DAVEJA - Misioni i çdo besimtari

nga NoOrA Sat Oct 10, 2009 11:48 am

Allahu, kur e zbriti Ademin në tokë, raca e tij u shumua shumë shpejt, por ata të gjithë ishin në besimin e pastër islam për rreth dhjetë shekuj, derisa devijuan nga rruga e drejtë, arsye për të cilën lindi nevoja e dërgimit të një të dërguari, që do t’u bënte dave-thirrje për t’u kthyer në fenë e tyre të vërtetë. Ky i dërguar ish Nuhu, alejhi selam. Kështu, pas tij Allahu dërgoi profetë kohë pas kohe që t’i kthenin njerëzit e devijuar në besim. Sa herë që ndonjë popull devijonte, menjëherë u dërgohej thirrësi i tyre, e shpeshherë ndodhte që të dërgoheshin më shumë se një profet në një kohë tek popuj të ndryshëm, e disa herë edhe tek një popull. Kështu vazhdoi ky sunet, derisa Allahu dërgoi profetin e fundit, Muhamedin, salAllahu alejhi ue selem, me të cilin mbylli mesazhin e profecisë. Ai ishte vula e tërë profetëve dhe udhëzues e qortues për mbarë botën deri Ditën e Gjykimit.

Por, pasi njerëzit gjithmonë mashtrohen pas dyshimeve dhe epsheve, Allahu, pas vdekjes së Muhamedit, salAllahu alejhi ue selem, thirrjen në fe të tij ua la obligim të gjithë besimtarëve.

Për këtë, Allahu thotë në Kur’an: “Thuaj kjo është rruga ime - feja - me të cilën thërras për tek Zoti im, unë dhe ata që më pasojnë mua...” (S: Jusuf, 108). Kurse i Dërguari, salAllahu alejhi ue selem, na thotë: “Transmetoni nga unë qoftë vetëm një ajet...” (Buhariu, nr. 3461). Kështu që, nga ky ajet dhe hadith i lartpërmendur, dhe nga shumë të tjerë, kuptojmë se thirrja në rrugën e Allahut është obligim i besimtarëve, i cili mbetet i gjallë derisa të ekzistojë feja e Zotit. Mirëpo, ajo është obligim publik (farz kifaje), të cilin, nëse disa besimtarë e kryejnë, të tjerët lirohen nga përgjegjësia. Për këtë Allahu thotë: “Le të jetë një grup prej jush që të thërrasë për tek e mira, të urdhërojë për vepra të mira dhe të ndalojë nga të këqijat” (S. Ali Imran, 104). Por, nëse ky grup nuk e kryen këtë detyrë siç duhet, atëherë duhet të mobilizohen edhe të tjerë, që t’ia dalin mbanë detyrës.

Daveja nuk ka mënyrë të caktuar që lipset ndjekur patjetër, ose përndryshe nuk pranohet. Mënyrat e saj janë dinamike dhe mund të ndryshojnë sipas situatës dhe arsyeve. Nëse i mëson një ajet një tjetri, ke bërë dave; nëse mëson një hadith dhe pastaj ia tregon një tjetri, je thirrës; nëse e mëson fëmijën, gruan, nxënësin tënd, je duke kryer obligimin. Por daven secili e ka obligim aq sa ka mundësi, qofshin ato mundësi ekonomike, fizike, përgatitje shkencore etj.

Qëllimet e davetit:

Pa dyshim ato janë shumë dhe të ndryshme, por më kryesoret që besimtari duhet t’i ketë patjetër parasysh dhe t’i ketë prioritet të tij janë dy:

1- Njohja e Allahut. T'ua mësojmë të tjerëve obligimet tona ndaj Allahut si dhe çfarë shpërblimi na pret nëse i kryejmë këto obligime.

2- Përhapja e mirësive mes besimtarëve dhe zvogëlimi i sherrit.

Këto janë dy prioritetet kryesore që duhet të ketë parasysh çdo thirrës.

Kushtet e davetit:

Ato janë pesë:

1- Lënda në të cilën thërret, Islami.

2- Thirrësi

3-I thirruri

4- Metoda (menhexhi) që ndjek në thirrje.

5- Sjellja e thirrësit me atë që e thërret në momentin e thirrjes.

Këto janë kushtet që duhen patur parasysh në davet; sa më të plota të jenë ato, aq më i suksesshëm është daveti dhe rezultatet do të jenë më pozitive. Por, nga këto të pestat më kryesoret janë dy prej tyre: thirrësi dhe i thirruri.

Thirrësi:

Thirrësi është zëvendësi i të Dërguarit, salAllahu alejhi ue selem, i cili kryen detyrën e tij të shenjtë. Andaj, për të patur sukses në këtë mision duhet patjetër të jetë njeri i zgjedhur, ashtu siç ishin të zgjedhur edhe të Dërguarit.

