësisë vepruese të institucioneve tona. Nuk mund të
ketë asnjë justifikim tjetër sepse ecja ne Evropë varet shumë nga puna
jonë, nga serioziteti ynë.
Për fund, ne shqiptarët duhet të japim shembullin në rajon se si
duhet shteti, si forcohet shteti dhe si prosperon shteti. Por kjo bëhet
ndryshe, jo me shembujt e deritanishëm. Ata që nuk e besojnë këtë duhet
t’ia lirojnë vendin një klase tjetër politike, të përkushtuar, të aftë
dhe të pa-korruptuar. Kjo duhet të vijë sa më parë, që të binden edhe
të tjerët, se mundësitë tona janë të mira dhe rruga e sukseseve është
nevojë, kërkesë dhe përpjekje e vazhdueshme si dhe shqetësimi ynë më i
madh.

Postuar: 4:04 / 23 Janar 2010 | RSS

Beogradi, përsëri kërcënim për rajonin


Fehmi Ramadani

-
Hapja e bazës ushtarake në Cepotinë të Bujanocit, marrëveshja për
hapjen e një qendre të ashtuquajtur “humanitare” ushtarake afër Nishit,
hapja e korridorit 10 dhe plani për hapjen e një kanali detar për mes
Luginës së Preshevës janë disa nga projektet strategjike ruso-serbe, të
cilat në të ardhmen do të paraqesin rrezik për destabilizimin e rajonit
të Ballkanit -
***
Më 20 tetor të vitit 2009, gjatë vizitës së presidentit rus Dimitrij
Medvedev në Beograd ishte nënshkruar një marrëveshje në mes Kremlinit
dhe Beogradit për hapjen e një të ashtuquajture Qendër logjistike
“humanitare” ushtarake, e cila do të shërbente si përgjigje ndaj
katastrofave natyrore dhe teknologjike të këtyre dy vendeve, por edhe
vendeve tjera të rajonit. Kjo bazë “humanitaro-ushtarake” do të
shërbente edhe si mbrojtje ndaj projektit të “Gazpromit” rus, gypat e
të cilit do të kalojnë nëpër tokën serbe. Ndërsa, ajo do të ngrihet
afër qyteti të Nishit, një zonë mjaft strategjike, e cila gjendet në
trekëndëshin afër Bullgarisë, Kosovës dhe Maqedonisë. Këtë marrëveshje
e kishin nënshkruar Sergej Shoigu, zv/ministër i ushtrisë ruse dhe
Ivica Daciq, zv/ministër i Punëve të Brendshme të Serbisë. Kështu,
kishin njoftuar mediat serbe, sidomos Televizioni B-92, më datë 21
tetor 2009.
***
Padyshim, kjo marrëveshje i hap dyert Rusisë për ta furnizuar Serbinë
me armatim të ndryshëm për një periudhë të gjatë. Po ashtu, kjo bazë
ushtarake konsiderohet edhe si një përgjigje simbolike ndaj bazës
ushtarake amerikan në “Bondstill” të Ferizajt, në anën e Kosovës. Jo
vetëm kjo, por edhe hapja e mëhershme e bazës ushtarake në fshatin
Cepotinë të Bujanocit, e cila do të ketë rreth 1200 trupa, tregojnë për
synimet e qarta të Beogradit. Bëhet e ditur, se në këtë bazë ushtarake
ka trupa të ndryshme ruse dhe shërbejnë si bazë logjistike e Shërbimit
Inteligjent Rus (KGB-së së dikurshme), por edhe presin ndonjë moment të
volitshëm për intervenim. Këto forca, tanimë janë duke vepruar në
Luginë të Preshevës, duke u “përkujdesur” për popullatën shqiptare, por
edhe për veprim nëpër enklavat serbe, të cilave u ofrojnë mbështetje
logjistike dhe materiale, sidomos të ashtuquajturave struktura paralele
serbe. Po ashtu, këto baza i duhen Rusisë që të qëndrojë ende si pandan
ndaj Bullgarisë, Rumanisë, Maqedonisë dhe Kosovës, në mënyrë që ndikojë
në këto vende në formë politike dhe ushtarake. Vlen të theksohet se
baza ushtarake në Cepotinë ka kushtuar rreth 200 milionë euro, derisa
këto mjete financiare janë dhënë nga bankat perëndimore për qëllime
ekonomike, ndërsa Beogradi zyrtar kishte ndryshuar destinacionin e tyre
duke i investuar në baza ushtarake.
***
Rusia përmes Serbisë dëshiron të krijojë një pozicion të ri dhe të
fortë strategjik në Ballkan duke qëndruar karshi interesave të botës
perëndimore, konkretisht SHBA-ve. Qëllimi i Rusisë është që përmes
këtyre bazave ushtarake të krijoj një situatë të tendosur në Ballkan,
konkretisht në Kosovë në kundërshtim me planet e BE-së dhe të SHBA-ve.
Gjithashtu, Rusia është kundër një shteti funksional në Bosnjë dhe
Hercegovinë dhe punon në kundërshtim me kursin e këtij shtetit drejt
BE-së dhe NATO-së. Ajo është duke mbështetur ato forca politike
fashiste në të ashtuquajturën “Republika Serpska”, një krijese
gjenocidiale, e cila kërkon shkëputje dhe bashkëngjitje me Serbinë.
Projekti tjetër strategjik i Rusisë dhe Serbisë është hapja e një
kanali detar nga Danubi për mes Moravës, nëpër Luginë të Preshevës dhe
Vardar të Maqedonisë. Ky kanal do të shkonte në drejtim të Portit të
Selanikut në Greqi, më pastaj do të shkojë në Detin e Zi, Lindjen e
afërt dhe të largët. Serbia tani nuk ka dalje në det dhe paraqet pikën
më nevralgjike të dobësisë ushtarake të saj dhe përmes rikthimit të
kësaj pike dëshiron të rikthehet në tokën ujore ndërkombëtare. Serbisë
kjo lidhje do t’i mundësonte që të ketë qasje me Greqinë, Rusinë, disa
shtete arabe dhe disa vende të ashtuquajtura të pa inkuadruara, të
cilat dëshiron t’i ketë aleat strategjik në të ardhmen. Tani, ky
projekt është duke u shqyrtuar dhe vetëm pritet momenti më i volitshëm
i realizimit të tij. Një projekt tjetër mjaft e rëndësishme e këtij
shteti është edhe Korridori 10, i cili lidh Serbinë me shtetet e
lindjes. Ky projekt mundëson lidhjen tokësore me aleatët e saj sllav.
Këto dhe shumë “dhurata” tjera serbe, padyshim se kanë ardhur si
shpërblim ndaj Rusisë për shkak të qëndrimit të saj kundër pavarësisë
së Kosovës, kundër perëndimit dhe SHBA-ve. Takimi i fundit
Medvedev-Tadiq në Beograd, jo rastësisht ishin mbajtur më 20 tetor
2009, sepse në këtë të 20 tetorit të vitit 1944 Ushtria e Kuqe Ruse e
kishte shkelur tokën serbe dhe i kishte “çliruar” nga fashizmi
hitlerian.
***
Duhet theksuar, se në këto baza ushtarake ka edhe agjentura të ndryshme
ruse, të cilat së bashku me ato serbe po presin momentin më të
përshtatshëm politik dhe ushtarak, në mënyrë që të bëjnë invadimin e
Kosovës, të realizojnë një kthim të sërishëm në “tokën e shenjtë dhe të
bekuar serbe”, në mënyrë që edhe njëherë të ringjallin mitet serbe mbi
vuajtjet, golgotën, dyndjet dhe tragjeditë serbe. Përmes këtij plani
ogurzi serb dëshirohet që të merren nën kontroll të gjitha zonat e
banuara serbe në Kosovë, zonat ekonomike dhe industriale, por edhe të
ashtuquajtura zonat e trashëgimisë fetare ortodokse. Sipas planit serb,
nga Kosova duhet të merren pjesët më të mira të saj, ndërsa shqiptarëve
duhet të dislokohen nëpër disa djerrina të thata. Për fat të keq këto
baza kanë këto qëllime, por e keqja më e madhe është se faktori
ndërkombëtar po hesht, sidomos Brukseli, i cili në vend që të kërkojë
llogari nga Beogradi për krimet dhe dëmet e shkaktuara gjatë tri
luftërave në Ballkan(të kërkojë të paguaj për dëmet e shkaktuara
njerëzore dhe materiale), ajo shpërblen këtë regjim fashist serb me
liberalizim të vizave dhe me ndihma të ndryshme ekonomike e financiare.

