“Jeta dhe vdekja”

Për këtë na ka lajmëruar Allahu i Lartësuar duke folur për atë se çka ndodh me banorët e xhenetit në çastet e vdekjes së tyre: "Të cilëve duke qenë të pastër, engjëjt ua marrin shpirtin, duke u thënë: "Selamun alejkum" - gjetët shpëtimin, hyni në xhennet,

Nga kjo kuptojmë që besimtarët vepërmirë në çastet e vdekjes do ta shohin melekun e mëshirës, i cili sinjalizon se ata janë banorë të xhenetit. Atëherë ata gëzohen, buzëqeshin sepse shkojnë në vendin i cili është më i mirë në krahasim me vendbanimin e tyre të mëparshëm. Sikur të shikohet në fytyrat e tyre pas vdekjes do hasnim të qeta dhe të urta, sepse kanë parë diçka nga dhuratat e premtuara të Allahut, xh.sh., të cilat me siguri Ai do t'ua dhuroj. Ndërkaq, ata që nuk besuan, të cilët ishin mëkatarë, Allahut i përshkruan shok dhe luftuan kundër fesë së Tij, do të ballafaqohen me vdekjen plotësisht në mënyrë tjetërfare, për cka na lajmëron edhe Kur'ani: "Sikur t'i kishe parë engjëjt kur ua marrin shpirtin atyre që mohuan (do të shihje tmerr), u bienin fytyrave dhe shpinave të tyre (para, prapa): "Shijoni dënimin e djegies!" (El-Enfal, 50)

Në një ajet tjetër kur'anor Allahu i Lartësuar, gjithashtu, na e përshkruan gjendjen e pabesimtarëve: "E, sikur t'i shihje mizorët kur janë në agoni të vdekjes, e engjëjt kanë shtrirë duart e veta (me ndëshkim) e (u thonë): "Shpëtojeni pra vetveten (nëse mundeni)". "Tash përjetoni dënimin e turpshëm për shkak se e thoshit të pavërtetën për All-llahun, dhe ndaj argumenteve të Tij ishit kryeneç". (El-Enam, 93)

Ajeti i lartpërmendur na tregon se pabesimtarët në çastin vdekjes së tyre e shohin vendin e tyre në zjarr, njëjtë sikur që besimtari e sheh vendin e tij në xhenet. Melekët e dënimit sillen me përbuzje ndaj pabesimtarëve në çastet e vdekjes së tyre për shkak të asaj që kanë vepruar. U bien fytyrave dhe shpinave të tyre dhe i bëjnë që të ndjejnë vuajtje. I thërrasin që nëpërmjet lidhjeve farefisnore, pozitës dhe mirësive të caktuara të cilat i kishin në këtë botë, të shpëtojnë nga vuajtja dhe poshtërimi i cili i ka kapluar. Këtë nuk do të mund ta bëjnë për shkak se nuk do të posedojnë as mundësi as forcë.

Me momentin e vdekjes mbaron edhe mundësia e lirisë njerëzore, kurse ai mbetet plotësisht i nënshtruar, siç edhe qeniet e tjera në univers. Shenjat e përfundimit të keq të njeriut, Allahu na mbrojt prej tyre, janë që fytyra e pabesimtarit dhe tiranit të nxihet dhe të mblidhet, e trupi të tkurret nga ajo që ka parë prej dënimit të vështirë që e pret.

I Dërguari i Allahut, s.a.v.s., i alarmon njerëzit nga rreziku i kësaj rruge me fjalët: "O njerëz! Shenjat i keni dhe përmbajuni atyre. Të gjithë ju keni cakun tuaj dhe drejt tij shkoni. Besimtari jeton ndërmjet dy frikash: frika nga përcaktimi i cili vetëm se ka kaluar dhe se nuk dihet se çka në të Allahu i Lartësuar ka caktuar; dhe frika nga përcaktimi i cili është në prag (afër), ndërsa nuk e din se çka në të Allahu i Lartësuar do të caktoj. Andaj, robi le të kërkoj për veten nga vetvetja, dhe nga jeta e tij për ahiretin. Le ta shfrytëzoj rininë para pleqësisë dhe jetën para vdekjes. Pasha Allahun në dorën e të cilit gjendet shpirti i Muhammedit, nuk bëhet lutje për tu kënaqur dhe as që ka vendbanim tjetër, pas kësaj botë, përpos se në xhenet ose në xhehenem."

Çasti i vdekjes, ashtu siç na tregon Kurani, i mënjanon dhe i ngre lart perdet, kthjell shikim dhe e zbulon atë që deri më tani për ne ishte e fshehtë, ndërsa demonstrohet në fjalët e Allahut, xh.sh., i cili thotë: "Përse, pra kur arrin shpirti në fyt, e ju në atë moment shikoni (se ç'po i ngjet). E ne jemi më afër tek ai se ju, por ju nuk shihni!" El-Vakia, 83-35)

Në momentin e vdekjes njeriu bën hapin e parë të tij për tek bota tjetër. Atij që vdes i bëhet e qartë pozita e tij në ahiret. Kur vdes njeriu ai i dëgjon të gjithë, mirëpo nuk ka mundësi që t'ju përgjigjet. Ai sheh mirëpo nuk është në gjendje që të flas për atë që ka parë. Të vdekurit kanë ndjenja, njëjtë sikur që kanë të gjallët. I dërguari i Allahut, s.a.v.s., ka thënë: "Kur t'i vizitoni varrezat, jepuni selam banorëve të tyre, duke u shprehur: Paqja qoftë mbi vendbanimet e besimtarëve!" Pasi që këtë e urdhëron i Dërguari, s.a.v.s., s'do mend se përshëndetjen e tillë e dëgjojnë ato. Në të kundërtën fare nuk do të na obligonte që t'i përshëndesim.

Pra, banorët e varrezave posedojnë ndonjë lloj ndjenje në raport me vizituesit e tyre dhe përshëndetjet të cilat ua dërgojnë. Ato posedojnë edhe ndjenja të tjera, logjikë, mendime të cilat i bëjnë të aftë që ta dallojnë shpresën nga dëshpërimi. I Lartësuari thotë: " O ju që keni besuar, mos u miqësoni me një popull që All-llahu ka shprehur hidhërim kundër tij, popull që ka humbur shpresën ndaj botës së ardhshme, ashtu si nuk kanë shpresë jobesimtarët prej të vdekurve (që do të ngjallen) në këtë botë, ose në ringjallje (në botën tjetër)." (El-Mumtehine, 13)

Shkalla e dëshpërimit deri tek e cila kanë arritur pabesimtarët – banorët e varrezave kërkon lloj të caktuar të njohurisë. Deri tek njohuria mbi situatën e pashpresë mund të vij vetëm ai i cili ka aftësinë e të dalluarit të gjërave, ashtu që t'i dalloj shpresën dhe dëshpërimin, kur Allahu, xh.sh., thotë: …ashtu si nuk kanë shpresë jobesimtarët prej të vdekurve (që do të ngjallen) në këtë botë, ose në ringjallje (në botën tjetër)."