Familja te Muslimanët

nga NoOrA Mon Oct 26, 2009 5:54 am

FAMILJA NË BOTËN MUSLIMANE

Familja te Muslimanët 2h87eyw

Lloji më i theksuar i familjes që haset gjetiu në botën islame është familja e
gjerë dhe kryesisht patriarkale. Ajo është e lidhur ngushtë me mësimet dhe
pikëpamjet kur'anore lidhur me familjen ngase, në masë të madhe, është
brumosur e ngjeshur sipas tyre. Krahas pjesëtarëve të familjes bërthamë – babait, nënës dhe fëmijëve të pamartuar – familja muslimane përfshinë gjithashtu edhe gjyshin, gjyshen, mixhallarët, hallat dhe pasardhësit e tyre. Familjet muslimane zakonisht jetojnë në 'banesa të gjera', që do të thotë se anëtarët e tyre jetojnë bashkërisht nga tri ose më shumë gjenerata të afërmish në një objekt banimi ose kompleks banesash. Gjithashtu, aty ku ky version i banimit të familjes së gjerë nuk është i mundur, lidhjet familjare arrijnë larg familjes bërthamë, gjë që mund të shihet në lidhjet e fuqishme psikologjike, shoqërore, ekonomike, madje edhe politike.

Tendencat individualiste e egoiste mjaft të përhapura në Perëndim, ku si
rrjedhojë edhe është paraqitur familja e vogël e quajtur bërthamë, e shkaktuar nga zhvillimi e përparimi industrial e urbanistik, me të madhe kanë filluar të përhapen edhe në shoqëritë muslimane anekënd botës, megjithëse shumica prej tyre jetojnë në familje të gjera e të mëdha. Është ky një proces westernizimi (perëndimizimi) të cilin sa e propagandojnë vetë perëndimorët duke dashur që kulturën dhe qytetërimin e vet t'ia plasojnë botës si diçka universale, po aq i ndihmojnë edhe njerëzit dhe familjet muslimane të mahnitura nga mënyra e jetesës perëndimore, nga ai subjekivizëm i theksuar perëndimor.

Dëshira për të qenë i pavarur, për t'u distancuar nga familjet e gjera
tradicionale muslimane, për ta shijuar jetën deri në fund sipas modeleve të huaja ka marrë hov thuajse në gjithë botën islame, e kryesisht nëpër qytetet më të mëdha të saj.

Në qoftë se si dy faktorë kryesorë për paraqitjen dhe lindjen e familjes
bërthamë në Perëndim merren industrializmi dhe urbanizmi, këto dy dukuri
shumë vonë kanë filluar të paraqiten në shoqëritë muslimane e në disa prej tyre të parin faktor, pra industrializmin, nuk e gjen as edhe sot bile. Por mëgjithëkëtë, jeta urbane, jeta nëpër qytetet e mëdha e metropolite, ka kushtëzuar në njëfarë shkalle paraqitjen e familjes bërthamë edhe nëpër këto vende, duke mos e harruar gjithnjë atë ndikimin e kulturës perëndimore në këtë aspekt.

Krahas krejt këtyre tendencave për ndryshimin e strukturës familjare në
botën islame, sërish mbetet i gjallë karakteri i saj i zgjeruar dhe tradicional, që ka mbijetuar nëpër shekuj. Mirëpo edhe krahas krejt kësaj që u tha sidomos në fillim se ajo është e brumosur me tharmin e mësimeve islame lidhur me familjen, sërish në botën islame do të hasim familje muslimane me probleme të shumta e me mospërputhshmëri ndoshta edhe diametralisht të kundërta me mësimet e Islamit. Këtu ne u munduam ta përshkruajmë në vija të përgjithshme strukturën e familjes muslimane, duke e distancuar atë prej modelit e strukturës familjare që e parasheh Islami si tërësi. Prandaj, kur të flasim për familjen muslimane, për strukturën e saj dhe për problemet me të cilat ndeshet ajo, nuk duhet ngatërruar me mësimet e pikëpamjet e Islamit lidhur me këtë çështje. Duke u mbështetur në gjendjen faktike të muslimanëve nuk duhet gjykuar për Islamin si fe, porse duhet bërë dallimi midis Islamit si fe e sistem jete dhe muslimanëve si elementë që mundohen t'i ndjekin mësimet e kësaj feje, që vetvetiu nënkupton që jo gjithherë e jo në çdo aspekt ata do të mund ta bëjnë këtë me sukses. Këtu dua të përkujtoj një thënie të njohur të hazreti Aliut, halifit të katërt pas Muhammedit a.s. (alejhi's-selam), i cili ka thënë: "Mos vlerëso të vërtetën me fjalët dhe sjelljet e njerëzve, por njerëzit me kriteret e së vërtetës!".

FAMILJA TE MUSLIMANËT SHQIPTARË

Edhe te shqiptarët muslimanë haset pothuajse e njëjta strukturë familjare
sikurse ajo e botës dhe trungut musliman. Edhe familja muslimane shqiptare ka strukturë të zgjeruar e të madhe me karakter tradicional, ku jetojnë së bashku nën një çati apo në një oborr disa breza e një shumësi anëtarësh. Përveç babait, nënës dhe fëmijëve të pamartuar, në shtëpinë shqiptare muslimane bashkëjetojnë edhe fëmijët e martuar me pasardhësit e tyre, vëllezërit e babait bashkë me pasardhësit e tyre dhe sigurisht që edhe gjyshi e gjyshja si anëtarë të parë e më të denjë të familjes. Nëpër qytetet shqiptare nuk kemi ndonjë sistem urbanistik aq të theksuar sikur në Perëndim i cili ka jetën dhe dinamikën e vet karakteristike, ku, si të thuash, pamundësohet ekzistimi i familjes së zgjeruar dhe i botëkuptimit tradicional të familjes. Në to vazhdon me të madhe të gjallërojë familja e gjerë me tiparet karakteristike të saj, krahas tendencës së përgjithshme që haset në botë për një pavarësim të të rinjve sidomos nga pleqtë e nga anëtarët e familjes më të gjerë farefisnore. Edhe këtu, pra, ka filluar të bëhet çështje mode familja
bërthamë me veçoritë e saj, por në mënyrë e stil lokal, ngase nuk mund të bëhet një shkëputje e menjëhershme dhe e tërësishme nga e kaluara dhe nga kornizat e struktura e familjes tradicionale që ka gjallëruar me shekuj të tërë në këto troje.

Me strukturën familjare dhe me problemet me të cilat ndeshet familja
muslimane në përgjithësi dhe ajo shqiptaro-muslimane në veçanti, shpresojmë të merremi në një të ardhme të afërt në mënyrë pak më shkencore, për ta paraqitur më denjësisht e më realisht gjendjen në terren e për t'i ofruar zgjidhjet eventuale që do të përkojnë me frymën e kulturës e të mësimeve të përgjithshme kur'anore. Kjo më mbetet si barrë fillimisht mua dhe kolegëve të mi, po edhe atyre që mund të kontribuojnë në këtë drejtim, ngase shumë pak punime janë bërë në këtë kahje.