***
Tani, mund të shtrohet pyetje, a nuk është fajtorë edhe Bashkësia
Evropiane për dramën e krijuar në Ballkan? Përgjigja është e thjeshtë,
se me heshtje dhe me një politikë tepër inerte BE-ja është gjetur shumë
e papërgatitur për sfidat e rajonit. BE-ja, kësaj radhe, ajo nuk guxon
të heshtë dhe të pranojë faktet e kryera në rajon. Ajo nuk guxon të
lejojë që ky shtet i pa reformuar të kthehet përsëri në një fuqi
dominuese në rajon, sepse rreziku për destabilizim ende ekziston.
Evropa më në fund nuk guxon të heshtë dhe të lejojë zbatim të
projekteve ogurzeza ruso-serbe, në dëm të interesave të popujve të
rajonit, por edhe të tyre e të SHBA-ve. Ndërsa, politika zyrtare në
Tiranë, Prishtinë, Shkup, Preshevë dhe Ulqin duhet të ketë një
përgjigje të qartë dhe të përbashkët kundër këtyre planeve ruso-serbe.
Hartimi i një strategjie të përbashkët ushtarake e politike shqiptare
dhe bashkëpunimi i ngushtë ushtarak me SHBA-të, do të ishte përgjigja
më e mirë ndaj tyre. Një ushtri e përbashkët shqiptare dhe një aleancë
e fuqishme me SHBA-të do të rrënonte këto projekte ogurzeza dhe do të
stabilizonte rajonin e Ballkanit përgjithmonë. Kështu do krijohen
kushte më të volitshme që rajoni dhe popujt e saj të jetojnë të lirë,
të qetë, si dhe të kenë marrëdhënie biznesi në mes tyre.
Postuar: 4:02 / 23 Janar 2010 | RSS

Jakup Krasniqi dhe Agim Zatriqi i Riu


Skënder Limani

Gjithçka
fillon me individin dhe përfundon tek individi. Këtu nuk ka dilemë.
Kështu, edhe Kryetari aktual i Kuvendit të Kosovës, Jakup Krasniqi, ka
paraqitje të shpeshta mediale në RTK duke na porositur neve qytetarëve
të Kosovës se Radio televizioni i Kosovës, pra RTK, duhet të vazhdohet
të parapaguhet me çmim prej 3,5 eurove në muaj.
Sipas tij, në mënyrë që të sigurohet pavarësia editoriale dhe
programore e RTK-së si televizion publik, janë qytetarët e Kosovës ata
që duhet të paguajnë për këtë medium. Kështu, as buxheti i Kosovës nuk
do të rëndohej, por as Qeveria nuk do të akuzohej për ndërhyrje në këtë
televizion. Sipas Jakup Krasniqit, kjo është mënyra më e mirë dhe më e
lehtë për të zgjidhur këtë situatë.
Jakup Krasniqi ndoshta ka të drejtë. Por, ai po harron që si individ
ai është aktualisht Kryetar i Kuvendit të Kosovës. Kështu, mënyra se si
Jakup Krasniqi paraqitet në RTK, por edhe në debate e raste të tjera
mediale ku flitet për RTK-në si televizion publik, është mënyra e
komunikimit që na i kujton disa mentalitete dhe politika të vjetra të
para vitit 1999 në Kosovë.
Kryekuvendari i Kosovës, Jakup Krasniqi, duket të ketë logjikën e
njëjtë politike dhe qeverisëse. Ai mendon që qytetarët e Kosovës duhet
të paguajnë për RTK-në. Mënyra se si e thotë ai këtë është mënyrë
decizive, pra tashmë ai ka vendosur dhe i mbetet Kuvendit të tij që të
miratojë këtë propozim, pra ta amandametojë ligjin për RTK-në me këtë
paragraf dhe që parapagimin e detyrueshëm për RTK-në ta bëj ligjor, pra
si diçka të natyrshme dhe normale.
Kështu, Jakup Krasniqi nuk përfill mendimin e rreth 2 milion
qytetarëve të Kosovës për këtë parapagim. Ai injoron faktin dhe
situatën në terren që qytetarët e Kosovës prej fillimit kanë qenë
kundër dhe mbeten kundër parapagimit të RTK-së, edhe për shkak të
kushteve ekonomike, por edhe për shkak të kushteve shoqërore dhe
politike. Parapagimi prej 3,5 eurove dhe rrogat e larta në RTK janë
disa nga arsyet pse ky medium u shndërrua në televizion klanesh, në
televizion amatorësh të programeve televizive, por edhe në televizion
përtacësh. Sepse tash e tetë vjet, parapagimi prej 3.5 eurove është
dëshmuar të jetë investim në shkatërrimin e jo në ndërtimin e RTK-së.
Kështu, duket që Jakup Krasniqi po i trajton qytetarët e Kosovës vetëm
si hu (shtyllë) të dobishëm për gardh.
Ndërkohë, në RTK doli konkursi për Drejtorin e Përgjithshëm të saj.
Lista e kandidatëve për këtë pozitë pune tregon, përkatësisht, shtron
çështjen se cili do të jetë Agim Zatriqi i Riu? Sepse të gjithë ata
konkurrues e kanë përkrahur Agim Zatriqin në mënyrë të drejtpërdrejt
ose në mënyrë të tërthortë. Keqpërdorimet financiare, programore dhe të
punësimit në RTK nuk kanë nisur në vitin 2008, por prej ardhjes së Agim
Zatriqit në këtë televizion. E gjithë lista e konkurrentëve për pozitën
e Drejtorit të Përgjithshëm të RTK-së është me emra individësh të cilët
ose kanë qenë aty në RTK dhe kanë heshtur kur Zatriqi ka kryer këto
manipulime, ose e kanë përkrahur Zatriqin nga jashtë gjatë gjithë kohës
sa ai kryente manipulimet. Një koncept ligjor e bënë më fajtor
pjesëmarrësin dhe ndihmësin në kryerjen e aktit kriminal sesa vet
kryesin e veprës. Dua të them, lista e kandidatëve për këtë pozitë pune
tregon qartazi se as drejtori i ardhshëm nuk do të jetë shpëtim as për
RTK-në e as për qytetarët e Kosovës. Sepse lista (dhe qasja e Jakup
Krasniqit) tregon që Agim Zatriqi do të zëvendësohet me një Agim Zatriq
tjetër, por me moshë më të re.
Në anën tjetër, tregu medial i Kosovës vazhdon të jetë i mbyllur
duke kanalizuar të gjitha ardhurat për këto televizione nga reklamat,
donacionet dhe nga parapagimi vetëm për KTV-në, RTV21 dhe RTK-në. Pra,
në vend që Kryetari i Kosovës Jakup Krasniqi të ftojë të gjithë në
debatin për zhvillimin e tregut medial, ai shkon e thërret për
vazhdimin e monopolizimit të këtij tregu duke bërë thirrje që të
amandamentohet ligji për RTK-në mbi parapagimin e detyrueshëm.

Sipas meje, Jakup Krasniqi e ka huq qasjen e tij edhe individuale, por
edhe si Kryetar i Kuvendit të Kosovës, në lidhje me RTK-në. Edhe një
herë, ai dhe Kuvendi i Kosovës, bashkë me Qeverinë dhe me shoqërinë
civile, duhet te debatojnë e të diskutojnë se si të ndërtohet një treg
i shëndosh dhe i qëndrueshëm medial në vendin tonë në mënyrë që publiku
i Kosovës, pra qytetarët, të jenë sa më të informuar dhe të kenë çfarë
të shikojnë në kanale televizive, edhe sport, edhe muzikë, edhe filma,
edhe dokumentare dhe programe të tjera arsimore, informuese e zbavitëse.
Aktorët publik duhet të ndërtojnë tregun medial në Kosovë e ku RTK
duhet të jetë pjesë e atij tregu. Shpëtimi i RTK-së nga vetvetja është
përfshirja e saj në tregun medial e ku ajo duhet vet të sigurojë
ekzistencën edhe financiare edhe programore. Punonjësit e RTK-së duhet
të djersitin ngapak prapanicën e të jenë kreativë në punën e tyre.
Në spektrin medial, deri më tash është dëshmuar që tregu ekonomik i
Kosovës të ketë mjaft reklama që secili televizion të mbijetojë pa
kurrfarë donacionesh nga buxheti i Kosovës ose drejtpërdrejt nga
qytetarët e Kosovës. Bile, është dëshmuar që bashkësia ndërkombëtare të
jetë e gatshme të ofrojë donacione ose edhe të investojë në zhvillimin
e medieve në Kosovë. Por, fatkeqësisht Jakup Krasniqi dhe disa
politikanë dhe aktorë të tjerë publik nuk e kanë hallin aty. Ata
mendojnë që vet zëvendësimi i Agim Zatriqit (me një Agim Zatriq tjetër
të Ri) është ajo që i duhet qytetarëve-parapaguesve të Kosovës. Bile,
ata na trajtojnë si qytetarë evropianë dhe britanikë duke na thënë që
parapagimi për RTK-në si televizion publik është normal. Ndoshta kjo do
të përpihej disi, nëse edhe të ardhurat mujore do t’i kishim sikurse
qytetarët evropianë. Pih!
Postuar: 3:59 / 23 Janar 2010 | RSS