Cilësitë e thirrësit:

1- Devotshmëria dhe sinqeriteti:

Thirrja islame nuk është si ato tjerat. Ajo, nëse nuk ngrihet mbi sinqeritetin e thirrësit, nuk ka sukses, ndërsa thirrjet e tjera, qofshin ato religjioze, filozofike, partiake, ideologjike etj. ngrihen edhe mbi mashtrime dhe mbi gënjeshtra, dyfaqësi dhe dyfytyrësi. Edhe pse duket se këto të fundit janë të suksesshme, kjo s’nënkupton aspak se janë triumfuese dhe frytdhënëse, sepse, pavarësisht se ndodh të kenë rezultate, këto rezultate janë mashtrim i kësaj bote, e në botën tjetër i pret dënimi. Sa më e madhe të jetë devotshmëria aq më i madh do të jetë edhe rezultati.

2- Dituria dhe fikhu:

Allahu thotë: “Thuaj: kjo është rruga ime - feja - me të cilën thërras me syçelëti për tek Zoti im, unë dhe ata që më pasojnë mua...” (S: Jusuf, 108).

Nuk mjafton vetëm devotshmëria për arritje të suksesi, duhet patjetër të ketë dituri në atë që thërret dhe të jetë largpamës. Në ajetin e lartpërmendur ceket fjala (besiireh), e cila, sipas dijetarëve, nuk ka kuptimin vetëm dituri, por diç më shumë se ajo. Ata komentojnë se ajo, d.m.th., të paturit e diturisë, e planeve afatshkurta dhe afatgjata, nënkupton nevojën e të kuptuarit të qëllimit të fundmë të daves, dobitë dhe rezultatet e saj... Ndërsa Ibën Tejmie thotë: (besiireh), do të thotë: të kesh dituri, butësi dhe durim. Dituria vjen para daves, butësia gjatë daves, kurse durimi pas daves” (Mexhmul fetava: 28/137).

3-Durimi:

Dituria është shkaku i suksesit, mirëpo durimi është arma përmes të cilës thirrësi mund të realizojë misionin e tij. Kështu që, kush dëshiron të fitojë betejën e tij pa u armatosur, le ta dijë se nuk do ta arrijë kurrë qëllimin e tij. Allahu tregon se si e këshilloi Lukmani djalin e tij duke i thënë: “Urdhëro në të mirë dhe ndalo nga e keqja dhe duro nga ajo që të godet”. S. Lukman, 17. Pasi ai e dinte se pas daves, prirja e natyrshme e njerëzve është që të shfaqin fillimisht jo pak kundërshti ndaj asaj që i parashtron thirrja, arsye për të cilën lipset treguar durim.

4- Falja e gabimeve të të tjerëve dhe mos hidhërimi me ta:

Natyrshmëria e dhuruar posaçërisht për njeriun prej Allahut, është që thirrësit të kenë armiq të cilët do të shpifin ndaj tyre dhe do t’i armiqësojnë ata. Por, ai duhet patjetër t'ua falë gabimet që të tjerët bëjnë ndaj tij. Nëse ua falë gabimet ndaj tij, atëherë kjo do të vërtetojë te të tjerët se ai nuk hakmerret për vete, nuk hidhërohet për veten e tij, por edhe hidhërimi i tij bëhet për Allahun e jo diç tjetër. Kjo tregon prej tij sinqeritet në thirrje sepse nuk i intereson vetja e tij, por ajo që i intereson është arritja e shpërblimit tek Zoti dhe dhënia mundësi të tjerëve që ta njohin Atë.

Ky veprim, së bashku me atë para tij, pra durimin, janë fshehtësia e vazhdimit në dave dhe mos ndërprerja e saj. Sepse, nëse sa herë që fyhesh, shpifet ndaj teje dhe kundërshtohesh, gjithmonë hidhërohesh me ta, atëherë kurrë nuk do të jesh i qetë dhe i disponuar në këtë mision.

5- Modestia dhe përzierja më njerëzit e mos izolimi nga ta:

I Dërguari, salAllahu alejhi ue selem, përzihej me njerëz, i vizitonte të sëmurët, i përcillte xhenazet, i martonte njerëzit, u ndihmonte të varfërve etj. Sa ishte në Mekë para shpërnguljes, i vizitonte haxhilerët nëpër shatorret e tyre dhe u parashtronte Islamin.

Ishte i thjeshtë dhe s’nënçmonte askënd, rrinte me të gjithë dhe bisedonte me ta. Ishte shok i mirë me këdo që takohej, qoftë edhe me atë që takonte për herë të parë, bisedonte me ta aq hapur dhe tregonte aq respekt, sa secili prej tyre mendonte se ai është shoku më i mirë i të Dërguarit, salAllahu alejhi ue selem. Ai në një hadith thotë: “Kush bëhet modest, për hir të Allahut, Allahu do ta ngrejë” (Ahmedi dhe Muslimi nr. 91).

