Kurbani dhe dispozitat mbi të

E pyetën të Dërguarin e All-llahut: Ç’janë këto kurbana? Tha: Sunnet i babës tuaj Ibrahimit, alejhi selam. Ç’kemi ne prej tyre? Tha: Për çdo qime të saj ju shkruhet një vepër e mirë. A vlen kjo edhe për qimet e leshit-pyetën. Tha: Po.

All-llahun e falënderojmë me zemër të falënderuesit, paqja dhe mëshira e All-llahut qofshin mbi të Dërguarin si mëshirë për botërat, mbi familjën, shokët e tij dhe gjithë ata të cilit pasojnë rrugën e tij deri në ditën e gjykimit.

Dije se All-llahu, subhanehu ve teala, e bëri të ligjshëm therjen e kurbanit me qëllim të pasurimit të sofrës të muslimanit në ditën e Bajramit.



All-llahu, subhanehu ve teala, urdhëroi Ibrahimin, alejhi selam, që të therr djalin e vet Ismailin. Ibrahimi, alejhi selam, aspak nuk u trondit dhe me vendosshmëri vendosi të zbaton urdhrin e All-llahut. Në atë moment të vështirë All-llahu zbret nje dash nga qielli si shpagim: “Ne e shpaguam atë me një të therur (kurban) të rëndësishëm.” Saf-fat, 107


Prej asaj kohe muslimanët therin kurbane duke zbatuar urdhërin e All-llahut.

Është prej sunneteve te konfirmuara dhe lërja e therjes së kurbanit për atë që ka mundësi është mekruh sepse ka lënë një vepër me vlerë të madhe.



Definicioni i Kurbanit:



Thotë Neveviu: Quhet ud-hije sepse therja e tij bëhet në kohën e duhasë (koha e mëngjezit kur dielli ngritet horizontin)



Në teminologjinë e legjislacionit Islam ajo përkufizohet si: emër i përgjithshëm për kafshat (deve, lopë dhe dhen) që theren në diten e Bajramit dhe në ditet e teshrikut (11,12,13 Dhul Hixhxhe) si vepër e afrimit tek All-llahu, subhanehu ve teala.



Urtësia e kësaj dispozite:



• Ky adhurim sikur çdo adhurim që bëhet në emër të All-llahut, subhanehu ve teala, të afron tek All-llahu. All-llahu, subhanehu ve teala, thotë:

“Andaj ti falu dhe prej kurban për hir të Zotit tënd!” Kevther, 2

“Thuaj: "Namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime janë thjesht për All-llahun, Zotin e botëve.” En’am, 162



• Në të ka ngallje të sunnetit të Ibrahimit, alejhis selam, i cili ishte i gatshëm që të sakrifikon djalin e tij për hirë të All-llahut, subhanehu ve teala.

• Në këtë vepër ka shtim të bereqetit në sofrën e Bajramit.

• Përhapet bereqeti dhe arrinë në sofrën e të varfurve dhe nevojtarëve.

• Paraqet një shprehje praktike të falënderimit ndaj All-llahut për furnizimin tonë me këto kafshë: “… andaj përmendeni emrin e All-llahut duke qenë ato (të përgatitura për therrje) në këmbë, e kur të shtrihen ato në tokë (dhe t'u dalë shpirti), hani prej tyre dhe ushqeni nevojtarin dhe atë që lyp. Ashtu, ato ua vëmë në shërbimin tuaj që ju të jeni mirënjohës. Tek All-llahu nuk arrin as mishi e as gjaku i tyre, por te Ai arrin bindja juaj. Ai ashtu ua nënshtroi ato juve që ta madhëroni All-llahun për udhëzimet që ua bëri. Bamirësve merru myzhde.” Haxhxh, 36-37



Dispozita mbi Kurbanin:



Sipas shumicës së dijetarëve ajo është është sunnet muekkede (i forte, i konfirmuar) dhe është mekruh (e urrejtur) të mos pritet kurban në gjendeje të mundësisë.



Disa e konsiderojnë vaxhib (obligim) për kryefamiljarët që kanë mundësi të bëjnë atë, duke u bazuar në ajetin: “Andaj ti falu dhe prej kurban për hir të Zotit tend!” ku therja e kurbanit është përmendur në formë urdhërore dhe na hadithin: “Kush e ka therur kurbanin para namazit le të prej një Kurban tjetër.” (Buhari dhe Muslim) Po të ishtë prerja e Kurbanit sunnet nuk do të urdhëronte therjen e tjetrit për shkak të gabimit që e ka bërë e ai është therja e kurbanit para namazit të bajramit.