Shpija e Kosovës


Lulzim Shabani

Spektakli
më i madh medial i menduar si reality show, “Shpija e Kosovës” i cili
filloi shtatë javë më parë në RTV-21 po hynë në fazën e dytë apo
finale. Një organizim i tillë që ishte paralajmëruar me pompozitet,
analizuar nga aspekti medial, shoqëror, por edhe shkencor, duhet
shikuar si një nga “nismat rajonale”, në të cilat zakonisht ne
kosovarët kyçemi më vonë, për të mos thënë provojmë të kopjojmë nga të
tjerët.
Të imituarit apo të kopjuarit e modeleve është një trend sa
tradicional po aq edhe bashkëkohor, por që gjithsesi kërkon shkathtësi
dhe aftësi të caktuara. Një show i tillë për herë të parë është
zhvilluar në Holandë nga një motër dhe një vëlla i cili ka qenë më i
madh dhe ka filluar si eksperiment, por në fund doli si spektakli më i
ndjekur atë vit.
Në këtë kontest a mund të themi se “Shpija e Kosovës” është një kopje
origjinale, ose e shëmtuar, nëse e përdorim si pikë referimi apo
krahasimi me spektaklet e tjera simotra në rajon edhe më gjerë?.
Analizuar nga fillet e organizimit të përpjekjeve për një reality
show të përmasave të tilla, duket se fillimi ishte i mbarë sepse
promovimi medial filloi shumë muaj më parë. Por, fazat e mëtutjeshme të
projektit, sidomos rekrutimi dhe selektimi i kandidatëve-
pjesëmarrësve, mbase lë shumëçka për të dëshiruar. Deficiti më i madh
në këtë cikël ishte mungesa e ekspertëve të profileve të ndryshme ,
duke filluar nga psikologët, sociologët, analistët, ekspertët e
burimeve njerëzore, etj. të cilët përzgjedhjen e banorëve të shtëpisë
do ta bënin në mënyrë më profesionale.
Rekrutimi, selektimi dhe vlerësimi i performancës
Po t’i qasemi një trajtimi më shkencor menaxhimit të projekteve, në
rastin tonë të një reality show, atëherë ai gjithsesi duhet të jetë një
proces operacional që fillon me shqyrtimin e situatës duke analizuar
funksionet themelore të menaxhimit: planifikimin, organizimin,
drejtimin, rekrutimin dhe kontrollin të cilat më tutje degëzohen në
aktivitete të tjera. Pikërisht mungesa e kësaj analize shkencore ka
determinuar më vonë “kualitetin” e banorëve të shtëpisë të cilët do të
duhej të ofronin show për audiencën e gjerë.
T’i analizojmë faktorët kyç nga të cilët varet (mos) suksesi i një
projekti të tillë, ose le të pyetemi se si është bërë planifikimin e
resurseve njerëzore, si është bërë rekrutimi i pjesëmarrësve brenda
“shpisë”? A janë trajtuar apo ekzaminuar sa duhet kualifikimi edukativ,
eksperienca, shkathtësitë komunikuese, planifikuese e menaxheriale dhe
shkathtësitë e aktiviteteve ekipore apo në grup? Si është bërë më tutje
selektimi i kandidatëve? Në bazë të intervistës, prezantimit, apo
testeve praktike në fusha të caktuara tematike të cilat më vonë do të
ishin pjesë e debateve brenda shtëpisë.
Objektiv i një seleksionimi për të futur akterët “në shpinë më të
famshme të Kosovës” do të duhej të ishte parashikimi me më shumë
saktësi i kapacitetit të një kandidati për të realizuar një mision të
caktuar. Një seleksionim më i mirë do të ndihmonte efektivitetin e
synimit për pritje dhe audiencë më të madhe.
Pasi që misioni i programeve të tilla, përveç të tjerash është dhe
edukativ për publikun, do të duhej që më parë aplikantët t’i
nënshtroheshin edhe testeve dhe aftësive intelektuale”të Zotit të
shtëpisë”, që janë sinonime me inteligjencën e që do të reflektonin
kapacitetin e aplikantëve për të trajtuar-debatuar problemet të cilat
shoqëria i konsideron si të rëndësishme dhe me të cilat ballafaqohet
aktualisht. Disa nga aftësitë intelektuale të domosdoshme për suksesin
e një spektakli do të duhej të ishin: kompetenca verbale, fluiditeti
verbal, arsyetimi nëpërmjet induksionit, memoria, shpejtësia e
perceptimit dhe imagjinata në kohë dhe hapësirë.
Shterpësia debatuese
Skena ku zhvillohet spektakli “Shpija e Kosovës” është madhështore
sikurse i gjithë realizimi teknik. Mbase madhështia e shtëpisë dhe
organizimi i saj i brendshëm në fillim ka trembur banorët të cilët nuk
ishin të përgatitur psiqikisht për të ditur se kjo sfidë e tyre, thellë
brenda vetes është një eksperiment shpirtëror, psikologjik dhe social.
Sado qe organizatorët janë munduar të krijojnë ambiente që de facto
janë shumë të pëlqyeshme dhe të bollshme, prapë ka handikap ne atë mori
"lojtarësh" aty brenda.
Banorët nuk duhet të kishin komplekse të tipit kush jam, kë kam
jashtë, se si do dukem nga jashtë, sepse këto meditime të tyre sjellin
vetëm ngërçe, sjellje te kufizuara apo të paramenduara me fare pak
spontanitet dhe me shumë humbje të bukurisë së lojës.
Për arsyet e përmendura sipër, jo vetëm te publiku , por edhe te
organizatoret në fillim apo në ditët e para mbase ka ekzistuar rreziku
që “shpija të shembej apo rrënohej”. Ishte e ftohtë, pa invencion, pa
zhurmë dhe e largët por edhe e errët për audiencën.
Një parapërgatitje më e mirë nga ekspertët e menaxhimit të burimeve
njerëzore do të rriste më shumë ankthin e banorëve dhe do t’i
socializonte ata më shpejtë në shtëpinë e famshme.
Gjithsesi, spektakle të këtij lloji, në përbërjen dhe funksionimin e
tyre pritet të sjellin debat te forte, i cili më së shumti është
kritik, i rrepte, i thellë, por herë- herë edhe i ceket dhe le shumë
për të dëshiruar.
Të pakta kanë qenë pritjet se banorët e shpisë nuk do të gjejnë tema
për të trajtuar-debatuar. Në mungesë të ideve dhe përceptimeve debatin
e filluan me privatizimin e ndërmarrjeve e cila temë edhe për ekspertët
e ekonomisë vështirë gjen shpjegimin e duhur. Pse fare pak , ose aspak
nuk e zunë ne gojë problemet ne fushën e arsimit, shëndetësisë,
shërbimeve publike çështjet e shumta sociale,..., konflikti mes
gjeneratave, problemet e integrimeve, kultura e komunikimit e shumë
tema të tjera.
Një tjetër dukuri që bën përshtypje dhe le një shije të hidhur është
mënyra e të folurit. Jo injoranca në mes banorëve, por bastardimi
gjuhës shqipe apo komunikimi i tyre “tallava”.
Finalistët e mundshëm dhe të mbeturit e tjerë
Tani kur ka filluar faza e dytë e reality show “Shpija e Kosovës”,
audienca ka filluar të identifikojë banorët-kandidatët potencial për
finalen e parë.
Multidiciplinariteti i Fadilit, shpirti i tij artistik dhe altruist,
eksperienca e tij jetësore dhe virtytet e tjera e bëjnë të jetë njeri
ndër favoritët.
Zgjuarsia dhe serioziteti i Benit i cili dëshiron të bëhet i mirë me
të gjithë, rezoni i tij erudit krahasuar me të tjerët dhe mungesa e
konkurrencës së mirëfilltë i japin atij gjasë për shumën prej 24.000 €.
Energjia dhe mendimi pozitiv i Qëndrimit kanë reflektuar te publiku
shqiptar. Një djalosh me shpirt shumë të madh, altruist, fëmijëror, i
qeshur, i padjallëzuar,i sinqerte, i dashur, i vendosur i cili në
momente ngacmon banorët e tjerë, por që i jep gjallëri shtëpisë.
Debati më i ashpër deri më tani brenda shtëpisë në mes të Qëndrimit dhe
Benit rrezikon margjinalizimin e banorëve të tjerë të cilët mund të
mbesin nën hijen e tyre.
Albulena është një protagoniste e rëndësishme e këtij spektakli. Një
vajzë shumë burrërore dhe e padjallëzuar që përkushtohet të nxjerrë te
të gjithë banorët anët e mira të tyre. E zonja e vetvetes e cila nuk
kalon në ekstreme dhe që përpiqet të rrezatojë dashuri.
Edhe banorët e tjerë të mbetur kanë fansat e tyre duke pasur parasysh
heterogjenitetin e shijeve dhe preferencave, por vlerësoj se të
apostrofuarit sipër mbetën gladiatorët kryesor.
Shpija e ardhshme
Tashmë Big Brother, Grande Fratello apo Shpija e Kosovës, janë
thjesht fenomene mediatike televizive, me qëllim thjesht argëtues për
konsumatorin (publikun) dhe fitimprurës për investitorin (organizatorin
dhe gjithë përbërësit e tyre). Ato janë fenomene që përveç zhurmës,
provokojnë debat, provokojnë ndryshim opinionesh e mentalitetesh,
zbulojnë ekstreme të virtyteve dhe zakoneve njerëzore dhe tentojnë t’i
përplasin këto ekstreme me njëri-tjetrin.
Ngrija e cilësisë së reality show-ut të parë të këtij lloji te ne do
të duhej të ishte objektivi kryesor. Për të arritur qëllimin e
parashtruar duhet menduar që tani për identifikimin me të mirë i
influencave.
Çfarë duhet të përmirësojmë, çfarë duhet të shmangim dhe korrigjojmë?.
Çdo përpjekje për të nënvlerësuar disa nga fazat më të rëndësishme të
këtij projekti siç janë rekrutimi, vlerësimi dhe performanca e banorëve
të këtij viti, zvogëlon apo minimizon shanset për një kualitet të ri në
vitin që vjen. Një feed-back i të gjithë akterëve të këtij reality show
pas përfundimit të edicionit të parë të “Shpisë së Kosovës” në planin
strategjik, është parapërgatitja më e mirë, sepse pa përzgjedhje të
saktë apo të duhur të lojtarëve-banorëve nuk mund të ketë
lojë-spektakël të bukur.
Ky show nuk duhet të harrojë misionin e tij edukativ dhe bëmirës.
Spektatorët e shumtë dëshirojnë që kjo shfaqje të kthehet në një mjet
ndikues në masat e gjëra që e përcjellin dhe të kihet parasysh mesazhi
që u afrohet shikuesve, i cili mesazh duhet të reflektojë më shumë
gjykimin dhe mendimin pozitiv për diversitetet e ndryshme që sjellin
shoqëritë- sidomos ato tranzitore.
Mos te harrojmë se një show i tillë është shume i vështire për tu realizuar dhe kërkon përkushtim nga shumë akterë.
(Autori ka përfunduar studimet për master në menaxhment internacional)
Postuar: 3:57 / 23 Janar 2010 | RSS