6- Edukata dhe morali:

Ai që nuk ka etikë, që nuk është i ndershëm, nuk mund të jetë assesi thirrës, nuk mund t’i përmirësojë tjerët kur ka nevojë vetë për përmirësim. Etika është kurora e thirrësit, pa të nuk mund ta meritojë nderin thirrës. Allahu të Dërguarin, salAllahu alejhi ue selem, e dërgoi me gradën më të lartë të moralit, e megjithatë, ia kujtoi rëndësinë e mirësjelljes duke i thënë: “E sikur të ishe i vrazhdët dhe zemërfortë, ata do të largoheshin prej teje...” (S. Ali Imran, 159). Thirrësi pa etikë nuk mund të ndikojë assesi te tjerët sepse sjellja, punët dhe respekti janë daveti më i madh dhe më i suksesshëm sesa vetë fjala.

Këto janë ndër vetitë më kryesore që duhet të ketë parasysh thirrësi në kohën tonë.

I thirruri në fe dhe rëndësia e njohjes së tij:

Ky person - i thirruri - është kushti më i rëndësishëm nga të gjitha kushtet e daves. Kjo, sepse daveti nuk është ngritur dhe obliguar për diç tjetër vetëm se për shkak të tij, që të përfitojë dhe të kthehet tek e vërteta. Kjo është arsyeja pse duhet kushtuar atij rëndësi, duhet studiuar gjendjen e tij, sjellja me të etj.

Është çmenduri të mendosh se mjafton vetëm thënia e fjalës tjetrit, futja në vesh asaj që thirrësi do, duke mos u interesuar për gjendjen e tjetrit, rrethanat në të cilat ai është, a e ka kuptuar si duhet apo jo...

Është gabim që një thirrës të mësojë një fjalim të caktuar përmendësh e pastaj ta përdor atë në çdo vend, me çdo lloj njeriu dhe në çdo situatë, duke mos i interesuar aspak shkalla e tyre e besimit, diturisë, mentalitetit, moshës apo gjëra tjera.

Thirrësi duhet patjetër të ketë parasysh disa aspekte lidhur me personin të cilit i komunikon fenë e Zotit dhe e thërret në të. Ndër të tjera janë edhe këto:

1- Të ketë parasysh natyrat e ndryshme të njerëzve. Kjo për arsye se çdo njeri ka natyrën e tij. Prej tyre ka shumë të mençur, mesatarë etj. Ka të civilizuar dhe jo të tillë. Ka të tillë që ndikohen me tregime inkurajuese e të tjerë kërcënuese... Andaj urtësi e thirrësit është që t’i ketë parasysh këto dallime dhe t’ia përshtatë fjalimin secilit njeri ashtu siç duhet.

2- Të ketë parasysh gjendjet e tyre të imanit.

Pra, duhet ditur së pari çfarë feje i takon, nëse është mysliman, çfarë shkalle besimi ka njeriu që i flet, a është fillestar apo i rishtuar, a është prej atyre që falen apo jo.

3- Njohja e gjendjeve të tyre shpirtërore, gjendjet e rënda personale, dhe nevojat më të rëndësishme. Nëse dikujt i ka ndodhur ndonjë fatkeqësi, e ka kapluar varfëria, aq sa femrat e familjes së tij nuk kanë petka për ta mbuluar trupin sipas rregullave fetare, atëherë nuk është urtësi e as thirrje që të ngrihemi dhe t’u tregojmë se një gjë e tillë është mëkat. Kjo s’është dave, por në këtë rast obligim dhe thirrje me vend është t’u sigurojmë rroba me të cilat do të mbuloheshin siç duhet. Kjo ndihmë me vend do të ishte shumë më efektive për ta dhe do të mjaftonte më tepër se t’u flisje disa ditë apo javë të tëra.

4-Duhet patur parasysh zakonet e tyre

Ato zakone që s’janë pjesë e fesë, e as të dëmshme për të, atëherë s’ka dyshim që janë të lejuara dhe nuk kemi nevojë të debatojmë për to.

Kurse ne jemi duke folur për traditat që janë bërë pjesë e fesë së tyre, apo ato që nuk janë të tilla por megjithatë janë të dëmshme.

Në këtë rast duhet treguar shumë maturi dhe duhet bërë ndryshime shumë ngadalë. Ato janë shumë të rrezikshme për ta humbur thirrësi imazhin e tij të mirë te populli nëse u shpall luftë haptas këtyre zakoneve. Kjo nuk nënkupton kënaqjen me ato zakone, nënshtrimin ndaj tyre apo të punuarit e tyre. Jo, kjo nuk duhet të ndodhë. Por duhet së pari mos t’i kundërshtojë haptas, por as mos t’i lavdërojë ato, pra të jetë neutral për aq kohë sa ta gjykojë të arsyeshme vetë thirrësi. Pra, nëse nuk mund t’i kundërshtojë ato, atëherë të mos flasë mirë për to.

Kjo është pika ku shumica e thirrësve kanë dështuar, edhe pse kanë qenë shumë të aftë, të shkolluar, të zellshëm etj. Lusim Allahun ta udhëzojë çdo thirrës që dëshiron sinqerisht të kontribuojë në rrugën e të dërguarve dhe detyrën e marrë mbi supe ta çojë në vend si duhet..