Mbi vlerën e kësaj vepre flet edhe hadithi i të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i cili thotë: “Për birin e Ademit, ditën e Bajramit nuk ka vepër më të dashur tek All-llahu, subhanehu ve teala, se derdhja e gjakut (kurbani)…” (Ibën Maxhe dhe Tirmidhi hadithi është hasen)



E pyetën të Dërguarin e All-llahut: Ç’janë këto kurbana? Tha: Sunnet i babës tuaj Ibrahimit, alejhi selam. Ç’kemi ne prej tyre? Tha: Për çdo qime të saj ju shkruhet një vepër e mirë. A vlen kjo edhe për qimet e leshit-pyetën. Tha: Po.



1. Ai që ka vendosur të prej kurban nuk duhet t’i shkurton flokët e as thonjët në dhjetë ditet e para të muajit Dhul Hixhxhe. I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, thotë: “Ai që ka vendosur të ther Kurban le të mos i prek flokët dhe thonjët.” (Muslim). Nëse ai këtë e bën me vetëdije apo harresë atëherë duhet të pendohet dhe nuk obligohet më shpagim (fidje)

2. Kurbani duhet të jët në moshën e caktuar. Për dhen: mbi gjashtë muaj. Për lopë mbi dy vjet dhe për deve mbi pesë vjet

3. Kurbani duhet të jetë i shëndoshë me gjitha pjesët e trupit. I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, thotë: ”Këto katër nuk lejohet therja e tyre si Kurban: ajo kafshë që nuk ka një sy, ajo që është e sëmurë me sëmundje të dukshme, ajo që është e gjymtë (sakat) dhe ajo që është shumë e vjetër.” (Ahmedi dhe Ebu Davudi) Në mangësitë e dukshme hynë edhe briri i thyer.

4. Kurbani më i mirë është dashi barhhezi me brinjë. I Dërguari i All-llahut theri për Kurban dy desh bardhezi me brinjë. (Muslim) Ky dash e ka të zi barkun, këmbët dhe vendin përreth syve. Gjithashtu është e pëlqyer që ky kurban të ruhet me kujdes dhe të majmet sepse kjo vepër është shenjë e madhërimit të dispozitave fetare … e kush madhëron dispozitat e All-llahut, ajo është shenjë e devotshmërisë së zemrave.. Në këtë hyn edhe blerja e kurbanit më të shtrenjtë, që është më i vlefshmi për pronarin e tij.

5. Kurbani theret pas namazit të bajramit gjë të cilën e ka caktuar i Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i cili ka thënë: “ Kush e ther para sabahut vetëm se ka prerë për vetën, kurse ai që e ther pas namazit e ka qëlluar sunnetin e muslimanëve.” (Muslim)

6. Gjatë therjes e pëlqyer është që kurbani të kthehet kah kibla të lexohet duaja: Vexhehtu vexh-hije liledhi fetares-semavati vel erde hanifen ve ma ene minel mushrikin. In-ne salati ve nusuki ve mehjaje ve memati lilahi rab-bil alemin. La sherike lehuve bi dhalike umirtu ve ene ev-velul muslimin.



Pastaj thotë: Bismil-lahi vall-llahu ekber All-llahumme hadha minke ve leke.



7. Është e pëlqyer që thika me të cilën bëhët therja të jetë e sprehur mirë sepse kështu na ka porositur i Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i cili ka thënë: “Le të spreh thikën (ai që don të prej kurban) dhe le të rehaton kurbanin.” (Muslim)

8. Gjatë therjes i Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, këmbën e vendoste në qafën e kurbanit që t’i lehtësohet therja.

9. Lejohet autorizimi i kasapit me therje me kusht që ai të përmend emrin e pronarit gjatë therjes. D.m.th. duhet thënë ky kurban është prej filanit duke e përmendur me emër

10. Mustehab është që ndarja të bëhet në tre pjesë: 1/3 për familjën, 1/3 për të varfurit dhe 1/3 për miqt dhe fqinjët. Gjithashtu lejohet që ta merr tërë mishin për vete ose ta dhuron tërë mishin.

11. Nuk lejohet të paguhet kasapi me diç të kurbanit por i jepet prej pasurisë tjetër.

12. Ibën Tejmijje, rahimehull-llah, thotë: Lejohet therja e Kurbanit për të vdekurin (për t’ia dhuruar shpërblimet e jo si sakrifikim për të) mu ashtu siç lejohet bërja e haxhit për të apo dhënia e sadakasë…

Vetëm se duhet patur kujdes se në shumë vende të botës bëhet gabimi siç është therja e kurbanit për të vdekurin e jo për vete dhe gabimi i dytë therja e kurbanit për të vdekurin i cili konsiderohet evlija. Kjo vepër është plotësisht e ndaluar dhe është prej veprave të shirkut.



All-llahun e lusim që të bëj kabull veprat tona dhe të bëj të sinqerta dhe të çiltërta për All-llahun, Zotin e botërave. Paqja dhe mëshira e All-llahut qofshin mbi Muhammedin, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.