Rugova i përjetshëm


Ndue Ukaj

Misionari
nuk vdes. Ai, si orakull, predikon për misionin, bashkon grigjën rreth
idesë së shenjtë të misionit dhe shkon në Përjetësi, duke lënë pas vete
shpirtin, frymën e misionit, që enden si shkëndija udhërrëfyese për
breza të tëra.
Presidenti i Kosovës, Ibrahim Rugova, iku, në një janar të akullt,
në një janar që i ngrinte lotët e shumtë që vërshonin rrugëve të
Prishtinës dhe kudo kishte shqiptar.
Ai iku, mirëpo la pas shumë, mbase më shumë se çdo politikan, sepse ai më së paku ishte politikan.
Ai ishte një humanist i pashembullt, i prirë nga idetë me sublime të
etikës dhe politikës, të cilat i sintetizoi drejt një ideali sublim, që
kapërcente kufijtë e pavarësisë dhe rikthente shqiptarët në shtratin e
tyre natyral perëndimor, pa ekoivoke e interpretime deshakëqija.
Rugova ishte një artist i mirëfilltë, i cili njohu eksperiencat më
të sofistikuara të artit botëror e shqiptar. Rugova ishte një moralist
i madh, sa për shumëçka tejkalonte edhe vetë predikatoret e ndryshëm
religjioz.
Ai ishte një filozof, i cili fjalën e latonte aq mirë, sa brenda saj
shtresoheheshin shumë domethënie, që bota për rreth tij vështirë i
kuptonte. Rugova ishte një studiues i jashtëzakonshëm, i traditës dhe i
modernes, i pakompromis me dukuritë degraduese në art e letërsi- një
studiues që letërsisë sonë i mungon edhe sot. Dhe pra, Ai ishte një
politikan karizmatik, që këtij domeni kaq shumë të urryer ndër
shqiptar, i dha dimension tjetër, duke e përmbush me shpirtin e fisëm
të thellësive filozofike e letrare, etike e nacionale. Kësisoj, u bë
përjetësisht një Ikonë Kombëtare.
Presidenti i Kosovës, Ibrahim Rugov iku, e mori një janar i akullt,
një janar i trishtë, mirëpo shpirti i tij jeton e do të jetojë
përjetësisht. Ndërkaq, ata lotët e ngrirë para katër vite, ende pikojnë
nga sytë e mërzitur të shqiptarëve, që e deshtën dhe e duan aq shumë.
Dhe sot, në janarin e akullt, të përvjetorit të katërt të ikjes së tij
fizike nga kjo botë, shpirti i tij, mençuria dhe virtytet e tija,
rrezatojnë triumfalisht mbi botën vobektë politike shqiptare, tamam si
Ylli i përjetësisë Biblike, ai ylli i Davidit, të cilin e mishëroi në
flamurin e tij shumë domethënës, si shenjë e shënjues të shtetësisë dhe
ardhmërisë së Kosovës dhe shqiptarëve. E, të cilin flamur e përbuzën ca
injorantë.
Ibrahim Rugova, emri i përveçëm i politikës dhe kulturës shqiptare,
kishte tiparet e misionarëve të mëdhenj të njerëzimit, të atyre që lënë
gjurmë e përjetësojnë kohët.
Puna dhe veprimtaria e Rugovës, i ngjason aq shumë profetit Biblik,
Mojsiut. Sikur Ai, edhe Rugova e nxori popullin e tij nga kthetrat
sllave, por nuk e përjetoi pavarësinë, atë tokë të premtuar, për të
cilën bëri shumë, aq shumë sa do të duhen kohë për ta njohur
thelbësisht. Kjo për faktin, sepse ai ishte i frymëzuar nga parime
profetike.
Kishte diçka profetike në qenien e tij, në fjalët e tija, që
tingëllonin si kambana alarmuese për një botë të tërë, që bënte heshtje
karshi çështjes së Kosovës dhe shqiptarëve. Fjalët e tija, si gurë të
çmuar e xhevahire të shtrenjta, tingëllonin si njato kambanat e
panjohura, që përhapin lajme të kobshme.
Dhe kështu, përçoi çdo kund ku duhej, mesazhin e fuqishëm, të
pakundërshtueshëm, as nga fuqitë më të mëdha të tokës, se po shkelej
mbi Dardaninë antike, po diskriminohej e vritej popull i Shën Florit
dhe Laurit, i Gjergj Kastriotit dhe Pjetër Bogdanit, i Nënë Terezës dhe
i shumë e shumë figurave që kishin lënë gjurmë në qytetërimin
perëndimor, prej së cilit, shqiptarët ishin përjashtuar padrejtësisht.
Rugova kishte dy misione jetësore, të liroi popullin e tij nga
kthetrat e Serbisë dhe ta rikthej atje ku duhej, në shtratin
perëndimor, me gjitha tiparet autentike shqiptare, duke tund,
njëherësh, gjitha shtresimet që i ishin mveshun padrejtësisht. Për
këtë, ai krijoi, si askush, marrëdhënie me aleatët e të madhit Gjergj
Kastriotit-filozofi kjo të cilën ai e ndjeku në çdo hap të jetës së tij.
Kosova, shqiptarët dhe bota e moderuar, para katër vite nuk e humbën
vetëm një lider të thjeshtë. Sepse kjo ishte humbje e prijësit,
misionar dhe ideatori i gjitha ndryshimeve të mëdha që ndodhën në
Kosovë dhe më gjerë. Kjo ishte humbje e njeriut që ndikoi në ndryshimin
e relacioneve politike në marrëdhëniet ndërkombëtare.
Filozofia e tij politike, ishte diçka magjike, sidomos për botën
perëndimore, e cila dridhmohej nga magjia e filozofisë paqësore, që
dilte nga një rajon i stërmbushur me urrejtje, luftëra, krime.
Me dhuntitë e pashembullta, ai doli kundrejt një politike vrasëse,
që prodhonte vetëm shkatërrime dhe dhunë, duke ndërtuar një shtet
paralel brenda një regjimi të çmendur. Dhe kështu, ngazëlleu zemrat e
botës, e të sa e sa prijësve politikë, të kombeve të mëdha, që i dolën
zot kombit të tij, ashtu sikurse deshi ai.
Është kjo magjia e fuqisë së paqes, e fuqisë së besimit, e fuqisë së
drejtësisë, një magji e tipit Promethean, të cilën diti ta jetësoi një
njeri si Ai. Po ashtu, kjo fuqi dëshmoi se sa të pafuqishme janë
pengesat ndërkombëtare, kur ishte në pyetje domosdoja e mbrojtjes së
Kosovës. Bota e tëra u rreshtua pas misionit të tij të përcaktuar
jetësor.
Kalimi i tij i shpejt nga kjo jetë, për t’u bashkuar me të dashurit
e tij, që aq shumë i mbante në gojë, si Gjergj Kastrioitin, Pjetër
Bogdanin, Gjon Palin e Dytë, Nënë Terezën, ishte një shenjë e
përjetësimit të profetit e heroit, që kryen punën dhe ikën.
Po a nuk është ky fat i gjithë heronjve të mëdhenj!?
Si prodhim i filozofisë, urtësisë dhe strategjisë së tij, Kosova sot
është shtet i pavarur, ndërkaq sendërtimi i idealeve të tij, është
bërë, por pa të. Mirëpo, është një dëshmi e fortë se puna dhe vepra e
tij po përjetësohen, kudo ka shqiptar, Ai nderohet me pietetin më të
lartë, jo vetëm si nderohen politikanët. Ai është përjetësuar në art e
kulturë, duke u bërë, tamam hero i Kosovës së djeshme, i Kosovës së
sotme dhe sidomos hero i Kosovës së dëshirave të nesërme.
Dr. Ibrahim Rugova ishte dhe do të mbetet ideator i një politikë
moderne, jo vetëm shqiptare, por universale. Mjafton të riciklojmë në
strategjinë e tij brilante, Kosova e Pavarur, Integrim në Strukturat
Euroatlantike dhe Miqësi permanente me SHBA-të. Me urtësinë e tij, Ai
në çdo takim me rëndësi, në çdo fjalim, fjalët i ruante si visare të
çmueshme dhe përshëndeste miqtë e liderët botëror, që nga SHBA-të deri
të Vatikani. Një vizion, që edhe nëpër shekuj duhet të ndiqet.
Presidenti Ibrahim Rugova nuk ishte, dhe nuk do të mbetet në
kujtesën tonë kombëtare e botërore, vetëm si lider i përmasave të
thjeshta politike, të tillë që bota ka shumë. Në panteonin e vlerave të
mëdha, figura e tij mbetet, mbi të gjitha, me dimensionet e një
mendimtar të madh, që politikë si dha dije, ide, filozofi e kulturë.
Ai e krijoi një model kulturor të jashtëzakonshëm, admirues për
gjithë botën e përparuar. Së këndejmi, Ai do të mbahet mend si një
iluminist që mishëroi dimensionet etike me ato politike, një
personalitet me shpirt të gjerë dhe human, një dijetar i madhe i
shkencave shoqërore dhe një kritikë letrar me dije enciklopedike, një
shpirt rilindësi- dhunti këto të cilat diti mrekullisht t’i
funksionalizoi, në të mirë të idesë së demokracisë, lirisë, pavarësisë
dhe integrimeve.
Në një beteje të rëndë, me sfida të rrezikshme, Ibrahim Rugova niset
me besimin e tij, si një forcë shtytëse, me dijen e tij, si një pasuri,
që i dha mundësi të argumentoi një kauzë, me përcaktimin e tij të pa
alternativë, si virtyt i pashoq që u admirua nga gjithë bota e
civilizuar.
Janë këto virtyte dhe vlera kolosale që këtij njeriu i japin përmasa universale.
Në një rrugëtim të gjatë, Ibrahim Rugova u nis tamam si prijës,
misionar e profetë. Me urtësinë sokratiane, me dashurinë për atdheun,
të frymëzuar nga modeli e ati i tij shpirtëror, Pjetër Bogdani, së
cilit ja kushtoj një pjesë të punës intelektuale; i frymëzuar nga
vlerat e filozofisë jodhunore të njohura në Botë, Rugova u bë Ikona e
Shqiptarëve dhe e botës së përparuar në këto dy dekada.
Duke qenë krenar se i përkiste atdheut të madhit Gjergj Kastriotit -
Skënderbe, të së madhes Nënë Tereza, ai asimiloi dijen, guximin dhe
besimin, me zërin e thellë të ndërgjegjes kombëtare dhe tundi pluhurin
shekullor që kishte mbërthyer qenien shqiptare. Ai filloi t’iu rikthej
dinjitetin shqiptarëve, të rilidh ato aleanca të vjetra, me aleatët e
Gjergj Kastrioti- Skënderbeut. Këtë mision e realizoi dhe e bëri
shkollë nacionale.
Presidenti Rugova ishte, është dhe të mbetet Hero, ashtu siç njihen
në histori heronjtë e mëdhenj të cilëve njerëzimi ju beson. Si i tillë,
ai është një hero, sepse politikës i dha shpirt artistik, angazhimeve
kombëtare ju dha dimensione universale. Kështu që, personaliteti i tij
do te jete i papërsëritshëm, sepse heronjtë janë Një, dhe vetëm si të
këtillë kanë kuptim. Nuk do te kishte kuptim civilizimi ynë t’i ketë dy
Dante Aligera, dy Xhorxh Uashingtona, dy Gjergj Kastriota, dy Pjeter
Bogdana, dy Shekspira, dy Nene Tereza, dy Papa Gjon Pali II, dy Ibrahim
Rugova. Këta në histori mbesin të vetëm, pa shëmbëlltyra. Si të
këtillë, janë unikat dhe shpirtra që udhërrëfejnë grigjën.
Postuar: 3:54 / 23 Janar 2010 | RSS

Shekulli i shqiptarëve


Sejdi Demiri

Teksa
iu referohej ngjarjeve të kobshme të Shqipërisë së ‘97-tës, gjeniu i
letrave shqipe dhe ambasadori i denjë i kombit Ismail Kadare, në librin
“Kombi shqiptar në prag të mijëvjeçarit të tretë” përshkruan një
pikturë nga të përditshmet franceze ku njëra kokë e shqiponjës
dykrerëshe, simbolit tonë kombëtar, përpiqej të hante kokën tjetër… A
ishte shenjë papjekurie, lodhjeje apo fatalizmi? Së fundi a ishte e
turpshme, pyeste me të drejtë Kadare.
Megjithëse i shkruar nën ethet e zhvillimeve fatale të kohës,
profecia kadareane dhe konstatimet për një fillim shekull të mbarë për
shqiptarët, sot në këtë fillim dekade të tij, janë të pamohueshme dhe
si të tilla mjaftë impulsive kundrejt procesit të zhvillimit të
gjithëmbarshëm kombëtar. Vështruar në kuptimin e veprës letrare,
analizës, mesazhit apo thirrjes për ringjallje, vepra e Kadaresë si
tërësi, e sidomos ajo e fundshekullit që lamë pas, me plotë të drejtë
mundë të quhet vazhdimësi e Rilindjes Kombëtare dhe si e tillë radhitet
në analet e krijimtarisë sonë shpirtërore që krijoi, lartësoi dhe
ndërgjegjësoi vetëdijen kolektive për kombin.
Me gjithë se të vonuar dhe jo rrallë të humbur në shtigjet e gjetjes
dhe forcimit të ndërgjegjes se vërtetë përbëjnë një komb, shqiptarët
shumë vonë e kuptuan se janë pjesë e cunguar e civilizimit të vjetër
europian. Në kërkim të identitetit të tyre ata kishin një adresë.
Përballimi i invadimit teologjik ortodoks e otoman shoqëruar gjithherë
me terror brutal psikik dhe fizik, ishte barrierë shumë e kushtueshme
për lartësimin e vetëdijes kombëtare. Nën himnet e Rilindjes Kombëtare
për kishat, xhamitë, për fenë e shqiptarit dhe shqiptarinë, identiteti
kombëtar u rrënjos përfundimisht në fondamentet e gjuhës si themeluese
e kombit , arsimit dhe dijes si shtyllë e tij. Megjithëse u bashkuan në
identitetin e tyre nacional, shqiptarët jo me dëshirën e tyre, ndoshta
për fajin e ngecjes në proceset që vendosën për fatin e tyre, që
atëherë vazhdojnë të jenë të ndarë nga kufij sa mohues po aq frymëzues
për ta.
Fillim shekulli i ri, qoftë si rezultat i sakrificës sonë kombëtare,
por edhe unifikimit ideor të elitës intelektuale të kësaj kohe, u
manifestua nën prejudikimet biblike të gjeniut Kadare. Filloi dhe
vazhdon të jetë shekull i shqiptarëve. Kumti njerëzor që në permanencë
nga thellësia e tij kërkon origjinën e vjetër , vazhdon të jetë rrugë e
gjatë për shqiptarët. Integrimi edhe faktik në gjirin e përbashkët
kombëtar është sfidë kombëtare e hapësirës shqiptare. Padrejtësitë
shekullore që i lanë në margjinat e fatit të tyre, bashkë më naivitetin
e inteligjencës së qarqeve fodulliste të akademikëve tanë, për
shqiptarët duhet të jenë histori e hidhur prej së cilës
domosdoshmërisht duhet nxjerr mësimet.
Sot shqiptarët vazhdojnë të popullojnë hapësirën dërmuese të Gadishullit Ballkanik.
Pavarësisht se ku, në territorin e Republikës së Shqipërisë, atë të
Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi, Serbisë apo Greqisë, ajo që
tradicionalisht i mban të lidhur në vazhdimësi janë simbolet kombëtare,
gjuha, doket dhe zakonet e që janë karakteristikat tipike që përbëjnë
tërësinë e asaj që ne e quajmë komb. Në teorinë e filozofisë politike
dhe atë të së drejtës është po thuajse e pamundur të gjesh shembuj më
tipik të elementeve kombëtare se sa tek shqiptarët, që i mbajnë të
lidhur mes vete në kaq shumë njësi të mëvetëshme administrative. Kjo me
automatizëm, veç edhe shumë të tjerash, hedhë poshtë trendin për
krijimin e identiteteve të reja kombëtare, vetëm si rezultat i
zhvillimeve politike në hapësirat jashtë Shqipërisë londineze.
Identifikimi i shqiptarëve etnik, sipas prapashtesave të shteteve ku
jetojnë, do të thotë që një shqiptar i Preshevës të bëhet serb, sepse
juridikisht jeton në një territor që zyrtarisht administrohet nga
Serbia, një shqiptar i Maqedonisë maqedonas, ai i Greqisë, grek etj.
etj. Ideologjia e zhbërjes, shthurjes së moralit nacional dhe tendencës
për shkombëtarizim i qarqeve të caktuara, tashmë të njohura
shqipfolëse, me gjithë intensifikimin enorm të aktiviteteve promovuese
të frymës së tyre , gradualisht po tkurret nën trysninë spontane që
shqiptarët anë e këndë trojeve të tyre po u bëjnë, ndoshta edhe pa
vetëdije.
Lëvizja e lirë dhe qarkullimi masovik i kapitalit njerëzor në
hapësirën shqiptare, edhe pse i pa organizuar institucionalisht vazhdon
të thyej rekorde. Superstradat e reja që me të drejtë po quhen edhe si
arteriet e kombit kanë bërë që distancat në hapësirat shqiptare nga
ditët të shndërrohen në orë e nga orët në minuta. Manifestimi i
bashkëpunimit kulturor mes artistëve të Tiranës, Prishtinës, Shkupit
etj. gjithmonë si rezultat edhe i afërsisë shoqërore dhe leverdisë
materiale, po thellohet dhe po tejkalon mendësinë e diçkaje të
jashtëzakonshme dhe po shndërrohet në diçka normale dhe që mësohemi ta
shohim çdo ditë. Qarkullimi Tiranë-Prishtinë është shndërruar në
rutinën tonë ditore, apo ndoshta edhe atë të pushimeve të fundjavës.
Të freskohesh me një kafe tek Blloku në Tiranë, pranë Vardarit në
Shkup, apo të soditësh Adriatikun nga kalaja shekullore në Ulqin nën
tingujt e muzikës së lehtë shqipe, sot nuk është asgjë e
jashtëzakonshme në kuptimin e përditshmërisë. Asgjë për t’u shënuar siç
ndodhte rëndom në të kaluarën. Është diçka që neve na ndodhë çdo ditë.
Komunikimi në hapësirën shqiptare ka kapërcyer lëvizjet shtet me shtet.
Ne sot vizitojmë, Shkodrën e jo Shqipërinë, vizitojmë Strugën e jo
Maqedoninë…edhe pse jo faktike në tërësinë e saj, shpirtërisht është
ndjenjë e lëvizjes brenda një territori. Dhe kjo është e mira e asaj që
historikisht ka shoqëruar shqiptarët.
Ndjenja e të qenit solidar me kërkesat reciproke që tërhiqen
natyrshëm si pjesë të copëtuara të një tërësie. Edhe pse spontanisht,
në momentet kruciale të zhvillimit të kombit, po tejkalohen politikat
ditore, absolutisht të çakorduara në raport me filozofinë e integrimit
kombëtar. Veshja e zërave me konotacion zyrtar që thërrasin për
“kosovarizimin” e shqiptarëve të Kosovës është thirrje për
shkombëtarizimin e tyre dhe zhveshjen nga kultura, doket dhe zakonet
shekullore. Fshehja pas presionit të qarqeve të caktuara ndërkombëtare,
që synim kanë zhbërjen apo dobësimin e shqiptarëve në Ballkan, sot
kombëtarisht është krim.
Mëvetësia politike e Kosovës, të drejtat e avancuara shqiptare në
Maqedoni si pjesë e vendimmarrjes shtetërore, shqiptarët si pjesë e
sistemit politik në Malin e Zi, janë realitet që duhet jetësuar me
harmonizimin konkret të kërkesave që dalin si rezultat i bashkëpunimin
shumëdimensional në fusha të ndryshme. Nëse kërkesa për Shqipërinë
Etnike si tërësi unike territoriale dhe shtetërore është tretur në
formë të sakrificës nacionale dhe ëndrrës së ndrydhur thellë në
vetëdijen tonë kombëtare, si rezultat i presionit dhe gjeopolitikës
globale, sot askush nuk pengon shqiptarët që si rezultat i
materializimit të vullnetit të tyre politik të ndërtojnë ura të
qëndrueshme bashkëpunimi.
Kush pengon shqiptarët që me marrëveshje reciproke të ulin taksat
doganore? Që trupa e teatrit të Shkodrës të jep shfaqje të rregullta në
Prizren e ajo e Prishtinës në Tiranë e Tetovë? Që një mësimdhënës
shqiptar në Prishtinë të jetë i rregullt në leksionet e tij tek
studentët e tij në Vlorë? Që Trupa e Baletit të Prishtinës të jep
shfaqje para çamëve në Greqi? Kush pengon harmonizimin e planprogrameve
mësimore në gjuhën shqipe? Pse nuk hartohet një strategji e përbashkët
politike Tiranë- Prishtinë për integrim të përbashkët në Bashkimin
Evropian? Kush, kush, kush… Të shumta janë pyetjet që i referohen një
përgjigjeje të vetme…vullnetit politik të lidershipit aktual të
qeverive shqiptare.
Integrimi shqiptar është i destinuar të dështoj përderisa mbetet në
fazën e deklarimeve politike, që synim kanë fshehjen dhe devijimin e
vëmendjes qytetare nga krimet ditore të politikës së përfitimeve
personale, apo klanore. Integrimi kombëtar gradualisht duhet të
shndërrohet në doktrinën dominuese të politikës sonë kombëtare. Duhet
të shndërrohet edhe në lëndë mësimi në shkolla të përgatitjes së mesme
dhe superiore. Akademitë shqiptare të shkencave duhet të dalin nga
amullia që turpërisht i ka kapluar si rezultat i vdekjes ideologjike në
raport me kombin. Roli i tyre në shoqërinë shqiptare duhet të
transformohet dhe të bëhet dominant. Duhet tejkaluar interesi personal.
Historia e bërjes së kombeve përgjithësisht është shoqëruar me gjak
dhe humbje të mëdha. Kardinali francez Dë Risheljë, me “raison d’etat”,
apo sistemin e balancimit të forcave, krijoi i pari konceptin e kombit
shtet duke vënë interesat nacionale mbi ato fetare. “Mëkati“ që i bëri
kishës në llogari të kombit të tij shkoi aq larg sa që Papa Urbani i
VIII thuhet që është shprehur se “Në rast se ka Zot, Kardinali Risheljë
do të ketë shumë përse të japë llogari. Në rast se nuk ka…atëherë ai
paska patur suksese në jetë”(Henry Kissinger). Dhe në fakt sukseset e
tij në jetë iu atribuuan Francës së tij, që pastaj determinoi fuqinë
politike dhe ushtarake në Europë.
Mëkat më të madh se të punosh kundër interesave të përkatësisë tënde
kombëtare nuk ka, do të konstatonin analistët për filozofinë e
kardinalit Dë Risheljë. Sot të punosh kundër kombit dhe shtetit që me
aq mundë e sakrificë e bënë shqiptarët, do të thotë ta zhbësh historinë
tonë kombëtare. Të bësh mëkat. Shqiptarë, veq “kapërdimit” të njëri
tjetrit, siq figurtativisht do ta përshkruante Kadare pikturën me
krërët e shqiponjës në të përditshmen franceze, apo edhe kompenzimi i
kohës së humbur në historinë e kërkimit të identitetit të tyre
kombëtar, duhet ta zëvendësojnë me punë dhe angazhim të shtuar në
ndritjen e idaleve kombëtare. Kështu është e domosdoshme që pozicionimi
i figurave reflektuese të kombit në pozitat e vendimmarrjes të bëhet
realitet.
Iniciativat e individëve, qoftë edhe përmes kësaj forme të krijimit
të hapësirave meritore në kuadër të politikave edituese të gazetave
kombëtarisht korrekte, janë impuls shtesë në procesin e sensibilizimit
të vetëdijes kolektive. Nëse dikur Konica ynë i madh e pa Shqipërinë të
bërë… sot një pasues i tij me një dritare të re të komunikimit kombëtar
po i bën shqiptarët…

Postuar: 3:49 / 23 Janar 2010 | RSS

Autostrada 2010


Arch. Ylber Vokshi-Ylli

I
mirëseardhur ishte njoftimi datës 19 janar se në mbledhjen e Qeverisë
së Kosovës është aprovuar vendimi i Komitetit Ndërministror për ta
shpallur fitues konzorciumin Bechtel & Enka për ndërtimin e
autostradës Morin-Prishtinë-Merdar. Të gjithë ata që e dinë rëndësinë e
saj, pa marrë parasysh koston e madhe të saj me vëmendje e kanë pranuar
këtë lajm. Përfitimet e mëdha në të gjitha fushat si ekonomike dhe
gjeostrategjike të rrugës i arsyetojnë ato në të gjitha aspektet, pasi
të fillon funksionalizimi i saj. Ka disa çështje teknike që duhet
pastruar para fillimit të punimeve gjegjësisht nënshkrimit të kontratës
me ekzekutuesin kryesor të punimeve.
Pas vitit 1999 kishte kjo shoqëri kohë të hulumtonte,të analizonte
të planifikonte me baza shkencore trasën e rrugës duke angazhuar dhe
paguar të gjithë ekspertët e fushave që e tangojnë këtë problematik,e
jo të kemi dilema së ka duhet të kaloi kjo rrugë sot kur vetëm është
zgjedhur ekzekutuesi. Janë shpenzuar miliona të shumta nga buxheti i
Kosovës në vitet e pas luftës, vetëm për projektimin e kësaj
rruge,rezultoi se ato projekte kishin mangësi të mëdha (gjeo-mekanike).
Iu nevojitën Qeverisë aktuale gati dy vite të kompletohet projekti, e
sot dilet me propozime të reja për devijimin e trasës së autostradës.
Ndoshta propozimi i ri është ma i leverdishëm nga aspekti
ekonomik,ka shumë arsye hapësinore konstruktive përse duhet të pësoi
ndryshime trasa e rrugës por të gjitha këto do të duhej të
parashiheshin me kohë para shpalljes së fituesit. Kjo do të rris koston
e investimit pasi me improvizime nuk bëhen këto investime kapitale për
çdo shtet,e lere ma për shtetin ma të varfër në Evropë,Kosovën.
E kamë obligim moral qytetar të theksoi rëndësinë e angazhimit të
ekspertëve të planifikimit hapësinor,të cilëve as që iu është lejuar të
shohin projektin e mëparshëm (viti 2005), pasi rrugët kanë ndikime të
mëdha në hapësirë dhe janë ndotësit të mëdhenj të mjedisit. Ekspertiza
e tyre do të ishte kryesore në këto çështje, posaçërisht caktimi
definitiv i trasës së autostradës.
Të gjitha këto elemente do të duhej të ishin të inkorporuar në
propozim Planin Hapësinor të Kosovës 2010-2020,ende të pa aprovuar,e që
duhet të jenë në pajtim,edhe me planet e komunave që do të ndikonin në
funksionalizimin e tërësisë territoriale të një shteti të ri si është
Kosova.
Arsyetimet hapësinore të bëra këtyre ditëve,nga ana e Ministrit të
MTPT,janë të pa qëndrueshme,ndoshta ashtu e kanë informuar ekspertët e
tij,por jo edhe ekspertët e planifikimi hapësinor. Publikisht ai
deklaron se trasa e re e propozuar nga fituesi i projektit do të jetë e
favorshme edhe për Gjakovën. Si mundet të ketë leverdi popullata e
Gjakovës të kyçet në autostradë te nyja e Orllatit kur e ka kyçjen në
autostradë shumë ma afër (Prizrenin).
Është krejt çështje tjetër atraktiviteti turistik i udhëtimeve, me
vizura magjepse në Ballkanin e nëpërkëmbur, që i ofron në të ardhmen
për popullatën e Rrafshit të Dukagjinit dhe të tërë Kosovës rruga e
liqenit artificial të Fierzës me trajekt deri në det.
Nuk bën të ndryshohet trasa e rrugës sipas arsyetimeve formale të
ndonjë grupacioni apo konzorciumi pa pasur arsye të fort teknike dhe
ekonomike (fizibiliteti). Kjo kërkon një punë të mundimshme teknike e
cila kërkon kohë në përpilimin e projektit të ri, përndryshe kjo
shoqëri do të ketë dëme të mëdha në aspektin ekonomik dhe social.
Kishte shumë dilema se si do të realizohet ky projekt madhor për të
gjithë ne, (autostrada Morin-Prishtinë-Merdar). Rëndësia e saj, duke
filluar nga aspekti gjeostrategjik e gjerë te ai kryesori ekonomik dhe
mbarë kombëtar, është e tepërt për tu diskutuar,pasi të gjitha analizat
nga aspekti i planifikimit hapësinor tregojnë një gjë të tillë. Të
gjithë indikatorët hapësinor tregojnë një qasje konstruktive për
ndërtimin e kësaj rruge shumë të rëndësishme për Kosovën dhe për
Evropën Jug Lindore në tërësi pa marr parasysh “prishjen e dhimbshme”
të disa monopoleve të huaja greko sllave.
A duhet punuar sipas sistemit “projekto-ndërto” rasti i Shqipërisë,
i cili ende nuk është përfunduar dhe i kushtoi shumë shtrenjtë shtetit
Shqiptar, por rrethanat e brendshme atje ishin tmerrësisht ndryshe, të
pakrahasueshme me rrethanat e sodit në Kosovë. Është e pa mundur, shumë
vështirë të caktohet kostoja përderisa nuk dihet tërë projekti dhe
tereni kah duhet të kalojë rruga.
Eksperienca e shumicës së shteteve të ndryshme në botë (edhe në
kontinentin e Afrikës), vërtetojnë se së pari duhet të përpilohet
projekti, se ka duhet të kaloi rruga (trasa), ndikimet pozitive dhe
negative të ndërtimit në të gjitha fushat e jetës, sa do të kushtojë me
tolerancën e lejueshme ligjore, burimet e financimit, për të mos lejuar
manipulimet e ndryshme shumë të dëmshme.
Një mospunë kronike me të cilën ballafaqohet e tërë shoqëria
kosovare natyrisht është prezentë edhe në MTPT (Ministria e Transportit
dhe Post-Telekomunikacionit). Një mënyrë e veprimeve tona të bazuara
ekskluzivisht në interesat partiake lokale dhe personale,duke izoluar
ekspertët e panumërt në Kosovë,do t’i hakmerret kësaj shoqërie në të
ardhmen. Mos lejoni që të manipulohet i tërë një popull me veprime të
ulëta me të cilët do të pëson e tërë shoqëria kosovare. Për të gjitha
çështjet kryesore duhet me pas transparencë të duhur nga ana e
vendimmarrësve në Qeverinë tonë, gjatë gjithë procesit të ndërtimit të
autostradës,që nga kontraktimi i punëve deri në përfundimin e tyre pas
36 muajve.
Politizimi i projektit nuk na duhet si po tentojnë disa parti
politike, duhet shikuar vetë eksperiencat e shteteve të rajonit e ma
gjerë gjatë shekullit të kaluar për të gjykuar drejtë. Le të
anashkalohen interesat e grupeve të caktuara të interesit. Të shikohet
së pari interesi ekonomi e pastaj ai integrues duke mos harruar
qëllimet e mirëfillta gjeopolitike mbarëkombëtare pasi jemi të vonuar
shumë në të dy anët e kufirit në të gjitha fushat e jetës.
(Autori është arkitekt i pavarur, ish-zyrtar i lartë në MMPH të
Kosovës në Departamentin e Planifikimit Hapësinor - udhëheqës i
Divizionit të Hulumtimeve-Planifikimi Qendror)

I kujt është faji që Kosova mbetet jashtë liberalizimit të vizave


Sadik Ramadani

Këto
ditë u bë shumë aktuale çështja e lëvizjes së lirë të qytetarëve të
fqinjëve tonë në vendet e zonës Shengen...andaj bëhen shumë pyetje: pse
ata e fituan ketë të drejtë kurse qytetarët e Kosovës jo. Siç po duket
kosovarët kanë “ende” kohë për të pritur edhe disa vjet deri sa t`u
vijë radha...
Për aktualitetin lidhur me liberalizim vizash për kosovarët kohë më
parë (më 21.07.2009) ka shkruar në gazetën “Koha Ditore” edhe Kryetari
i Parlamentit z. dr.Jakup Krasniqi artikullin me titull ”Lëvizja e
>lirë< dhe vizat për shqiptarët”, në të cilin artikull më bëri
veçmas përshtypje analiza e autorit të nderuar, me të cilën “analizë” i
terë faji i gjendjes së popullit shqiptar sot në përgjithësi dhe i atij
të Kosovës në veçanti po i bie së kaluarës sonë të largët dhe të asaj
më pak të largët historike, kurse për dhjetëvjetëshin e fundit faji
mbetet gjithnjë jetim.
Mendoj se fajin kryesor për të gjitha të ligat që është duke
përjetuar ky popull i lashtë dhe liridashës duhet kërkuar pikërisht
tani edhe dhjetë vitet e fundit (të pas luftës), si edhe atë për mos
marrjen në konsideratë të së drejtës legjitime të një populli për
lëvizje të lirë nga ana e mekanizmave të BE-së.
Nuk është aspak e vërtetë se shqiptarët e Kosovës gjatë
gjysmëshekullit të fundit nuk kanë arritur të ndërtojnë institucione të
mirëfillta hulumtuese strategjike, arsimore etj. nëpër të cilat kanë
punuar fytyra eminente, intelektualë të mirëfilltë me arsim paraprak të
mbaruar nëpër qendrat e njohura universitare evropiane, të cilët sot
mjerisht kanë ngelur “jashtë loje” sepse lidershipi i viteve të pas
luftës për të cilin flet autori (me epitet më të lartë) e që me të
vërtet kanë qenë dhe janë edhe sot të “pa kurrizorë”, pa një shkallë
adekuate të formimit arsimor-profesional të mirëfilltë dhe që dinë të
bëjnë “lepe-peqe” ndaj ç`do kujt i huaj që vjen në Kosovë .
Janë pikërisht fajtorët kryesor për gjendjen e mjeruar të popullit,
sot me një papunësi enorme në Evropë e ndoshta edhe me gjerë me shifrën
mbi 50% , duke përfshirë të gjitha grup-moshat dhe me 70% vetëm moshën
e rinisë dhe me një varfëri të skajshme të popullatës me 30% etj…(
shifra këto të dala nga Enti i Statistikave të Kosovës) që përjetojnë
sot kosovarët në këtë shtet të lirë e “demokratik”.
Kësaj gjendje fatkeqësisht po i kontribuon edhe vendimi i fundit i
“Parlamentit” Tuaj zotëri Krasniqi për ngritjen e pagave të
“Parlamentarëve” sepse sipas tyre të “mjerëve” nuk po u mjaftojnë
shumat e të ardhurave që kishin deri tani.
Autori mundohet t`ia hedh fajin gjeneratave të shkuara gjatë
historisë, por si duket z. Krasniqi nuk paska njohuri për faktet
historike (edhe pse vetë është historian profesionist) andaj i themi që
faji qëndron pikërisht tek lidershipi i kohës kur jetojmë, si që e
pranon edhe vet se edhe >dhjetë vjet pas luftës sillemi me fodulizëm
e arrogancë, meskinitet, grykësi përbindëshi, vërtet ka bërë që të
ngelemi< “bira e fundit e kavallit” në BE.
Për veprimet të tilla të grupeve dhe klaneve të caktuara, Evropa po na
e jep dënimin në mënyrë kolektive, të cilin dënim nuk e meritojnë
shtetasit kosovar.
Zotëri Krasniqi shprehet se po na përsëritet dukuria e mohimeve si
të paraardhësve tanë, po mirë, themi se ata nuk ditën të gjendeshin në
kohën kur jetuan...!!!
Lind pyetja, mirë që ata nuk kishin dijeni ndoshta edhe mundësi për
të bërë më shumë, atëherë i nderur pse ju sot nuk bëni atë që
paraardhësit tanë nuk mund t`a bënin?
Ata jetuan nën sundimet më të egra të huaja dhe bënë atë që ishte e
mundur për të bërë, krijuan institucione si Universitetin, Akademi të
Shkencave e të Arteve, Institutin Albanologjik, atë të Historisë, shumë
botime, revista e gazeta, me urbanizim të shpejtuar të Kosovës, me
Gjuhë Letrare Kombëtare, shkolla e spitale të shumta, me klinika,
etj.etj. kurse lidershipi i sotëm i ynë të cilin askush nuk e pengon që
të punojë dhe të veprojë lirshëm, mirë dhe drejt, të vendosë mekanizmat
kryesorë të nevojshëm për ngritjen e një shtetit ligjor pa të cilin as
sot as kurrën e kurrës nuk do të kemi shtet të mirëfilltë dhe as që do
të jemi ndonjë herë në të ardhmen pjesë e BE-s.
Nga kjo del se pikërisht nga të njëjtit nuk përfillen përvojat e
atyre qe dikur patën krijua diçka, deri sa këta të fundit mendojnë se
historia fillon sot pikërisht me ta.
Më pëlqen fraza nga z.Krasniqi kur thotë se ”Kosovës njerëz të
ditur, të përgjegjshëm e të përkushtuar nuk i mungojnë”, shprehje shumë
e drejtë dhe e qëlluar kjo, por se veprimet të cilat i bën sot
lidershipi kosovar, ku benë pjesë edhe z.Krasniqi, aspak nuk është duke
u ndërmarrë diçka për ndryshimin e kësaj gjendje të mjerueshme të
popullit të shumëvuajtur të Republikës së Kosovës, që në të kundërtën
me kyçje të njerëzve me përvoja të duhura dhe me përgatitje adekuate
akademike gjendja e tille do të lëvizte për së mbari.
Zotëri i nderuar, nga pozicioni që mbani sot, jo pak, jeni kryetar
Parlamenti, keni mjaftë autorizime që ua siguron Kushtetuta dhe ligji
si mundësi të filloni të ndryshoni gjendjen për të mire në
institucionet e Republikës së Kosovës, të filloni ndërtimin e
mekanizmave të mirëfilltë për respektimin e Kushtetutës si
institucionin më i lartë i vendit dhe të gjitha ligjeve që dalin prej
andej, me çka edhe do të binin një nga një të gjitha grupet dhe klanet
jo formale të cilat po ia nxënë frymën këtij populli, po ia ndalin
hapin e filluar nga shumë gjenerata para nesh me të vetmin synim të tij
që në një kohë në të ardhmen sa më të afërt të jemi pjesë e barabartë
mes të barabartëve në shtëpinë e madhe që i thonë Evropë.

Jakup Krasniqi dhe Agim Zatriqi i Riu


Skënder Limani

Gjithçka
fillon me individin dhe përfundon tek individi. Këtu nuk ka dilemë.
Kështu, edhe Kryetari aktual i Kuvendit të Kosovës, Jakup Krasniqi, ka
paraqitje të shpeshta mediale në RTK duke na porositur neve qytetarëve
të Kosovës se Radio televizioni i Kosovës, pra RTK, duhet të vazhdohet
të parapaguhet me çmim prej 3,5 eurove në muaj.
Sipas tij, në mënyrë që të sigurohet pavarësia editoriale dhe
programore e RTK-së si televizion publik, janë qytetarët e Kosovës ata
që duhet të paguajnë për këtë medium. Kështu, as buxheti i Kosovës nuk
do të rëndohej, por as Qeveria nuk do të akuzohej për ndërhyrje në këtë
televizion. Sipas Jakup Krasniqit, kjo është mënyra më e mirë dhe më e
lehtë për të zgjidhur këtë situatë.
Jakup Krasniqi ndoshta ka të drejtë. Por, ai po harron që si individ
ai është aktualisht Kryetar i Kuvendit të Kosovës. Kështu, mënyra se si
Jakup Krasniqi paraqitet në RTK, por edhe në debate e raste të tjera
mediale ku flitet për RTK-në si televizion publik, është mënyra e
komunikimit që na i kujton disa mentalitete dhe politika të vjetra të
para vitit 1999 në Kosovë.
Kryekuvendari i Kosovës, Jakup Krasniqi, duket të ketë logjikën e
njëjtë politike dhe qeverisëse. Ai mendon që qytetarët e Kosovës duhet
të paguajnë për RTK-në. Mënyra se si e thotë ai këtë është mënyrë
decizive, pra tashmë ai ka vendosur dhe i mbetet Kuvendit të tij që të
miratojë këtë propozim, pra ta amandametojë ligjin për RTK-në me këtë
paragraf dhe që parapagimin e detyrueshëm për RTK-në ta bëj ligjor, pra
si diçka të natyrshme dhe normale.
Kështu, Jakup Krasniqi nuk përfill mendimin e rreth 2 milion
qytetarëve të Kosovës për këtë parapagim. Ai injoron faktin dhe
situatën në terren që qytetarët e Kosovës prej fillimit kanë qenë
kundër dhe mbeten kundër parapagimit të RTK-së, edhe për shkak të
kushteve ekonomike, por edhe për shkak të kushteve shoqërore dhe
politike. Parapagimi prej 3,5 eurove dhe rrogat e larta në RTK janë
disa nga arsyet pse ky medium u shndërrua në televizion klanesh, në
televizion amatorësh të programeve televizive, por edhe në televizion
përtacësh. Sepse tash e tetë vjet, parapagimi prej 3.5 eurove është
dëshmuar të jetë investim në shkatërrimin e jo në ndërtimin e RTK-së.
Kështu, duket që Jakup Krasniqi po i trajton qytetarët e Kosovës vetëm
si hu (shtyllë) të dobishëm për gardh.
Ndërkohë, në RTK doli konkursi për Drejtorin e Përgjithshëm të saj.
Lista e kandidatëve për këtë pozitë pune tregon, përkatësisht, shtron
çështjen se cili do të jetë Agim Zatriqi i Riu? Sepse të gjithë ata
konkurrues e kanë përkrahur Agim Zatriqin në mënyrë të drejtpërdrejt
ose në mënyrë të tërthortë. Keqpërdorimet financiare, programore dhe të
punësimit në RTK nuk kanë nisur në vitin 2008, por prej ardhjes së Agim
Zatriqit në këtë televizion. E gjithë lista e konkurrentëve për pozitën
e Drejtorit të Përgjithshëm të RTK-së është me emra individësh të cilët
ose kanë qenë aty në RTK dhe kanë heshtur kur Zatriqi ka kryer këto
manipulime, ose e kanë përkrahur Zatriqin nga jashtë gjatë gjithë kohës
sa ai kryente manipulimet. Një koncept ligjor e bënë më fajtor
pjesëmarrësin dhe ndihmësin në kryerjen e aktit kriminal sesa vet
kryesin e veprës. Dua të them, lista e kandidatëve për këtë pozitë pune
tregon qartazi se as drejtori i ardhshëm nuk do të jetë shpëtim as për
RTK-në e as për qytetarët e Kosovës. Sepse lista (dhe qasja e Jakup
Krasniqit) tregon që Agim Zatriqi do të zëvendësohet me një Agim Zatriq
tjetër, por me moshë më të re.
Në anën tjetër, tregu medial i Kosovës vazhdon të jetë i mbyllur
duke kanalizuar të gjitha ardhurat për këto televizione nga reklamat,
donacionet dhe nga parapagimi vetëm për KTV-në, RTV21 dhe RTK-në. Pra,
në vend që Kryetari i Kosovës Jakup Krasniqi të ftojë të gjithë në
debatin për zhvillimin e tregut medial, ai shkon e thërret për
vazhdimin e monopolizimit të këtij tregu duke bërë thirrje që të
amandamentohet ligji për RTK-në mbi parapagimin e detyrueshëm.

Sipas meje, Jakup Krasniqi e ka huq qasjen e tij edhe individuale, por
edhe si Kryetar i Kuvendit të Kosovës, në lidhje me RTK-në. Edhe një
herë, ai dhe Kuvendi i Kosovës, bashkë me Qeverinë dhe me shoqërinë
civile, duhet te debatojnë e të diskutojnë se si të ndërtohet një treg
i shëndosh dhe i qëndrueshëm medial në vendin tonë në mënyrë që publiku
i Kosovës, pra qytetarët, të jenë sa më të informuar dhe të kenë çfarë
të shikojnë në kanale televizive, edhe sport, edhe muzikë, edhe filma,
edhe dokumentare dhe programe të tjera arsimore, informuese e zbavitëse.

Aktorët publik duhet të ndërtojnë tregun medial në Kosovë e ku RTK
duhet të jetë pjesë e atij tregu. Shpëtimi i RTK-së nga vetvetja është
përfshirja e saj në tregun medial e ku ajo duhet vet të sigurojë
ekzistencën edhe financiare edhe programore. Punonjësit e RTK-së duhet
të djersitin ngapak prapanicën e të jenë kreativë në punën e tyre.
Në spektrin medial, deri më tash është dëshmuar që tregu ekonomik i
Kosovës të ketë mjaft reklama që secili televizion të mbijetojë pa
kurrfarë donacionesh nga buxheti i Kosovës ose drejtpërdrejt nga
qytetarët e Kosovës. Bile, është dëshmuar që bashkësia ndërkombëtare të
jetë e gatshme të ofrojë donacione ose edhe të investojë në zhvillimin
e medieve në Kosovë. Por, fatkeqësisht Jakup Krasniqi dhe disa
politikanë dhe aktorë të tjerë publik nuk e kanë hallin aty. Ata
mendojnë që vet zëvendësimi i Agim Zatriqit (me një Agim Zatriq tjetër
të Ri) është ajo që i duhet qytetarëve-parapaguesve të Kosovës. Bile,
ata na trajtojnë si qytetarë evropianë dhe britanikë duke na thënë që
parapagimi për RTK-në si televizion publik është normal. Ndoshta kjo do
të përpihej disi, nëse edhe të ardhurat mujore do t’i kishim sikurse
qytetarët evropianë.